Makaapleng ti tagari ken rinnikiar iti agturturay a dasig kanaig iti panaginnagaw iti bileg ken poder, kasta met ti panangbaliw iti reaksyonaryo a konstitusyon (charter change wenno chacha) iti linged ti ubbaw a People’s Initiative tapno ikkan ti dakdakkel a wayawaya dagiti ganggannaet a negosyante a naan-anay a maakses ken matagikua dagiti nainsigudan a kinabakang, serbisyo ken utilidad iti pagilian.

Ngem nu kasano da kaariwawa, kasta met ti kaulimek da kanaig iti sasaaden dagiti umili, nangruna dagiti mannalon nga agsagsagrap iti awan kapada na a panagrigrigat. Isu a rumbeng laeng a lagipen ti maika-38 anibersaryo iti Panagrukkuas nga EDSA nga addaan sibubukel a militansya tapno ipaganetget ti bileg ti kolektibo a pigsa ti umili ken ipalagip nga aginggana ita, agtultuloy latta iti pannakilaban para iti nailian a wayawaya ken demokrasya.

Apagserrek ti 2024, sinaplitan dagiti konsyumer ti nagsasaruno a panagngato iti presyo ti langis. Dakkel met ti epekto na daytoy kadagiti mannalon nga agar-aramat iti makinarya ken kadagiti produkto a petrolyo. Nangruna ita a marikna la unay ti epekto ti tikag. Gapu iti nakirang a serbisyo ti irigasyon ket agus-usar latta dagiti mannalon ti water pump tapno mapasayakan ti taltalon, nga itatta ket narikrikut ken ad-adayon ti panagalaan ti danum gapu ta maab-abbatanen dagiti waig.

Ti Cagayan Valley ti maysa kadagiti 41 probinsya iti intero a pagilian nga apektado ti El Niño. Awan dadanagan dagiti lokal nga ahensya ti gobyerno iti agbalin tu nga epekto na, saan laeng kadagiti mannalon nu di ketdi iti sibubukel nga ekonomya. Sa dan tu lang manen agkuti ken agkakaraibuso nu kapatur tun ti tikag nga uray tattao ket masdo payen!

Iti intero a pagilian, ti rehiyon ti maikadua a mangibingbingay iti kabuklan a produksyon ti irik (3.03 milyon MT) ken umuna iti produksyon iti mais iti tawen 2023, segun iti Philippine Statistics Authority. Matmatayen dagiti dinguen gapu iti bayrus ken nakaro a bara na, kasta met a makmaksiten dagiti mula ngem nagpatingga laeng iti information dissemination ti National Irrigation Administration (NIA) nu kasano kano nga aginut ti danum. Ania pay ti inuten nu awan la ngaruden?

Iti nabiit a pablaak a mangaramid ti small-water impounding kadagiti dadduma nga ili ti Cagayan ket pakakitaan a tatta laeng nakalagip dagiti ahensya ken pangilasinan nga awan ti naan-anay ken nasayaat a serbisyo iti irigasyon nga accessible kadagiti mannalon. Imbes a komprehensibo ken estratehiko a pagpanunotan ken addangan ti epekto ti dandani tinawen a tikag, cash-for-work met ti awis ti DSWD kadagiti mannalon a maksitan wenno matayan ti mula.

Kas gagangay, importasyon manen ti pagsanggiran ti gobyerno imbes koma a papigsaen ken suportaran ti lokal a produksyon. Ita a kapigsa pay laeng agdawa ti pagay, balitok ti presyo ti irik. Ngem sierto nga intunu kapigsa apit ket dawaten dan tu laeng ti produkto.

Pambar ti gobyerno, isu kano a nangina ti bagas ta nangina ti irik. Ngem awan pay napuotan dagiti mannalon a limmaka ti bagas. Ti nailansa a kari ni Marcos Jr a ₱20 kada kilo ket nagbalin a ₱20 iti tersia! Iti tawen 2023, bagas ti kadakkelan ti tantos iti implasyon a 19.6%, kadakkelan manipud 2009 bayat a ti presyo ti irik ket nailansa iti ₱17-₱22 laeng iti kapada a tawen, kalpasan magagara ti nagsasaruno a bagyo. Adayo a nababbaba latta daytoy ngem iti presyo sakbay ti Rice Liberalization Law.

Iti kasinumbangir na daytoy a panagsagaba, kumakarkaro met ti militarisasyon iti kaaw-awayan ken pananglipit kadagiti lider-mannalon. Kasla agballa nga aso ni Marcos Jr ken ti 5th ID nga mangiwarwaragawag nga “awanen ti NPA,” “naparmeken ti NPA,” “awanen ti kabaelan a lumaban ti NPA” ngem nu apay agtultuloy latta ti panagindeg da kadagiti barbaryo ken masansan latta ti saywar tapno “gibusan ti insurhensiya?” Laksid iti maibulsa a pondo ken kikbak manipud kadagiti proyekto ti SBDP-Elcac, aggagatel ti militar ken dagiti lokal a burukrata nga ideklara nga “insurgency-free” dagiti probinsya ken ili tapno awisen dagiti ganggannaet a kompanya ti minas a sumrek ken karasan dagiti mabatbati a kinabaknang iti rehiyon.

Kadaytoy laeng Enero ket tallo a mangmangged iti kaunasan ken kameng ti unyon ti pinaruar a surenderi ken supporter kano ti CPP-NPA tapno ikalintegan ti panangparmek iti unyon da a mangiruprupir a maingato ti sueldo da ken paababaen ti oras ti panagubra. Maguyguyod met dagiti Pilipino, nangruna dagiti umili iti Cagayan Valley iti umadani a gerra iti nagbaetan ti US ken China nangruna ta ti Cagayan ti naitangkaran iti Taiwan. Karkaro manen ta umirteng ti presensya militar idiay Mavulis Island, Batanaes, tallo ti EDCA site iti rehiyon ken tinawen a pangirusrussuatan ti Balikatan war games. Ita pay laeng ket nagagara iti aerial bombing iti kaaw-awayan, dagiti bangkag ken kabambantayan, nakarkaro manen nu pagbalinen a launching pad dagiti tropa ken ramit-militar ti US.

Nasken nga ipalagip a sibibiag latta ti pakinakem nga inpatawid ti Panagrukkuas nga EDSA. Gapu iti sangsangkamaysa a pigsa ti umili, naiduron ti pannakabukel ken naaddaan ti nailian ken demokratiko nga arkus na ti Konstitusyon 1987. Ngem gapu iti naindasigan a kagagalad ti estado, naaramat, narikusan latta ken agdadata a lablabsingen daytoy ti agturturay a dasig tapno naan-anay a tenglen ti pang-ekonomya ken pampulitika a bileg, agturay ti pulitikal a dinastiya, palubusan ti kontrol ken dominasyon ti ganggannaet a kapitalista ken ikkan ti ekstra-teritoryal a karbengan dagiti Amerikano bayat nga ad-adda a parigaten ti umili a Pilipino ken lipiten dagiti demokratiko a karbengan da.

Maysa laeng ti nalawag iti sango na amin dagitoy — inggana agtaltalinaed ti malakolonyal ken malapyudal a sistema, awan ti manamnama ti umili a Pilipino a panagrang-ay iti panagbiag ken panagdur-as iti kabiagan. Ti ipampambar ti chacha a “panagdur-as” ket panagdur-as laeng dagiti ganggannaet, dadakkel a burgesya komprador ken apo’t daga bayat nga aglaylayon met a panagmiraut dagiti mangmangged, mannalon ken dadduma pay a demokratiko a sektor.

Magun-oden laeng ti pudno a hustisya, demokrasya ken nailian a wayawaya babaen iti panagiggem iti armas ken panagiwayat ti demokratiko a rebolusyon ti umili, a kangrunaan na ket gubat ti mannalon. Daytoy ti pudno nga inisyatiba ti umili tapno mangisayangkat ti agraryo a rebolusyon — panagkumpiskar kadagiti dagdaga dagiti despotiko nga apo’t daga ken libre nga iwaras dagitoy kadagiti awanan wenno kurang ti daga a suksukayen, panangipababa inggana mapunas ti abang ti daga, panangipababa ti interes iti pautang, maipangato ti tangdan, ken maingato ti produksyon.

Iti unos ti nasurok lima dekada, napaneknekan ti pakasaritaan a ti New People’s Army ti pudno a hukbo ti umili. Isuda ti kangrunaan a mangitantandudo ti kalikagum ken pagimbagan ti marigrigat, kasta met ti mangisalsalaknib kadagiti biag ken pagbiagan ti umili. Rumbeng laeng a paaduen ken papigsaen ti NPA, kasta met ti nairut a suporta ken panagkaykaysa ti hukbo ken ti umili. Ta nu awan ti NPA, awan aniaman na ti masa.

Mannalon, lumaok iti gubat ti umili!
Sumampa iti NPA!