Ita nga aldaw, napnuan ragsak a ramrambakan tayo ti maika-49 a tawen ti NDFP. Padayawan tayo ti naballigi a 49 a tawen a panangpinget iti dangadang para iti nailian a wayawaya ken demokrasya ti kagimongan a Pilipino.

Ramrambakan tayo ti saan a magungon a pakinakem, ti balligi a panangrim- baw tayo iti awan-sarday ken narungsot nga atake dagiti tiraniko a rehimen agingga iti agdama a rehimen ni Duterte. Ramrambakan tayo ti biag ken pannakidangadang dagiti rebolusyonaryo a martir, a pangad-adawan tayo ti inspirasyon iti panangituloy iti naindaklan a misyon a nangidatonan da ti biag.

Ti pannakaibangon ti NDFP idi Abril 24, 1973 ket maysa a naindaklan a balligi ti rebolusyon ti umili a Pilipino. Babaen ti NDFP, nabukel ti higante a pulitikal a bileg dagiti mannalon ken mangmangged a kadakkelan ken kangrunaan a puersa ti rebolusyon. Naawid dagiti makintengnga a dasig kasta met dagiti nalawlawagan a seksyon ti agar-ari a dasig a tumipon iti demokratiko a rebolusyon ti umili. Daytoy a rebolusyonaryo a nagkaykaysa a prente ti amin a maidadanes ken nalawlawagan a seksyon ti agar-ari a dasig ti mangrippuog iti pulitikal a bileg dagiti despotiko nga apo’t daga ken dadakkel a burges kumprador.

Binangon ti Partido Komunista ng Pilipinas (PKP) ti NDFP tapno pagtitipunen dagiti nadumaduma a rebolusyonaryo nga organisasyon a napwersa nga aglimed gapu ta pinaritan dagitoy ti Martial Law ti diktador a Ferdinand Marcos Sr. Iti unos ti 49 a tawen manipud pannakaibangon na, nagserbi ti NDFP nga organisasyon ti rebolusyonaryo a prente a mangipatpatungpal ti armado a dangadang, agraryo a rebolusyon, tignay masa ken panangbukel ti rebolusyonaryo a base. Nagserbi daytoy a boses dagiti masa nga anakling-et ken amin a magungundawayan nga umili a Pilipino, babaen ti panangibagi kadakuada iti negosasyon para iti kappia iti GRP.

Nabukel ti rebolusyonaryo a nagkaykaysa a prente iti Ilocos idi balligi a nairuswat ti tignay mannalon ken gubat ti umili a sinuportaran dagiti makintengnga a pwersa iti maudi a paset ti 1970s. Ti rebolusyonaryo a tignay mannalon ket nagbusel iti rehiyon idi nangiruswat daytoy ti dangadang para iti pannakaibaba ti abang ti daga ken interes ti ut-utang da kadagiti apo’t daga ken komersyante-usurero. Naanep a riniing, inorganisa ken pinatignay dagiti makintengnga a puersa partikular dagiti tao’t simbaan iti panangidaulo da Fr. Zacharias Agatep ken Fr. Nilo Valerio, kasta met dagiti mangisursuro nga indauluan ni Alfredo Cesar dagiti mannalon. Daytoy nga anti-pyudal a dangadang a sinabat ti pasista nga atake ti rehimen Marcos ti nangitunda ti pannakabukel ti yunit ti Bagong Hukbong Bayan(BHB) a nangiruswat ti armado a dangadang tapno mapapigsa ken mapadur-as ti narugian nga agraryo a rebolusyon iti rehiyon. Napaay ti diktadura a US-Marcos a dupraken ti kaibangbangon a rebolusyonaryo a nagkaykaysa a prente iti Ilocos.

Manipud iti naballigi a pannakabukel ti rebolusyonaryo a nagkaykaysa a prente a nangiruswat ti armado a dangadang iti Ilocos, napaadu dagiti yunit ti BHB ken Milisyang Bayan, napalawa dagiti larangan gerilya ken ngimmato ti tukad ti armado a dangadang babaen kadagiti naballigi nga taktikal nga opensiba ken addang-pannusa kadagiti pasista a tropa. Ad-adda pay a rimmegta ken simmaknap ti dangadang ti mannalon para iti pannakaipababa ti abang ti daga ken interes ti utang, pannakaipangato ti tangdan dagiti mangmangged-talon, pannakaipangato ti presyo ti tabako ken kontra iti nadumaduma a langa ti panaggundaway dagiti kumpanya ti tabako. Naparegta ti dangadang kontra iti panaggamrud dagiti dadakkel a kapitalista nga agkalkalap iti Lingayen Gulf. Ti nalawa nga alyansa dagiti pesante, mangngalap, mangmangged, simbaan, estudyante ken kabataan, manursuro ken dadduma pay a propesyunal ket natured a limmaban para iti karbengan-tao, karbengan ken pagimbagan dagiti kabataan ken estudyante. Napinget a nagtignay da tapno salakniban dagiti komunidad iti igid ti karayan Buaya ken karayan Abra, awan-gudeng a nakidan- gadang da laban kadagiti managdadael a proyekto iti enerhiya ken panagminas ken natured a kinundenar da dagiti pulitikal a dinastiya ken kunniber.

Naitakder ken napalawa dagiti komite ken tsapter ti Pambansang Katipunan ng Magbubukid (PKM), Kabataang Makabayan (KM) ken Malayang Kilusan ng Bagong Kababaihan (MAKIBAKA) nga addaan rinibribo a kamkameng ken aktibista. Naibangon met dagiti selula ti NDF manipud kadagiti baknang a mannalon, dagiti komite ken tsapter ti Kati- punan ng Gurong Makabayan (KAGUMA) ken Christians for National Liberation (CNL). Malaksid kadagitoy, adu nga indibidwal a nalawlawagan nga upisyal ken empleyado ti gubyerno, propesyunal ken mangmangged iti salun-at, abugado, dagiti mangmangged iti ballasiw-taaw kasta met dagiti babassit a negosyante ti naisilpo ken napasuporta iti rebolusyon.

Iti nairut pannarabay ti PKP, ti NDF ket natibker ken nauneg a naipundar iti Ilocos. Iti unos ti dandani lima a dekada a pannakidangadang, signipikante ti nadanun nan a kalawa, pannakakonsolida ken pannakairamut iti umili a marigrigat ken magungundawayan, isu a saanen a basta-basta a mapugipog ti reaksyunaryo nga estado. Nairut ti panagkaykaysa dagiti agkakaalyado a Rebolusyonaryo nga Organisasyon ti Masa (ROM) ken ti BHB a mangisaksakad iti armado ken demokratiko a dangadang ti umili. Dagiti ROM ti agserserbi a bubon ti pasampa ti BHB, kasta met a ti BHB ti sarikedked ti pannakidangadang ti umili. Sagsagrapen ti BHB ti nalawa, nauneg ken nairut a suporta ti base a masa a mangiyabante iti gubat ti umili. Ti nadanun a regta ken militansya dagiti dangadang ti masa nga Ilokano ket nakagun-od kadagiti pampulitika ken pang-ekonomiya a balligi a saan a basta-basta marabsut ti agar-ari a dasig. Dagitoy a balligi ket saan to pulos a maartapan dagiti makaallilaw a ”livelihood ken minilyon a pondo a maawat da” kasukat ti peke a panagsurender da iti AFP ken NTF-ELCAC kasta met dagiti ubbaw a ”benepisyo a manumar da” kasukat ti panangagaw dagiti kapitalista a kumpanya iti natural a rekurso ken ansestral a daga da.

Kumarkaro a kumarkaro ti krisis ti ekonomiya ken intero a kagimongan a Pilipino gapu iti panagsurot ti rehimen Duterte iti neoliberal a patakaran dagiti imperyalista kangrunaan ti US ken China. Agingga iti maud-udi a panawen na kas Presidente, awanen ti maaramid ni Duterte a nasayaat nu saan a ti ad-adda a panangibasnut iti terorismo tapno magun-od ti plano na nga agingga agturpos ti termino na ket maturpos na metten a punasen ti rebolusyon ken demokratiko a tignay ti umili. Ni Duterte ken dagiti pasista a tropa na ket kas nakabulos nga agmauyong nga aso a mangpappapatay ken mangtiltiliw kadagiti NDFP consultant. Kabilang kadagiti kaudian a biktima ket ni Ka Esteban Manuel a masakit nga inaresto ti AFP idi February 16 idiay Villareal, Samar ken nakabalud agingga iti agdama.

Iti Ilocos, bayat nga iwarwaragawag ti NTF-ELCAC ken AFP a “naburaken ti insurhensiya” iti rehiyon, kumarkaro met ti panangliplipit da kadagiti tignay ti umili ken inosente a sibilyan. Saan da a palubosan dagiti progresibo nga agplastar ita nga eleksyon tapno ikampanya dagiti plataporma para iti pagimbagan da.

Kas iti kaadwan nga umili a Pilipino, tuloy-tuloy a matentennag ti pagbiagan kadagiti kaadwan a mannalon, mangngalap, mangmangged uray dagiti makintengnga a dasig nga Ilokano gapu iti saan a mapengdan a panagngato ti presyo ti lana, taraon, kuryente, usar iti talon ken amin a basaran a kasapulan ken serbisyo. Tuloy-tuloy a maperperdi ti agrikultural a produksyon gapu kadagiti managdadael a patakaran ti importasyon kadagiti basaran a taraon a pakairamanan dagiti produkto iti Ilocos a bagas, bawang ken sibuyas. Agpalpalama dagiti mannalon ti ayuda, subsidyo iti produksyon, nasaysayaat a serbisyo a pasayak, nangatngato a presyo ti tabako ken dadduma pay a produkto, kabayatan a ti pondo a nakaituding para kadagiti kasapulan da, kas ti pondo ti RA 7171 ket taktakawen dagiti agtutur- ay a pulitikal a dinastiya iti rehiyon.

Ket ita, rayray-awen manen dagiti agtuturay a dasig ti umili iti engrande a pabuya da iti daytoy nga eleksyon. Siempre, amin ket agikarkari iti panagbalbaliw ken panangital-o ti kasasaad dagiti marigrigat. Ngem, malaksid kadagiti sumagmamano a patriotiko ken progresibo nga agidatdatag ti kongkreto a maka-marigrigat ken maka-umiili a plataporma, kaadwan ket mangituloy kadagiti maka-imperyalista, maka-babaknang ken pasista a programa ti agdama a rehimen. Ania ti ituloy da? Ti tuloy-tuloy a panangirareb iti utang ken panangilako iti teritoryal ken soberano a karbengan ti umili a Pilipino, ti higante a korapsyon, ti ekstra-hudisyal a pammapatay iti gera kontra-droga, ti terorismo ti gera kontra-insurhensiya ken dadduma pay. Kangrunaan kadakuada ti alyansa a Marcos-Duterte nga agipabpa- blaak nga ituloy dagiti narugian ti agdama a rehimen, ken ni Bongbong Marcos ket naisangsangayan nga agiyan- anunsyo nga ituloy ti “Bagong Lipunan” ken agikarkari iti “panagkaykaysa para iti panagbangon.” Ania a panagkaykaysa para iti panagbangon ti dakdakamaten na? Panagkaykaysa tapno balbaliw nga ibangon ti naduprak a diktadura ti Marcos tapno ituloy da ti panagpabaknang, panagtakaw ken tiranya. Ditoy Ilocos, nagkari dagiti Marcos a lumaka ti babayadan iti kuryente nu maipasdek dagiti windmill energy projects. Agingga ita, nga agtultuloy ti pa- nagpalawa dagitoy a proyekto ket tuloy-tuloy met a ngumatngato ti baybayadan dagiti umili nga Ilokano iti kuryente.

Dagiti Marcos ket napeklan a salawasaw. Ti nalawag, dagitoy a proyekto ket saan a para kadagiti umili, nu di ket pagleksaban da Marcos ken dagiti kumpanya ti dambuhala a ganansya.

Gungundawayan dagiti agar-ari a pulitikal a dinastiya ti kinarigat ti panagbiag ti umili nga Ilokano babaen ti pananggatang ti botos ken ti “loyalty” da, kabayatan a taktakawen da ti binilyon a pondo a para kadagiti mannalon, kabayatan nga igalgalut da dagitoy iti mananggundaway a sistema ti panagpaabang ti daga, usura, contract-growing, kabayatan nga ilaklako da ti ti ansestral a daga ken pagkalapan a kabaybayan kadagiti monopolyo kapitalista ken kabayatan a bekbekkelen isuda ti AFP ken NTF-ELCAC. Aniaman ti resulta daytoy nga eleksyon, ammo tayon nga awan ti signipikante a panagbalbaliw iti kagimongan a mapasamak ken ad-adda pay a kumaro ti krisis ti malakolonyal ken malapyudal a gimong. Nupay kasta, ti panawen ti reaksyunaryo nga eleksyon ket panawen tapno iyabante ti nailian-demokratiko a dangadang ti umili. Ditoy Ilocos, kasapulan a palawaen ken papigsaen ti nagkaykaysa a prente dagiti demokratiko a pwersa ken allukoyen a makikammayet dagiti nalawlawagan a seksyon ti agtuturay tapno dupraken ti alyansa a Marcos-Duterte ken dagiti pulitikal a dinastiya a konkontrolen da. Kasapulan nga iyabante dagiti militante a tignay ti umili tapno irupir dagiti karbengan ken interes da. Bayat nga agikarkari dagiti pulitiko kadagiti panagbalbaliw, rumbeng a kariten dagiti mannalon, mangmangged, mangngalap, nailian a minorya, kabataan ken dadduma pay a maikuskuspil a sektor a sungbatan dagiti basaran a parikut da. Kariten dagitoy a tumakder tapno waswasen ti NTF-ELCAC ken isardeng ti militarisasyon, ti red-tagging, ti peke a panagpasurender ken amin a langa ti pananglabsing iti karbengan-tao.

Iti kaanoman, ti panangpapigsa ken ad-adda pay a panangpalawa ti rebolusyonaryo a nagkaykaysa a prente dagiti dasig a marigrigat ken maikuskuspil ti kangrunaan ken mapangngeddeng tapno magun-od ti pudno a panagbalbaliw. Saan nga iti reaksyunaryo nga eleksyon ti pangadawan ti umili a Pilipino ti namnama para iti pannakaallangonda iti kinarigat, nu di ket iti panangduprak ti intero a malapyudal ken malakolonyal nga istruktura ti gimong a pagar-arian dagiti dinastiya ti apo’t daga, burges kumprador ken dagiti imperyalista ken ti panangibangon ti bukod da a bileg pampulitika ken demokratiko a gubyerno. Dagiti organo ti bileg pampulitika a pakairamanan dagiti komite ken yunit ti PKP, dagiti ROM iti salinong ti NDF ken ti BHB ket agserserbi a pundasyon ti demokratiko a gubyerno a tukad-tukad a maibangbangon iti nadumaduma a paset ti pagilyan. Iti Pilipinas a malakolonyal ken malapyudal, awan ti sabali a maiyannatop a plataporma a mangitunda iti sosyo-ekonomiko a panagdur-as iti kabibiag ti kaaduan nga umili a Pilipino nu di ti pudno a reporma ti daga ken nailian nga industriyalisasyon. Ti pudno a reporma ti daga ken nailian nga industriyalisasyon ti kangrunaan a lalaunen ti programa ti demokratiko a gubyerno ti umili a gungun-oden ti agdama a demokratiko a rebolusyon ti umili.

Nabaknang ti rebolusyonaryo a praktika ti nailian-demokratiko a nagkaykaysa prente iti Ilocos. Iti dandani lima a dekada, dagiti balligi ti NDF iti panangibangon, panangpalawa ken panangpauneg ti rebolusyonaryo a base, iti panangiruswat ken panangiyabate iti agraryo a rebolusyon ken ti armado a dangadang ket nalatak a mabigbig. Dagitoy a naurnong a balligi ket kasapulan a nairut a pangiggeman ken saan nga ipalubos a maagaw ti kabusor. Iti kaanoman, ad-adda tayo pay nga agpinget a labanan ti pasista nga atake da.

Itag-ay dagiti balligi ken umabante! Ti Ilocos ket rumbeng a gumiddan iti nailian a martsa agturong iti naan-anay a balligi ti nailian demokratiko a rebolusyon ken agturong iti sosyalista a rebolusyon tapno gun-oden ti dakdakkel pay a panagdur-as ken mataginayon a kappia. #

Agbiag ti maika-49 anibersaryo ti NDF!
Iyabante ti rebolusyon para iti pudno a panagbalbaliw!