Sa maabot nga Abril 22, target nga lab-uton sang mga organisador sang ika-52 Earth Day (Adlaw sang Kalibutan) ang indi magnubo sa isa ka bilyong pumuluyo sa bilog nga kalibutan para iduso ang gilayon nga paghatag-balor sa ikaayong lawas sang planeta. Kabahin sini ang mga grupo nga maka-kapalibutan sa Pilipinas nga madugay na nga nagapangapin sa kapalibutan, natural nga mga resorsa kag dutang ansestral batuk sa lokal kag dumuluong nga pagpangdambong.

Sining bulan, ginhatagan-tum-ok sang mga aktibista nga Pilipino ang ginpagwa nga ika-6 nga report sang Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) sang Abril 4. Katungdanan sang IPCC nga tasaron ang ginhimo nga mga tikang para buhinan ang carbon emission sa kalibutan. Ang IPCC isa ka grupo sa idalom sang United Nations.

Suno sa grupo, indi bastante ang ginahimo sang gubyerno para uyatan ang komitment nga indi pagpalampason sa masobra 2 degrees celsius, halin sa subong nga 1.2 degrees celsius, ang temperatura sang planeta sa masunod nga 20 tuig. Siling sini, posible nga maglampas pa sa 2.7 degrees celsius ang temperatura bangud sa pagpakatig-a sang gubyerno, kahimbon sang pinakadaku nga bangko kag kumpanya sang langis, nga buhinan ang produksyon kag paggamit sang panggatong nga langis, karbon kag natural gas nga pangunahon nagabuga sang carbon dioxide sa atmospera. Nagakahulugan ini sang mas grabe nga init, sunog, pagbaha kag malawig nga tig-ilinit.

Kabaliskaran sang kasugtanan nga nakasaad sa Paris Agreement, wala untat ang pagbuhos sang kapital sa eksplorasyon kag pagmina sang langis, karbon kag natural gas. Halin 2015 tubtob 2021, naglab-ot sa $4.6 trilyon ang ginpuhunan diri sang 60 imperyalistang bangko. Pinakadaku sa mga mamuhunan ang JP Morgan Chase ($382.40 bilyon), masunod ang tatlo pang mga daku nga bangko nga Amerikano. Ang JP Morgan Chase ang isa sa pinakadaku nga pangpinansya nga ispekulador sa merkado sang langis kag labing nagakuripon sang superganansya sa subong nga pagtimbuok sang presyo sang krudong langis sa pangkalibutanon nga merkado. Ang pagmina sang karbon, sa pihak nga bahin, ginapondohan pangunahon sang mga bangko nga Chinese.

Suno gihapon sa IPCC, indi dapat isalig sa ginpauswag nga teknolohiya para sa carbon removal (pagkakas sang carbon dioxide sa atmospera) ang pagpugong sa pagtaas sang temperatura. Ang mga teknolohiya nga ini “ispekulatibo” kag mahimo pa nga may “negatibo nga epekto” sa mga ekosistema kag komunidad. Indi man bastante ang mga “natural nga remedyo” pareho sang madamuan nga pagtanom sang mga puno sang kahoy ang pagpanubo sa temperatura. May separado nga mga syentipiko nga pagtuon nga nagasiling indi epektibo kag makapalain pa ang mga programa para buhion ang mga kagulangan paagi sa paglatag sang mga plantasyon sang kahoy. Sa maksimum, ang mga ini dapat kabigon nga sekundaryong tikang.

Sa Pilipinas, nagpanawagan ang mga grupo nga maka-kapalibutan nga indi magsalig sa indibidwal nga pagtinguha ang pagpugong sa climate change.

Sa madugay nga panahon, siling nila, ang nangin tum-ok para sa mga indibidwal nga mabuhi nga “sustenable” para mabuhinan ang “carbon footprint” sang pumuluyo. Lakip sa mga pamaagi ang pagbisiklita, paghimo sang kompost, pagpanas sang indi kinahanglanon nga e-mail, paggamit sang metal nga straw o pagpatay sang mga suga sa balay kon wala ginagamit. Siling nila, sa tunga sang pangkalibutanon nga lockdown sang 2020, nagnubo lang sang 17% ang carbon emission. Ginapakita sini nga indi bastante ang mga indibidwal nga aksyon pareho sang paglikaw sa pagbyahe, bisan pa himuon ini sa pangkalibutanon nga sakop, para punggan ang climate change.

“Dapat naton dumdumon nga 71% sang mga global emission ginadulot sang 100 dalagku nga kumpanya lang,” siling nila. Ang kriminal sang krisis sa klima amo ang kapitalismo kag kadaluk sini sa kita. Nagapanindugan sila nga ang pagbag-o sa sistema kag indi indibidwal lamang nga mga pagtinguha ang magapugong sa climate change.

“Para maagum ang isa ka katilingban nga net-zero, maagum ang hustisya sa klima kag sa katilingban, kinahanglan bungkagon ang pangkalibutanon nga monopolyong kapitalismo.”

Sang Abril 15, nakig-isa ang mga aktibistang Pilipino sa pangkalibutanon nga kampanya nga #LetTheEarthBreathe (Tugutan nga magginhawa ang planeta). Kadungan sini ang protesta sang masobra 1,000 syentista nga sampaton sa climate change batuk sa mga bangko nga nagapondo sa pagmina sang langis. Sa US, nagrali ang mga syentista sa atubang sang bilding sang JP Morgan Chase.