Pila ang bili sang pwesto sa gubyerno?
Sa nagligad, permi gid lang nagabuhos sang pondo kada panahon sang eleksyon. Sa pagpanalawsaw sang Philippine Center for Investigative Journalism, nahibal-an sini nga nagagasto sang kabilugan nga ₱1.91 bilyon ang mga nagapadalagan sa pagka-presidente sang 2016. Ang mga ini amo sanday Sen. Grace Poe nga naggasto sang ₱510.8 milyon, anay Interior Secretary Manuel “Mar” Roxas II (₱487.3 milyon), anay Vice President Jejomar “Jojo” Binay (₱463.4 milyon), anay Davao City Mayor Rodrigo Duterte (₱371.5 milyon), kag ang nagtaliwan nga Sen. Miriam Defensor-Santiago (₱74.7 milyon). Ang mga kantidad nga ini base lang sa ila pormal nga report kag wala nalakip ang gingasto sang ila mga kaalyado kag mga wala ginhingadlan nga nag-amot sang panggasto.
Sa subong nga eleksyon, ginatantya sang Ibon Foundation nga nagagasto ang isa ka kandidato sa pagka-presidente sang abereyds nga ₱3 bilyon kada isa, ang kandidato sa pagka-bise presidente sang ₱1 bilyon kag ang nagakandidato sa Senado sang ₱350 milyon kada isa.
Maluwas diri, ginatantya nga nagagasto ang iban pang kandidato kada isa para sa masunod nga pwesto: Kongreso, ₱15 milyon; Gubernador, ₱15 milyon; Bise gubernador, ₱7.5 milyon; Board member, ₱1 milyon; Meyor, ₱3 milyon; Bise alkalde, ₱1.5 milyon; Konsehal, ₱100,000.
Sa kabilugan, mahimo nga magalab-ot sa ₱76.56 bilyon ang nagabuhos sa ekonomya para sa 54,292 pwesto sa gubyerno. Dugang pa diri ang ₱26.9 bilyon badyet nga ginagasto sang Commission on Elections para mismo sa eleksyon.
Luwas sa pondo nga direkta nagakadto sa tawo paagi sa baklanay sang boto, daku ang ginabuhos sang mga kandidato sa mga anunsyo, lunsay sa tradisyunal nga midya (radyo, telebisyon kag print) kag sa social media (pinakadaku sa Facebook). Daku nga kwarta man ang nagailig sa paglunsar sang mga higante nga mga rali pangkampanya kag sa mga sektor sang serbisyo, transportasyon kag akomodasyon nga katuwang sang mga ini.
Sa nagligad, nagadugang ang paggasto elektoral sang 1% sa gross domestic product. Suno sa mga eksperto, posible nga mas manubo ini subong, labi na naghalin ang pungsod sa 2-tuig nga pagkahagmak dulot sang palpak nga sabat sang rehimeng Duterte sa pandemya nga Covid-19.
Sa amo man, temporaryo ang pagsikad sa ekonomya dala sang paggasto elektoral, suno sa Ibon. Wala sini ginasalbar ang ekonomya subong nga tuig kag may posibilidad pa nga magdulot sang implasyon sa katapusan nga bahin sang tuig.