Nakaasa sa dayuhan at walang sariling paninidigan ang Armed Forces of the Philippines (AFP). Sa panahon ng digma, wala itong kakayahan na ipagtanggol ang kalayaan at kabuhayan ng mamamayang Pilipino. Mahigpit na nakatali ang kasalukuyang oryentasyon, operasyon at maging mga armas nito sa estratehiya at interes ng US sa Asia.

Mula’t sapul, inaarmasan ng US ang AFP ng pinaglumaan at kinumpuning kagamitan na idinidispatsa ng hukbong Amerikano. Idinadaan ito sa mga programang daluyan ng armas at pondo tulad ng Excess Defense Article (EDA) at Foreign Military Financing (FMF). Dumadaloy din ang pondo at armas sa pamamagitan ng Overseas Contigency Operations (dating “war against terror”) na nagmantina ng permanenteng base sa Mindanao (noon ang Joint Special Operations Task Force-Philippines, at mula 2017, ang Operation Pacific Eagle-Philippines).

Sa nakaraang dekada, pinalakas ng US ang pag-aarmas sa AFP alinsunod sa “pivot” o pagpihit nito sa Asia. Ayon sa isang isinapublikong ulat ng ahensya sa depensa ng US noong 2020, umabot sa $11 milyon (₱550 milyon) ang halaga ng lumang armas, gamit, at iba pa ang itinambak nito sa Pilipinas sa pagitan ng 2011-2019. Bahagi ito sa halos $442 milyong (₱22.1 bilyon) halaga ng mga “article” o gamit na inawtorisa ng ahensya sa depensa ng US na ilagak sa Pilipinas sa parehong panahon.

Kabilang sa mga ito ang dalawang C-130, mga trak at ibang sasakyang militar, masinggan, maliliit na sasakyang pandagat, damit, tangke, gamit dental/medikal, water purifier at samutsaring kasangkapan. Sa panahon ding ito dinispatsa ng US ang di na ginagamit na barkong pandigma para ipanlayag ng Pilipinas sa South China Sea.

Naganap ang pagtatambak ng mga armas sa likod ng pagpopostura ng noo’y presidente na si Rodrigo Duterte ng “pakikipaghiwalay” sa US. Noong 2019-2021, inawtorisa ng US ang pagluluwas ng gamit-militar sa Pilipinas na nagkakahalaga ng halos $171.3 milyon (₱8.565 bilyon.) Noong 2019 lamang, bago “isinuspinde” ni Duterte ang Visiting Forces Agreement, naglaan ang US ng mga gamit-militar na nagkakahalaga ng $24 milyon (₱1.2 bilyon) sa ilalim ng EDA. Kabilang sa mga ito ang maiiksi at mahahabang baril, sasakyan, misayl, rocket, torpedo, bomba at pasabog (mines), makina at samutsaring kagamitan.

Ipinagmamalaki ng embahada ng US sa Pilipinas na nakapagbigay ang US ng $1.14 bilyon (₱57 bilyon) na ayudang militar sa Pilipinas mula 2015 hanggang 2022. Mahigit 41% (₱23.9 bilyon) nito ay nasa anyo ng FMF. Kabilang sa malalaking gamit na ibinenta ng US sa AFP ang dalawang eroplanong paniktik na Cessna, mga drone na ScanEagle, armas pang-isnayp at kontra-bomba at mga baril, bala at bomba. Ginamit ang mga ito sa gera kontra-insurhensya ng AFP laban sa mamamayan sa kanayunan.

Noong 2018, bumwelo ang “modernisasyon” ng AFP matapos maglaan ang reaksyunaryong estado ng $5.6 bilyon (₱300 bilyon) para sa sunod na limang taon. Ginamit ng mga heneral ng AFP ang pondo para dagdag pang bumili ng mga gawang-US na armas at gamit. Inilarga rin nila ang pagbili ng kunwa’y “mas mura” na gamit militar mula sa mga subsidyaryo o kasosyo ng US na mga kumpanyang militar sa South Korea (eroplanong FA-50,) Israel (Hermes UAV, Atmos 2000) Poland (helikopter na Black Hawk) at iba pa. Ang malalaking aytem na ito ay may kaakibat na mga kontrata ng pagkukumpuni at pyesa na kasinlaki o mas malaki ang halaga sa kontrata ng pagbili. Ginawang dagdag na palabigasan ng mga heneral ang mga kontratang ito.

Sa kahuli-hulihan, lahat ng binili at tinanggap na armas ng Pilipinas ay pawang may basbas ng US. Initsapwera ng AFP ang “ibinigay” ng China na ilang baril dahil “mahina” diumano ang klase nito. Umatras ang mga upisyal ng depensa na bumili ng mga helikopter sa Russia sa pagdadahilang hindi “akma” ang mga ito sa kasalukuyang sistema at operasyon ng AFP. Sa aktwal, walang galaw ang AFP na hindi ikinukumpas o binibigyan-direksyon ng US.