Patung-patong nga pagpangdaugdaug ug pagpahimulos ang ginaatubang sa mga nasudnong minorya ilalum sa semikolonyal ug semipyudal nga katilingbanong sistema. Kulang sila sa edukasyon ug serbisyong panglawas tungod sa pagpasagad sa reaksyunaryong estado.

Imbes nga mga magtutudlo ug duktor, mga armadong sundalo ang ginapadala sa estado sa mga baryo sa minoryang katawhan aron sumpuon ang ilang katungod, ilabina ang katungod sa yutang kabilin. Gawas niini, ginapalisudlisud pa sila sa nagtunhay nga sobinismo ug diskriminasyon.

Ang nasinati nga kalisud ug pagpangdaugdaug ang nagpahigmata sa kabatan-onang minorya sama nilang Ka Lubid, Ka Ran ug Ka Jana. Kini ang nagdala kanila sa dalan sa demokratikong rebolusyon sa katawhan hangtud nga sila misampa sa Bagong Hukbong Bayan (BHB).


Pulang kumander

“Lisud man diay mangulo sa Hukbo. Daghan kaayo og kinahanglang hunahunaon ug himuon, apan dili ko kini atrasan. Sa atong mga kauban, tanan kayang himuon basta magtinabangay,” paambit ni Ka Lubid, bag-ong gitudlo nga kumander sa usa ka yunit sa BHB sa Mindoro. Malipayon niyang gidawat ang hagit unsaman ang kahimtang, tungod kay sukad sa iyang pagsampa sa BHB, nangandoy siyang mahimong Pulang kumander.

Giatubang sa yunit ni Ka Lubid sa miaging tuig ang subsub ug grabeng atake sa kaaway. Sa hugot nga paghupot sa disiplinang militar ug linyang masa, nagmalampuson ang yunit nga pakyason ang dautang plano sa mga pasista.

Bentahe ang pagkabisa ni Ka Lubid sa tereyn ug lalum nga paggunit sa kahimtang sa masa alang sa wastong maniobra sa yunit. Sa matag adunay kaaway sa duul, kalmado siya sa pag-andam aron mosukol.

Ayha nahimong kumander sa yunit, pipila ka tuig siyang nagbansay sa lain-laing tipo sa rebolusyonaryong gimbuhaton. Matud niya: “Gihatag na nako ang akong kinabuhi sa rebolusyon mao nang himuon nako ang tanan aron modaug kini.”


Artista sa katawhan

Usa ka batan-ong Dumagat nga puno sa kalagsik ug kahibalo si Ka Ran, upisyal pangkultura sa sangay sa Partido sa usa ka yunit sa BHB sa Quezon. Usa siya ka manunulat ug myembro sa Pulang Bandila, ang kulturanhong sangay sa BHB. Ginapasiugdahan niya ang mga kulturanhong aktibidad sa ilang yunit ug pagsulat og mga tula ug drama.

Bata pa lang, nagpakita na og dedikasyon si Ka Ran sa pagsulat. Mahilig usab siyang maghimo og sulat alang sa iyang mga pamilya ug higala. Apan tungod kay pabalhin-balhin sila og balay ug kanunay gatago ang iyang pamilya, wala na siya nakahuman og elementarya.

Ayha misampa sa BHB, kaabag na si Ka Ran sa gimbuhatong propaganda-kultura sa ilang komunidad. Sulod sa rebolusyonaryong kalihukan, labaw nga nabaid ang iyang kahanas sa pagsulat ug uban pang talento. Gikan sa pagsulat og tula, misalmot siya sa pagmugna og mga pyesa sa awit-sayaw ug nagdirehe na usab sa mga drama.

“Gusto nakong ipakita sa arte ang kahusto sa pagpaasdang sa rebolusyon aron maawhag ang katawhan nga mosalmot sa gubat sa katawhan,” matud ni Ka Ran.


Duktor, dentista, akupangturista

Magarbuhon si Ka Jana tungod kay sa tanang kabatan-onan sa ilang baryo, siya lang ang nakatungtong sa kolehiyo. Ang hangyo kaniya sa mga tigulang, mobalik sa ilang tribu aron didto magserbisyo.

Gituman ni Ka Jana ang tugon. Nakahuman siya sa kursong medikal, dili sa burgis nga eskwelahan, kundili sa Pulang eskwelahan sa BHB. Karon, tibuok panahon siyang nag-alagad isip duktor, dentista ug akupangturista sa sama niyang minorya ug katawhan sa eryang langkub sa ilang yunit.

“Daku ang potensyal ni Ka Jana sa gimbuhatong medikal. Maayo ang kontrol sa iyang kamot, gaan apan naigo ang mga punto sa akyu ug presiso sa pag-opera. Daku ang pagsalig sa mga pasyente kaniya,” matud ni Ka Maru, instruktor sa pagbansay medikal nilang Ka Jana.