Subsub ang konstruksyon ug pagbutang og mga base militar sa US nga gitawag nga mga “EDCA site,” gamit ang pondo sa katawhang Pilipino ug mga suluguon niini sa Armed Forces of the Philippines. Niadtong milabayng semana, mismong si Defense Sec. Gilbert Teodoro ug AFP chief Romeo Brawner ang miadto sa Lal-lo, Cagayan, aron papaspasan ang “upgrade” sa pangsibilyan nga tugpahanan alang sa refueling sa mga eroplanong iggugubat sa US. Aron ipakita nga kini adunay kapuslanan sa Pilipinas, pagagamiton usab kuno kini sa mga eroplano sa AFP.

Sa Palawan, gipaspasan na ang pagpalapad sa tugpahanan ug uban pang pasilidad militar sa Balabac Island gikan pa niadtong Marso 11. Bisan og pasilidad kini sa US, ang ₱174.62 milyong pondo nga ginagamit alang sa Balabac Military Runway naggikan sa Department of Public Works and Highways (DPWH) ilalum sa programang TIKAS (Tatag Imprastruktura para sa Kapayapaan at Seguridad) Convergence Program niini.

Nahimutang ang isla sa Balabac Strait, nga ruta pareho sa mga barko sa US ug China ilang nabigasyon. Pagagamiton sa US ang tugpahanan ug ang tibuok isla aron tiktikan ang mga barko sa China nga moagi dinhi. Sa aktwal, dili lahi ang gamit sa US dinhi sa gamit sa China sa mga tugpahanang iligal nga ginatukod niini sa soberanong kadagatan sa Pilipinas.

Gawas sa tugpahanan, ginapondohan usab sa DPWH ang pagtukod og usa ka command and control center nga nagkantidad og ₱18.32 milyon. Ang DPWH usab ang nagapondo sa pagpalapad ug pagpalalum sa dungguanan sa laing bahin sa isla aron dungguan sa dagkung war ship sa US. Gibanabanang mokabat sa $5.5 milyon (₱308 milyon) ang kinahanglang gastuson alang dinhi. Sigon sa mga probisyon sa EDCA, kini nga mga pasilidad magpailalum sa ekstrateritoryal nga kontrol sa US, kung asa pwede lamang mosulod o inspeksyunon sa mga Pilipino ang pasilidad kung adunay “pagtugot” ang US.

Sa Cebu, naggikan usab sa TIKAS ang pondong ginagamit aron tukuron ang usa ka hangar (silunganan sa mga eroplano) sa Mactan-Benito Ebuen Air Base, usa sa unang lima nga “EDCA site.” Gisugdan ang konstruksyon niadtong Agosto 11. Kadungan niini ang konstruksyon sa usa ka fuel depot sa maong airbase alang sa mga eroplanong iggugubat sa US. Nagkantidad ang proyekto og ₱111.29 milyon.

Sa miagi, ang programang TIKAS usab ang nagpondo sa konstruksyon sa mga hangar ug klase-klaseng bilding ug pasilidad sa Fort Magsaysay sa Nueva Ecija nga “EDCA site” usab.

Ang TIKAS Convergence Program nagatugot sa paggamit sa pondo sa DPWH alang sa pagtukod og mga imprastrukturang militar. Bugti niini ang “paggwardya” sa mga sundalo sa mga proyektong konstruksyon sa DPWH sa mga “conflict-ridden” o lugar nga adunay armadong kaguliyang.

Gisugdan ang programa sa kanhing presidente Rodrigo Duterte isip kabahin sa pagtagbaw niya sa burukrasyang militar. Gipalungtad kini ni Ferdinand Marcos Jr niadtong Mayo. Lahi pa kini sa pondong “capital outlay” nga ginagamit alang sa pagtukod og mga bilding ug uban pang imprastruktura nga nakapailalum sa badyet sa departamento sa depensa.

Samtang, padayon ang pagpahigayon sa US og mga war game sa Pilipinas, gamit ang kayutaan, kahanginan ug kadagatan sa nasud. Nahuman niadtong Agosto 19 ang 6-ka-adlaw nga Pacific Airlift Rally 2023 nga gilunsad sa Clark Air Base sa Pampanga, Villamor Air Base sa Pasay City ug sa Ebuen Air Base sa Cebu. Misalmot dinhi ang 14 ka nasud.

Gihimong rason sa mga war game ang “humanitarian assistance” ug “disaster relief operations,” bisan og wala kini kalabutan sa aktwal nga relief operations human sa mga katalagman sa daghang bahin sa nasud tungod sa grabeng pag-ulan, pagbaha ug kadaut nga dala sa Bagyong Egay ug hanging habagat.

Atol sa kalamidad, wala makita ang unsamang “makitawhanong operasyon” sa mga pwersang Amerikano nga anaa sa mga “EDCA site.” Pakitang-tao lamang silang nanghatag og 1,200 foodpack ug 56 ka solar panel sa Fuga ug Calayan Islands sa Cagayan isip “tabang” sa mga biktima sa bagyo. Gihimo kini sa US human gimakmak sa gubernador sa prubinsya ang kawalay pagtagad sa US sa pag-antus sa mga Cagayanon tungod sa bagyo.