Paghakop og bahandi sa pipila taliwala sa pag-antus sa mayorya

,
Kini nga artikulo adunay hubad sa PilipinoEnglish

Labaw pang naghakop og bahandi ang mga multi-bilyunaryong Pilipino taliwala sa pag-antus sa katawhan ug nagkahiktin nga ekonomiya. Niadtong Agosto 10, gimantala sa Forbes magazine ang listahan sa mga Pilipinong “dollar billionaire” (bilyunaryo sa kwartang dolyar) alang sa tuig 2023. Sa maong listahan, midaku og ₱493 bilyon ang giusang bahandi sa 50 ka labing adunahang Pilipino gikan ₱3.9 trilyon ngadto sa ₱4.44 trilyon.

Nag-una sa listahan ang managsuong Sy, sunod si Manny Villar, Enrique Razon, Ramon Ang, ug Tony Tan Caktiong ug iyang pamilya. Kini nga mga burgesya ug burukrata-kapitalista ang adunay pinakadagkung kumpanya sa Pilipinas nga naga-empleyo sa liboan ka mamumuo, nga kadaghanan mga kontraktwal.

Tulo kanila ang nagakontrol sa dagkung tradisyunal nga partido nga naglangkub sa mayorya sa Senado ug Ubos nga Kapunungan sa Kongreso. Kontrolado ni Villar ang Nacionalista Party, nga adunay nakalingkod nga upat ka senador ug 38 ka kongresista. Nakalingkod sa senado ang asawa mismo ni Villar nga si Cynthia Villar ug ilang anak nga si Mark Villar, samtang kongresista ang usa pa nilang anak nga si Camille Villar. Ginapangulohan usab ni Razon ang National Unity Party nga adunay 39 ka kongresista, samtang adunay lima ka senador ug 33 ka kongresista ang Nationalist People’s Coalition, nga gitukod kanhi ni Eduardo Cojuangco Jr, ang namatay na nga amo ni Ramon Ang.

Kung itandi, kinahanglang magtrabaho ang usa ka mamumuong adunay minimum nga suhulan sa 2.4 milyon ka tuig aron tugbangan ang bahandi ni Villar.

Kung pahamtangan og 1% hangtud 3% “wealth tax” o buhis ang bahandi sa mga bilyunaryo, makunhuran lamang sila og ₱259.4 bilyon. Mabilin kanila ang ₱4.18 trilyon, nga mas daku pa gihapon kumpara sa ilang bahandi niadtong milabayng tuig.

Samtang, nataho sa usa ka sarbey niadtong Hulyo nga mitaas og 1.5 milyon ngadto sa 21.6 milyon ang ihap sa pamilyang kabus ug anaa sa ganghaan sa kalisud (poverty threshold) sa tunga-tunga sa Hunyo 2022 ug Hunyo 2023. Ingonman, misaka ngadto sa 18.8 milyon o dugang nga 100,000 ang ihap sa mga pamilyang nahurot ang tinigum o wala nay kapasidad nga magtigum, gikan sa ikaduhang kwarto niadtong 2022 hangtud sa ikaduhang kwarto karong tuiga.

Misigpit ang lokal nga ekonomiya sulod sa tulo ka magkasunod nga kwarto. Matud sa Philippine Statistics Authority, mihinay ang paglambo sa gross domestic product (GDP) sa nasud niadtong Abril-Hunyo og 4.3%, mas ubos sa 6.4% sa milabayng kwarto ug 7.1% sa ulahing kwarto sa 2022.

Nahagba ang tanang mayor nga sektor, ilabina ang mga produktibong sektor sa agrikultura ug pagmanupaktura. Bugtong turismo ug pipila ka negosyo ang nagrehistro og paglambo sa ikaduhang kwarto. Wala nahitabo sa Pilipinas ang giilang “revenge spending” (o dinagkung paggasto human sa pandemya) ug mihagba pa hinuon ang household consumption (paggasta sa mga pamilya) gikan 8.5% sa unang kwarto ngadto 5.5% sa ikaduhang kwarto. Kini bunga sa implasyon, ug kawalay lakang sa rehimeng Marcos nga dugangan ang suhulan ug sweldo sa minilyong mamumuo ug empleyado, kainutilan nga magmugna og disenteng mga trabaho ug sakwaton ang nahagba nga ekonomiya.

Padayon nga nagmahal ang presyo sa bugas, utan, isda ug lana niadtong Hulyo luyo sa gipanghinambog nga pag-ubos sa tantos sa implasyon ngadto sa 4.7%. Gidahum nga subli kining mosipa karong Agosto human ang pagtaas sa singil sa LRT, toll fee ug sa sinemana nga pagsaka sa presyo sa lana. Padayon nga mosaka ang mga presyo niini atubangan sa manipulasyon sa monopolyong kumpanya sa lana sa suplay ug presyo, ingonman ang pabug-at nga mga buhis nga gipahamtag dinhi sa reaksyunaryong estado.

Paghakop og bahandi sa pipila taliwala sa pag-antus sa mayorya