Dili malilong sa reaksyunaryong estado ang krisis sa empleyo sa makanunayong pagkawala sa mga trabaho sa nasud. Niadtong Hulyo, dili moubos sa 4.6 milyong Pilipino ang narekord nga wala, kulang sa trabaho o “nawad-ag kadasig” nga makakita og trabaho sulod sa unum ka bulan. Tataw ang maong krisis sa mga sona sa pamuo o export processing zone (EPZ), ilabina sa subsektor sa pagmanupaktura og sanina.

Niadtong Setyembre lang, gianunsyo sa Confederation of Wearable Exporters of the Philippines (CONWEP) ang pagtangtang sa 6,000 ka mamumuo sa mga pabrika sa sanina sa Bataan ug Cebu. Dugang sila sa kapin 10,000 nga gitangtang sa subsektor niadtong 2022. Kini nga mga mamumuong nagatrabaho sa dagkung langyawng kumpanya nga nga nagahimo og mga bisti alang sa iladong mga tatak sama sa Adidas, Juicy Couture, Gap ug uban pa.

Pangatarungan sa CONWEP, resulta ang pagsirado sa mga pabrika sa pag-ubos sa demand alang sa sanina ug uban pang produktong tekstayl (sapatos, bag), ilabina sa US nga nag-unang merkado sa mga tinahi sa Pilipinas. Matud niini, dili lagmit nga moabot sa 8%-10% sa 270,000 ka mamumuo sa subsektor ang mawad-an og trabaho tungod sa “hinay” nga kalibutanong demand. Ginabasol usab sa mga upisyal sa reaksyunaryong estado ang mga pagsirado sa “taas nga suhulan” kuno sa mga mamumuo.

Usa sa maong mga mamumuo si Lisa, 45 anyos. Ayha siya natangtang niadtong 2022, walo ka tuig na siyang nagtrabaho isip mananahi sa usa ka pabrika sa Cavite. Lakip sa mga ginatahi niya ang mga sanina alang sa tatak-US nga kumpanyang Candies, Macy ug Jennifer Lopez. Kauban niyang nawad-an og trabaho ang kapin 1,000 pa ka mamumuo, kung asa katunga mga babae. Wala silay nadawat nga separation pay o unsamang benepisyo dihang kalit nga gisirado ang pabrika.

Sa tibuok panahon sa pagtrabaho ni Lisa, misaka lamang og ₱86 ang iyang suhol gikan ₱315 niadtong 2017 ngadto sa ₱401 niadtong 2022 (o sa abereyds nga ₱10.75 kada tuig). Wala siyay nadawat nga laing benepisyo gawas sa minimum nga gitakda sa estado.

Sa pabrika, walay pahulay ang mga mamumuong sama niya. Sagad nga nagaapas sa oras ang maneydsment aron malikayang adunay obertaym nga lapas sa duha ka oras. Tagsa-tagsa usab ang mga mamumuo sa pagpalit ug pagdala og de-klip nga electric fan aron makaginhawa sila tungod sa kakulangon sa bentilasyon ug init kaayong pabrika. Wala silay regular nga breyk gawas sa pagpaniudto.

Regular nga mamumuo ug inadlawan ang suhulan kang Lisa apan aduna siyay kota subay sa “linya” sa produksyon (pagtahi sa manggas, kwelyo ug uban pa). Sagad, ginatakda ang kota sa 7,000 ka piraso kada adlaw. Kung dili kini matuman, ginakasab-an siya ug ang uban pang anaa sa iyang“linya.”

Pagkalugi ang gihatag nga hinungdan sa kapitalista sa pagtangtang sa mga mamumuo. Apan wala kini nagsirado. Niining 2023, naka-post pa sa internet ang bakanteng mga pwesto sa mga pabrika niini, lakip sa Cavite ug Las Piñas.

Misukol ang unyo nga nahisakupan ni Lisa ug nagpasaka og kasong iligal nga pagtangtang ug pagbungkag sa unyon. Wala kiniy resolusyon hangtud karon. Wala pa gihapoy nakita nga bag-ong trabaho si Lisa ug iyang mga kauban, 11 ka bulan human sila gisisante.

Sa mga kaso sa pagpanangtang sa Bataan ug Cebu, dili malimod sa langyawng mga kapitalista ug lokal nga upisyal nga wala hingpit nga nagsirado ang mga kumpanya. Gibalhin lamang niini ang ilang mga operasyon sa ubang nasud kung asa mas ubos ang gasto sa produksyon.

Dili makanunayon nga miubos ang kalibutanong demand alang sa sanina, sama sa kanunay ginayawit sa CONWEP niadtong 2022. Gani, midaku og 14% ang eksport sa subsektor sa Pilipinas sa unang katunga sa tuig, gikan $1.009 bilyon ngadto sa $1.155 bilyon.

Sa US, ginalantaw nga modaku ang demand alang sa sanina og 2.82% kada tuig sa mosunod nga lima ka tuig. Matud sa mga analista, “temporaryo” lamang ang pag-ubos sa demand nga nasinati niadtong panahon sa pandemya nga gibunga sa mga problema sa suplay ug transportasyon. “Optimistiko” silang molambo ang subsektor tungod sa online shopping ug pagtaas sa demand sa bag-ong mga merkado.

Daan nang kinaiya sa langyawng mga kapitalista nga “itaktak” ang mga mamumuong Pilipino sa laraw nga pagamayon ang gasto sa produksyon ug maghakop og mas daku pang tubo. Daw ginapapili sa mga kumpanya ang mga mamumuo: matangtang sa trabaho, o agwantahon ang daw ulipong suhulan ug dili makitawhanong mga kundisyon sa pamuo. Ang mga paningkamot sa mga mamumuo nga patas-an ang ilang ang-ang sa kinabuhi, sama sa pagduso sa makatarunganong dugang-suhulan ug pag-unyon, ginaatbangan sa iligal nga mga pagpanangtang, pagpamungkag sa unyon ug iligal nga pagsirado sa mga pabrika.