Napulo ka tuig human gigun-ub sa storm surge nga dala sa superbagyong Yolanda ang syudad sa Tacloban, wala pa gihapoy signipikanteng lakang ang lokal nga gubyerno aron likayang masubli ang katalagman. Hinunua, nagduso pa kini sa proyektong reklamasyon nga dili lamang sukwahi sa pagpangandam, apan moguba usab sa tibuok ekosistema sa Cancabato Bay ug mopatay sa panginabuhian sa daghang mangingisdang nagsalig dinhi.

Nakatambak sa luak ang daghang basura sama sa mga gubang balay, gamit ug sakyanan nga gianod sa storm surge. Nakaapekto kini sa gakakuhang isda ug rekursong dagat. Apan imbes nga hawanon ug limpyuhan ang luak, nahimong solusyon sa lokal nga gubyerno nga hingpit na kining tambakan ug patyon.

Niadtong 2015 pa unang giduso sa lokal nga gubyerno sa Tacloban ang ₱3.46-bilyong Tacloban Causeway Project isip pangpugong kuno sa storm surge, solusyon sa trapiko, ug pagpalagsik sa turismo. Kauban kini sa uban pang proyektong tulay ug kalsada sa Samar ug Leyte nga giduso sa Japan International Cooperation Agency. Kabahin sa pondong pagagamiton sa konstruksyon ang mga utang sa Asian Development Bank ug uban pang imperyalistang institusyon.

Target sa proyekto nga magtukod og 2.6-kilometrong gitas-on ug kapin upat ka metrong gihabugon nga causeway o nakapaibabaw nga sementadong dalan sa embankment o baybay sa luak gikan sa sentro sa syudad (Magsaysay Blvd.) padulong sa Barangay San Jose (Kata-isan Point). Aron mahimo kini, pagatambakan og bato ug yuta ang dili solidong bahin sa baybay aron mahimong patunganan sa kalsada. Aron kuno dili hingpit nga maharangan ang daloy sa tubig, pagabutangan kini og mga culvert sa lima ka estratehikong pwesto sa istruktura.

Sa sugod pa lang, hugot na kining gibabagan sa apektadong mga residente ug mangingisda. Pagahawanon niini ang baybay kung asa nakapwesto ang ilang mga bangka ug ang ilang mga balay. Sayod sila nga kini walay kalainan sa palisiya sa syudad niadtong 2013 nga “40-meter no build zone” o pagbawal sa pagtukod og balay sa 40 metro gikan sa baybay nga nagpalayas kanila gikan sa ilang mga komunidad. Imbes nga tinuod nga rehabilitasyon, gigamit sa gubyerno ug kakunsabo niining langyawng bangko ang bagyo aron ilugon sa mga mangingisda ang ilang yuta, lakip na ang baybay ug luak.

Matud sa Save Kankabatoc Advocacy, usa ka alyansa sa mga residente, mangingisda ug mga maki-kinaiyahang grupo, walay basihan ang gisulti sa JICA ug lokal nga gubyerno nga mga “benepisyo” ug “savings” nga maangkon sa mga Taclobanon gikan sa causeway ug reklamasyon.

Dili mopugong sa unsamang storm surge ang causeway, matud sa grupo. Ni wala kini sa hustong lokasyon. Hinunua, pagababagan niini ang pagdaloy sa tubig pagawas sa syudad nga mamahimong magresulta sa mas sagad ug dili molurang nga mga pagbaha. Pagahikawan niini sa panginabuhian ang kapin 1,000 ka mangigisda ug ilang mga pamilya. Dili usab kini makaresolba sa trapiko tungod kay mibalibad nang mamasada ang mga drayber dinhi. Matud nila, wala silay makuhang pasahero dinhi. Dakung bahin usab sa kultura ug kasaysayan sa Tacloban ang luak.

Sayod ang grupo nga kabahin ang causeway sa mas malangkubon ug dautang plano sa lokal nga gubyerno nga i-reclaim o tambakan ang 400 ka ektarya sa Cancabato Bay ug “itransporma” kini sa sentral nga distritong pangnegosyo. “Pagapatyon niini ang luak, ug ang tibuok ekosistema dinhi aron hatagag-dalan ang pagtukod sa mga bilding ug komersyal nga sentro nga pahimuslan nag-una sa langyawng negosyo,” matud niini.

Dili “patay” ang Cancabato Bay, sama sa ginaduso sa gubyerno aron hatagag-katarungan ang mga proyektong reklamasyon. Niadtong 2003, gideklara pa kini sa lokal nga konseho sa syudad isip usa ka protektadong reservation area. Gani, adunay 3,649 ka mangingisda gikan sa 16 ka barangay ang nanginabuhi dinhi. Makita dinhi ang mga danggit, tahong, seashell, alimango ug uban pang rekursong dagat. Nahabilin dinhi ang 26 ektaryang kabakhawan.

Niadtong Oktubre 1 lamang, gipahunong sa lokal nga upisina sa Department of Environment and Natural Resources ang tanang operasyong reklamasyon sa luak tungod sa kawalay igong permit niini ug pagkaguba sa protektadong kabakhawan. Luyo niini, padayon nga ginapanalipdan sa meyor sa syudad nga si Alfred Romualdez ang proyekto.