Gitaho sa Paghimakas, rebolusyonaryong publikasyon sa isla sa Negros, nga nagbunga na karong bulana ang pakigdayalogo sa mga mamumuong panguma sa usa ka agalong yutaan niadtong Setyembre 2020 aron patas-an ang ilang suhulan. Subay sa ilang panawagan, gipatas-an ang inadlawan sa mga mamumuong panguma gikan ₱150-₱170 ngadto sa ₱200.

Gawas dinhi, gipatas-an usab ngadto sa ₱300 ang suhulan sa pag-daro gikan sa ₱250-₱270; ₱900 para sa matag napulo ka libo sa pamatdan gikan ₱700-₱800; ug ₱350 kada tonelada sa paggapas-karga gikan ₱320-₱330. Kapin 200 ka mamumuong panguma gikan sa 11 ka sityo sa upat ka baryo ang makapahimulos dinhi.

Matud sa pagtuon sa Paghimakas, adunay kapasidad ang maong plantasyon nga magprodyus og 230 metriko tonelada (MT) sa asukal kada 20 ka ektarya sa yuta sulod sa duha ka anihan nga nagkantidad sa kinatibuk-ang ₱5.98 milyon. Ayha ang dayalogo, Gibanabanang 45% niini (₱2.7 milyon) ang limpyong kita nga mapadulong sa agalong yutaan, ug 30% usab mapadulong sa asukarera (₱1.8 milyon). Anaa sa 20% (₱1.2 milyon) na lang ang nahabilin aron bahinon sa mga mamumuong panguma.

Sa lambigit nga balita, gatusang myembro sa Unyon ng Manggagawa sa Agrikultura sa lungsod sa Sta. Maria ang nagpadangat og reklamo sa Sangguniang Panlalawigan sa Isabela niadtong Mayo aron makmakon ang daw “ulipon nga suhulan” ug dili makitawhanong trato kanila sa mga plantasyon. Matud sa grupo, mas ubos pa sa ₱200 ang kasagarang nadawatan sa mga mamumuong panguma kada adlaw.

Gipanawagan usab nila nga ibalik ang 287 ka mamumuong panguma nga gitangtang sa trabaho gikan Agosto 2019 dihang gipailalum sa mga asendero sa amihanang Isabela ug habagatang Cagayan ang mokabat sa 1,695-ektaryang mga tubuhan sa usa ka kontrata sa pagprodyus sa bioethanol alang sa kumpanyang Green Future Innovations-Ecofuel.