Pagpamig-ot sa US, midugang sa kadaut sa linog sa Syria


Hugot nga gikundena sa mga partido komunista, progresibong organisasyon ug makitawhanong mga institusyon ang imperyalismong US sa pagpakaaron-ingnong makitawhanon human maigo ang Syria ug Turkey sa mga linog. Sa unang mga adlaw, nagbubu ang US ug mga alyado niini sa Europe og hinabang sa Turkey, samtang dayag nga ginabalewala ang trahedya sa Syria. Mas grabe, nagbalibad ang US nga iatras ang gipahamtang niining mga sangsyon o pagpamig-ot sa ekonomiya nga babag sa hinanali nga pagpadala sa mga makitawhanong organisasyon og hinabang ug mga rescue team sa nasud.
Gitay-og niadtong Pebrero 6 sa sunod-sunod nga makapatay nga linog nga may gikusgong 7.8 magnitude ug 7.5 magnitude ang mga teritoryo sa habagatang bahin sa Turkey ug amihanang bahin sa Syria. Lapad ang nahimong kadaut sa labing apektadong mga lungsod tungod sa kinaiya sa mga linog nga kusog ug mabaw, ug tungod usab kay sagad sa mga istruktura ug balay sa naigong rehiyon wala nakadisenyo nga luwas sa mga linog. Dihadiha nga nalumpag ang kapin 6,000 ka tag-as nga bilding sa Turkey, ug gibanabanang 7,400 ka bilding ang hilabihan o medyo naguba sa Syria. Niadtong Pebrero 19, anaa sa 41,000 na ang nataho nga namatay sa Turkey, samtang anaa sa 5,000 pa lang sa Syria bunga sa relatibong mas hinay nga mga operasyong rescue sa nasud. Kapin usa ka milyon na ang nawad-an og panimalay.
Taliwala sa walag-too nga batikos, napwersa ang US nga isuspinde ang pipila sa mga sangsyon niini niatdong Pebrero 10, apan sulod lamang sa 180 ka adlaw.
Makamatay nga mga sangsyon
Gitawag sa mga upisyal sa Syria nga malinglahon ang pagsuspinde sa mapilion nga mga restriksyon nga matud nila pakitang-tawo ug walay kalainan sa naunang mga pagpakaaron-ingnon sa US. Hinunua, matud nila, angayang tangtangon sa US ang tanang brutal ug unilateral nga sangsyon nga kapin usa ka dekada nang nagpaantus sa katawhan sa Syria.
Uyon niini bisan ang mga ekspertong upisyal sa United Nations (UN) nga dili sarang ang suspensyon sa ilang sangsyon. Sa usa ka giusang pamahayag niadtong Pebrero 10, nanawagan sila alang sa pagtangtang sa tanang makapiang nga sangsyon aron hatagag dalan ang walay bagbag nga paghatod sa makitawhanong tabang, ingonman ang mga materyal ug makinarya aron subling ipabarog ang tibuok Syria.
Lakip sa mga kalisdanan nga giatubang sa mga institusyon sa UN ang pagtigum og igong pagkaon ug uban pang panginahanglan tungod sa gitawag niining “over-compliance” o sobrang pagsunod sa mga restriksyon sa US ug “de-risking” o paglikay sa posibleng silot o multa nga ipahamtang kanila sa US.
Niadtong Nobyembre 2022, gitaho ni UN Special Rapporteur Alena Douhan nga gipabilin ug gipagrabe sa maong mga sangsyon ang kadaut ug troma sa katawhan bunga sa gyerang proxy nga gilunsad sa US sa nasud sa milabayng 12 ka tuig. Sa wala pa ang linog, 90% na sa mga Syrian ang naglunang sa kalisud. Limitado ang pagkaon, serbisyo sa tubig, kuryente, pabalay, sugnod, transportasyon ug panglawas. Dili makatarunganon ang paglapas sa pundamental nga mga tawhanong katungod sa katawhan sa Syria nga gibunga sa mga sangsyon, matud kang Douhan.
Internasyunal nga panag-igsuonay
Nagdeklara og unilateral ug walay taning nga hunong-buto ang Kurdistan Workers’ Party (PKK) niadtong Pebrero 9. “Nagdesisyon kami nga ihunong ang mga operasyon hangtud dili moatake ang estadong Turkey,” pamahayag ni Cemil Bayik, lider sa partido. Molungtad ang hunong-buto “hangtud ang kasakit sa among katawhan maremedyohan ug maalim ang mga samad.” Walay susamang deklarasyon ang estado sa Turkey.
Samtang, dihadiha nga nagpadala og tabang, tambal ug mga rescue team ang Russia, China ug Cuba sa Turkey ug Syria. Ingonman ang gihimo sa Mexico ug mga nasud sa Latin America lakip ang Brazil, Venezuela, El Salvador ug Colombia. Bisan ang Lebanon ug Palestine nga adunay gihambin nga grabeng krisis nagpadala og mga personahe aron direktang motabang sa pagkalot sa mga natabunan sa Syria.
Sa mga alyado sa US, bugtong Italy ang direktang nagpadala og tabang sa Syria. Napugos kining itugpa ang mga eroplanong nagdala og ayuda sa Lebanon tungod sa mga rekstriksyon sa US.