Subling gimakmak sa mga mag-uuma gikan sa Central Luzon ug Southern Tagalog ilalum sa Kilusang Magbubukid ng Pilipinas ug uban pang grupong mag-uuma ang mini nga reporma sa yuta nga Comprehensive Agrarian Reform Program (CARP) sa okasyon sa ika-35 nga anibersaryo niini niadtong Hunyo 10. Miadto sila sa Maynila aron paninglon ang rehimeng Marcos Jr sa nalansang nga mga saad sa balaod ug kawalay aksyon niini sa klase-klaseng problema sa mga mag-uuma sa tibuok nasud. Kadungan niini, nanawagan sila og hustisya para sa mga mag-uumang nahimong biktima sa pagpanumpo sa estado tungod sa ilang pakigbisog sa katungod sa yuta.

Padayon nga nagsilbi sa interes sa mga agalong yutaan ug korporasyon ang CARP. Gipalisudlisud niini ang mga mag-uuma sa pag-angkon sa ilang yutang ginatikad samtang gipadali ang pagkawkaw sa ilang yuta sa mga agalong yutaan ug negosyante.

Dili matago ang kamatuuran nga migrabe ang kawad-on sa yuta luyo sa pagpatuman sa balaod. Matud sa datos sa Census on Agriculture and Fisheries, gikan 1980 hangtud 2012, miubos og 12% ang ihap sa mga mag-uumang adunay kaugalingon yuta. Sa tibuok nasud, padayon ang pakigbisog sa mga mag-uuma alang sa yuta nga gipailalum kuno sa CARP apan wala pa gihapon naapud-apud ngadto kanila. Pipila lamang dinhi ang mosunod:


Hacienda Tinang, Concepcion, Tarlac

Sa kapin tulo ka dekada na nga pagsukol sa mga mag-uumang benepisyaryo sa 200-ektaryang yuta sa Hacienda Tinang, karon lang pormal nga magpagula ang Department of Agrarian Reform (DAR) og titulo sa yuta. Sa 236 nga orihinal nga nahatagan og Certificate of Land Ownership Award (CLOA) niadtong 1995, 90 ka benepisyaryo na lamang ang makadawat og titulo.

Kadungan niini, padayon usab ang ilang panawagan aron hingpit ug permanenteng mabasura ang mga gama-gamang kasong kriminal batok sa kapin 100 ka mag-uuma ug ilang mga tigsuporta nga misalmot sa bungkalan niadtong Hunyo 9, 2022.

Mallig, Isabela

Panawagan sa mga mag-uuma ug kabus nga nanimuyo sa Sityo Villa Corazon, Barangay Manano, Mallig, Isabela nga iapud-apud ang 625-ektaryang pangpublikong yuta nga ilang ginaugmad ug ginapuy-an. Matud nila, 60 ka tuig na kining napahimuslan sa kaliwat ni Marcela Uy nga gihatagan og permit aron mag-opereyt og usa ka pastuhan. Human ma-expire ang permit, giugmad ug gipuy-an ang yuta sa mga kabus nga mag-uuma ug setler.

Halos 30 ka tuig na nga nanimuyo ang mga mag-uuma dinhi dihang subling gitanyag kini sa estado sa mga Uy niadtong 2017. Gigamit ni Uy, kakunsabo ang lokal nga upisina sa Department of Environment and Natural Resources (DENR), ang National Greening Program aron subling mailog ang yuta. Sayod ang mga mag-uuma nga gihimo ang pagreklasipika sa yuta isip forest land aron ihikaw kini kanila tungod kay giabandona kini ni Uy. Gikasuhan pa sa DENR ang mga mag-uuma.

Aduna usay susamang kaso sa pagpalayas ug pagpamig-ot sa kasikbit nga Barangay Trinidad, Mallig kung asa gibahin-bahin sa dagkung pulitiko ang 200-ektaryang yuta nga gireklasipika.


Angandanan, Isabela

Gatusan ka tenante sa Manolito Arellano Tombo Estate sa Cauayan City, Isabela, ang gipahawa sa ilang mga umahan sa mga armadong ginsakpan sa agalong yutaan niadtong Hulyo 2021. Kini human sila mibalibad nga ibaligya ang ilang yuta nga gihatag na kanila.

Tuig 2012 dihang mapailalum sa CARP ang 23-ektaryang yuta sa maong lugar. Pito ka tuig na dihang mahuman sa DAR ang pag-ila sa lehitimong mga benepisyaryo sa programa apan hangtud karon, wala pa gihapon naapud-apud ang yuta. Hinunua, nagpagula pa og pekeng Certificate of Non-Coverage ang lokal nga upisina sa ahensya aron mabaligya ang yuta sa uban.


Tumauini, Isabela

Halos usa ka dekada na nga naghulat ang tigulang nga mga mag-uuma sa Tumauini, Isabela sa resolusyon sa DAR aron matituluhan ang yutang ilang ginaugmad ug mawad-ag kapuslanan ang mga emancipation patent (EP) nga gihatag sa ahensya sa dili tag-iya sa yuta. Gibasol sa DAR ang sayop nga paghatg og EP sa pagkasunog sa karaang mapa sa DENR sa Region 2.

Ang 43-ektaryang yuta orihinal nga gipanag-iyahan ni Abelardo Quina. Kaniadto pang 1960 gitugutan ang pipila ka mag-uuma nga ugmaron ang pipila ka bahin niini. Imbes nga hingpit nga ihatag ang yuta sa mga nag-ugmad, gibaligya kini ni Quina sa usa ka agalong yutaan, kakunsabo ang DAR. Ginapalayas karon ang mga mag-uuma nga deka-dekada nang nagtikad dinhi kung dili sila makabayad sa abang.