Sa pagtalakay sa Kongreso sadtong Pebrero 29, ginpamahog sang Confederation of Wearable Exporters of the Philippines (Conwep) ang malaparan nga kaksanay sa industriya sang panapton kung ipatuman ang bisan gamay nga dugang sweldo sa mga mamumugon diri. Sa sulat sini sa rehimen Marcos, nagpaandam ini nga mawad-an sang trabaho ang tubtob sa 120,000 ukon 70%-80% sa sakop sini nga 160,000 ka mamumugon kung ipasa sa Senado kag Kongreso ang anuman nga pagtaas. Dugang sila sa 21,912 ka mamumugon nga natalana na nga kakson subong nga tuig tungod sa “mas hinay nga internasyunal nga demand.”

Ang Conwep ang asosasyon sang dalagko nga kapitalista nga naga-espesyalisa sa pagmanupaktura sang mga panapton para sa pinakadalagko nga “global brand” (mga kilala nga tatak sa bilog nga kalibutan). Kabahin sa mga ini ang Ralph Lauren, Coach, Michael Kors, Adidas, Dillard’s, Marks & Spencer kag Ann Taylor. Gina-export sini ang mga hinimo nga panapton nagapanguna sa US, sunod sa mga pungsod sa European Union, United Kingdom kag Japan. Dominado ang asosasyon sang mga dumuluong na kumpanya, kung sa diin ang pinakagamay ang 1,000 ka mamumugon. Duha sa pinakadalagko nga kumpanya diri ang nagapadalagan sang 6-7 ka pabrika kag naga-empleyo sang 22,000-24,000 ka mamumugon. Ang mga kumpanya nga ini ang may operasyon man sa iban nga bahin sang Asia (Cambodia, Thailand kag Vietnam). Bag-o magpandemya, nag-empleyo ini sang tubtob 220,000 mamumugon.

Mayorya sa mga mamumugon sa industriya ang kababainhan, relatibo yara sa pamatan-on nga edad, kag kontraktwal. Sa pangkabilogan, mas manubo sang 17%-25% ang ginapasweldo sa ila kumpara sa kalakin-an.

Nagagamay nga industriya, nagabaskog nga pagpanghimulos

Halin dekada 1990, nagagamay na ang nangin bahin sang industriya sang panapton sa Pilipinas sa internasyunal nga baligyaanay sang mga suluksukon. Sadtong 2020, may yara lang 200 ka pabrika nga nagamanupaktura sang panapton sa pungsod, 240 ka trader kag masobra 1,000 ka subkontraktor. Naga-empleyo ini sang masobra 490,000 ka mamumugon sa nagkalain-lain nga kapasidad, kag mayorya ukon 69.4% sa mga ini ang kababainhan.

Sadtong 2020, gingamit sang Conwep ang pandemyang Covid-19 para ipatuman ang malaparan nga kaksanay, pagbuhin sang sweldo kag ilabi pa nga pleksibilidad sa pamugon. Ginbutang sini sa “floating status” ang linibo ka mamumugon samtang direkta nga ginsisante ang iban pa. Pinakamalala ang kaksanay sa mga pabrika sa idalom sang kumpanya nga Taiwanese nga Sports City International, ang pinakadako nga employer sa Mactan Export Processing Zone. Sa mga tuig 2020-2023, indi magnubo sa 12,000 ka mamumugon ang nawad-an sang trabaho sang ginbalhin sini ang operasyon sang kumpanya sa mga pabrika sini sa Vietnam. Ginpagwa sang Conwep nga “pagluwas sa trabaho” ang mga kaksanay. Sa aktwal, gintigayon ang mga retrenchment para ipabilin ang lebel sang ginansya sang kumpanya sa kahalitan sang mga mamumugon Pilipino.

Pareho sang iban pa nga kumpanya nga yara sa sulod sang mga engklabo, ginaangkon ang mga dumuluong nga mga kapitalista sang Conwep sang wala tupong nga mga pribiliheyo kag insentiba. Kabahin sa mga ini ang mga tax holiday, “duty-free” ukon wala buhis nga pagsulod sang kinahanglanon nga materyal, paggamit sang abante nga mga imprastraktura nga gintukod gamit ang pampubliko nga pondo, “pleksible” nga pamugon, kag mga subsidyo para sa mga yutilidad (tubig kag kuryente) kag arkila. Ginaangkon man nila ang dugang nga pagbuhin sang balayran nga buhis sa idalom sang laye sang CREATE. Indi hayagan, pero sa aktwal ginapatuman sa mga engklabo ang patakaran nga “no union, no strike.”

Gintugutan ang mga dumuluong nga ini nga ipagwa sa pungsod ang bilog nila nga kita nga wala salabton sa Pilipinas. Pareho sang natabo na, arbitraryo nga ginasira ang mga pabrika sini sa Pilipinas nga wala sang lagas ang mga mamumugon.

Sadtong 2023, naglista ang Conwep sang masobra $1 bilyon nga kantidad sang eksport. Para sa 2024, ginabulubanta sang Foreign Buyers Association of the Philippines nga magatin-ad gamay sang 2% ukon padulong $1.33 bilyon tungod sa pagsulod sang mga bag-o nga order.