Nabalita niadtong Hulyo ang plano sa 79th IB, usa ka kumand ilalum sa 303rd IBde, nga maghulog og mga bomba sa Minapasuk Mandalagan Mountain Range sa Negros. Kabahin kuno ang maong plano sa kampanya kontra-insurhensiya batok sa Bagong Hukbong Bayan (BHB). Sa wala pa ang planong 3-ka-adlaw nga pagpamomba, gisulayan na sa militar nga palayason ang mga lumulupyo sa 21 ka sityo sa duha ka barangay sa Calatrava pinaagi sa walay hunong nga pagpanghadlok, pagpangbahad ug intimidasyon nga miresulta sa hugot nga pagbabag sa mga lumulupyo ug lokal nga ahensya.

Maigo sa planong pagpamomba ang Northern Negros Natural Park, usa ka yaweng kalasangan (biodiversity area) ug usa sa pinakalapad nga protektadong lugar sa Northern Negros. Ibutang niini sa peligro ang mga mananap ug tanum nga dugay ug maampingon nilang giatiman.

Kini nga insidente usa lamang sa liboan ka kaso sa pagpangatake sa Armed Forces of the Philippines (AFP) sa mga sibilyang komunidad ug kalasangan sa ngalan sa operasyong paggukod sa mga yunit sa hukbong bayan.

Walay puas

Gikan sa mga taho nga nadawat sa Ang Bayan (AB), dili moubos sa 591 ka bomba ang gihulog gikan sa ere, 589 ka bomba ang gipabuto sa mga kanyon, ug 74 ka serye sa mga istraping sa helikopter ang gilunsad sa AFP gikan 2017 hangtud Hulyo 15 karong tuiga. Gibanabanang mas taas pa dinhi ang aktwal nga ihap tungod kay dili tanang airstrike ug pagpanganyon ang nataho sa AB o sa masmidya. Pinakadaghan ang nahitabong pagpamomba (56 ka insidente) niadtong 2021.

Naglunsad og mga pagpamomba sa 36 o 44% sa mga prubinsya. Sa report, pinakadaghan ang nataho sa Bukidnon (22), sunod ang Northern Samar, Davao del Norte, Surigao del Sur, Agusan del Sur, Agusan del Norte, North Cotabato, Cagayan, Quezon, Negros Occidental, Sultan Kudarat, Maguindanao, Camarines Sur ug Mountain Province.

Sa mga bombang gihulog, 109 o 18.44% lamang ang adunay naigong kampo sa BHB. Mas daghan pang naigo nga sundalo ug pulis sa reaksyunaryong estado (68 patay ug 20 samaron) sa paturagas nga mga airstrike kaysa sa mga Pulang manggugubat (66 patay ug 15 samaron). Dili moubos sa 10 ka sibilyan ang nataho nga napatay ug upat ang nasamdan.

Pinakadaku ang kadaut sa sibilyan sa direktang pagpamomba sa usa ka komunidad sa Moro sa Maguing, Lanao del Sur ug sa kampuhan sa gagmayng minero sa Santa Clara, Gonzaga, Cagayan. Nagbunga ang mga pagpamomba og dautang epekto sa mga mabdos ug tiguwang ug lalum nga troma sa mga bata. Sa kinatibuk-an, mikabat sa 10,339 ka pamilya o kapinkun-kulang 60,000 ka indibidwal ang pugos nga mibakwit tungod niini.

Makita sa mga datos nga walay tin-aw nga target ang sagad sa mga pagpamomba sa AFP. Mikabat lamang og 6% sa mga insidente sa pagpamomba ang adunay naigo nga kampo sa BHB. Ang 82% gilunsad sa lasangong bukid kung asa walay naigo o presensya man lang sa mga yunit sa BHB. Ang 35% ang gihimo direkta o duul sa mga sibilyang komunidad ug midaut sa mga umahan ug mga imprastruktura.

Sa kada pagpamomba sa gidudahang mga kampo sa BHB, dili moubos sa 10 ka bomba ang gihulog sa AFP. Nagresulta kini sa lalum nga pagkabangag sa yuta ug kusog nga lanog nga mitugaw sa mga lumulupyo, sa ilang mga gialimahang mananap, lakip na usab sa mga mananap sa lasang.

Subay sa datos, kinahanglang maghulog og 10 ka bomba ug daghang serye sa bala ang AFP aron makaigo og usa ka Pulang manggugubat. Sobra-sobra ang armas nga gigamit sa AFP (mga 500 ug 250-libras nga bomba) batok sa mga tent ug gama sa kahoy nga temporaryong tolda sa BHB. Ang maong mga bomba gihimo pangpulbos sa mga bilding nga gama sa semento ug puthaw. (Sa mosunod nga isyu: Mga dautang epekto sa aerial bombing sa kinaiyahan.)