Lumos sa nagasinampaw nga problema ang mga Pilipinong marino kag mananagat. Ginaatubang nila ang halambalanon sa kawad-on sang trabaho, kontraktwalisasyon, mataas nga balayran sa paghanas, sapilitan nga mga sulukton kag iban pa. Ginapabayaan sila sang gubyerno sa pihak sang remitans nga ginapasulod nila sa pungsod.

Sa datos sang Concerned Seafarers of the Philippines (CSP), ginatantya nga indi magnubo sa 750,000 ang rehistradong marino kag mananagat sa Pilipinas. Sa numero nga ini, 400,000 lang ang nakasakay sa barko nga may kontrata sa prinsipal o kumpanya.

Nagapanguna ang Pilipinas sa ginakuhaan sang mga marino sa bilog nga kalibutan, suno sa datos sang UN Conference on Trade and Development sang 2021. Ginatantya nga may ara isa ka marino sa kada apat tubtob lima nga crew sang mga sakayan pangdagat sa bisan ano nga panahon.

Sang tuig nga ina, nakapadala ang mga marino sang $6.55 bilyong remitans o halos 21% sang kabilugan nga remitans nga ginpasulod sang mga migranteng mamumugon nga Pilipino sa pungsod nga $32.42 bilyon. Ginatantya nga 8.9% ang kabilugan nga kontribusyon sang mga remitans nga ini sa gross domestic product sang pungsod.


Disempleyo kag kontraktwalisasyon

Sang sini lang, ginreport nga nagakapeligro nga indi makasakay sa mga barko sa Europe ang masobra 50,000 marinong Pilipino. Bunga ini sang kapalpakan sang gubyerno sang Pilipinas nga pataason ang lebel sang ikasarang kag kahimtangan sang mga marinong Pilipino.

Ginakabalak-an nga magpalyar ang pungsod sa ebalwasyon sang European Maritime Safety Agency (EMSA) sa talaksan sang paghanas o International Convention on Standards of Training, Certification, and Watchkeeping for the Seafarers (STCW) subong nga tuig.

Umpisa pa 2006, makapila ka beses nga ginsaway sang EMSA ang Pilipinas kag mga ahensya sini sa tuman ka nubo nga ikasarang sang mga marinong Pilipino. Sang 2020, pila sa ginsaway sang EMSA ang kakulangan sang kagamitan sa paghanas, wala nagasanto nga polisiya sa pagtudlo kag pagtasar, kag 46 pa nga “areas of concern”. Sa pihak sini, wala sang signipikanteng aksyon ang gubyerno.

Suno sa CSP, ang pangunahon nga may salabton sa kapalpakan nga ini amo ang pagtugyan sang gubyerno sa mga pribadong eskwelahan para maghanas sang mga marino. Siling nila, gin-abandonar sang estado ang katungdanan sini sa sektor. Sa 76 unibersidad nga may programa o kurso pangmarino sa pungsod, 58 ang pribado.

Bwelta sang CSP, tuman ka mahal sang matrikula kag balayran sa gintalana nga paghanas sang Commission on Higher Education (CHED) kag Maritime Industry Authority (MARINA), indi man gali ini pasado sa talaksan sang EMSA. Indi magnubo sa ₱83,985 ang ginabayaran sang kada isa ka marino para sa gintalana nga mga paghanas, luwas pa sa matrikula (₱20,000-₱90,000 kada tuig) kag ibang gasto sa pagtuon.

Tuig-tuig, 25,000 estudyante ang nagatapos sa mga eskwelahan pangmarino pero 5,000 lang sa ila ang nakakuha sang trabaho sa mga komersyal nga barko. Kon makasakay sa barko, kontraktwal ang kahimtangan sang kadam-an. Limitado sa anum ka bulan ang ila trabaho kag wala sila sang mga benepisyo.

Nakalansang sa $400 (o ₱23,200 sa bayluhanay nga $1=₱58) kada bulan ang suhol sang mga marino nga manubo ang ranggo kag mga ordinaryong seaman.

Ginagatasan man sila sang gubyerno sa pilit nga pagpangulekta sang PhilHealth (4% sang bulanan nga sweldo), Pag-ibig kag Social Security System nga talagsa nila mapanginpuslan.

Sa idalom sang mga ini, ginsaway sang CSP ang ginpabaskog pa nga programa sang gubyerno sa pag-eksport sang kusog-pangabudlay sang mga Pilipino. Siling nila, sa kawad-on sang trabaho sa kaugalingon nga banwa, ginabaligya ang mga Pilipino para magtrabaho sa dumuluong nga pungsod.


Paghiliusa kag pagbato

Natukod ang CSP bilang asosasyon sang mga marino sa putukputukan sang pandemya nga Covid-19 kon sa diin labi pa nga nagsingki ang pagpanghimulos sa mga marino kag mananagat.

Sa ginlunsar sini nga asembliya sang Oktubre 24, ginpalig-on nila ang paghiliusa para iduso ang regularisasyon sang mga marino, pag-angkon sang basehang mga benepisyo, pagtaas sang suhol, kag pagbasura sa age limit para makatrabaho. Ginasulong man nila ang abot-masarangan nga edukasyon para sa mga marino, pagtalana sang 8 oras nga pagtrabaho kag may tuigan nga leave.

Suportado man nila ang hagna nga layi nga Magna Carta of Filipino Seafarers o House Bill 4438 ni Rep. Arlene Brosas sang Gabriela Women’s Party nga ginpasaka sang Septyembre 2022.