LitNum sa hukbong bayan sa Isabela

,
Kini nga artikulo adunay hubad sa PilipinoEnglishHiligaynon

Daghan sa mga Pulang manggugubat sa Isabela sa Cagayan Valley ang naggikan sa hut-ong mag-uuma ug nasudnong minorya. Lakip sila sa labing dinaugdaug ug labing pinasagdan nga sektor sa katilingban. Tungod niini, daghan kanila ang wala nakapatong sa unsamang eskwelahan, ug nalisdan, kung anaa may nabal-an, sa pagbasa, pagsulat ug pagsuma.

Aron hulipan kini ang maong pagpasagad ug para iabante ang ilang katungod sa edukasyon, naglunsad ang usa ka yunit sa hukbong bayan sa Isabela og programang Literasiya ug Numerasiya o LitNum nga haum alang kanila. Gilunsad dinhi ang pormal nga mga klase nga may kinaiyang “klasrum” kung diin mosalmot ang duha o mas daghang pang estudyante nga adunay managsamang lebel sa katakus.

Gihimugso niini nga praktika ang kurikulum alang sa mga kauban nga kahibalo nang mobasa ug moihap aron padayong palambuon ang ilahang katakus. Nakaangkla kini sa mga gimbuhatong ginasalmutan nila sulod sa hukbong bayan. Nakadisenyo kini para hatagan sila og dugang kumpyansa nga manguna sa mga pulitikanhong gimbuhaton sa han-ay sa isigka-manggugubat ug masa. Pipila sa mga nahimong nag-unang pokus ang: Pagbasa ug Pagsabot, Pagpaminaw ug Pagsabot, Mamugnaon ug Teknikal nga Pagsulat, Pagsuma, ug Pagpamulong sa Publiko. Epektibo kining napatuhop pinaagi sa lain-laing mamugnaong pamaagi ug kulturanhong aktibidad. May mga pagtuon usab sa syensya ug kasaysayan nga abre sa tanang mga Pulang manggugubat.

Usa sa napamatud-ang epektibo nga pamaagi ang “Song Analysis” nga nagatumong nga bansayon sa pagpaminaw ang mga kauban ug hait nga susihon ang mensahe sa mga kanta, balita o pagtuon. Paborito kini sa mga kaubang mahiligon sa musika. Naglunsad usab og mga workshop sa paghimo og balak ug sanaysay nga motakdo, sa mga rebolusyonaryong tema aron masubaybayan ang pagbaybay sa mga pulong ug pagtibuok sa istruktura sa mga sentensiya o garay.

Pangtapos sa mga klase sa sensya ug kasaysayan ang mga pagsulay (test) na nag-aghat sa mga kauban nga maminaw og tarong ug magsulat atol sa mga sesyon. Ang mga kauban nga dili pa makasulat ginaaghat nga kopyahon ang mga pulong (nga naa sa biswal) sa tabang sa mga kauban nga kahibalong mosulat. Nakatabang kini sa pagtimaan sa mga detalye labi na kung bag-o sa pandungog ang mga pulong.

Naglunsad usab og “Clue Hunt” kung diin ang pangitaong mga “clue” o ilhanang gitago sa lain-laing erya sa gikampohan ug may kalambigit nga tun-anan. Kinahanglan nga ilahang makit-an ug matubag kining tanan ayha mahurot ang gitakdang oras.

Ginalambigit usab ang “Pagpaambit sa Kahanas” sa produksyon sama sa pagpanaod og lit-ag, paghagkot og rattan o uway, pagkuha og ubod, ug uban pa, aron ipataas ang diwa sa pakigkat-onay tali sa mga magtutudlo ug estudyante. Usa ka pamaagi usab ang pagtibuok og Talasalitaang Marxismo-Leninismo-Maoismo nga naglangkob sa mga kasagarang pulong nga ginahisgotan sa mga pagtuon. Lakipan kini sa mga estudyante og mga mubong pamahayag base sa iyahang pagsabot, nga ginagiyahan sa iyahang magtutudlo. Dakung tabang kini sa pag-andam sa mga estudyante sa pagkuha sa mga Kursong Pampartido.
Pagtagad sa mga kauban nga gituohang anaay dyslexia

Nagtukod ang grupo sa mga instruktor og kurikulum nga makapahaum sa kalisdanan sa pagbasa sa usa ka kaubang dyslexic. (Ang dyslexia usa ka kundisyon kung asa maglisud sa pag-ila sa mga letra ug numero nga nahimong babag sa pagkat-ong mobasa ug mosulat.)

Kabahin sa proseso sa pagkat-on ang paghulma sa estudyante og mga letra ug numerong malimtan o dili malahi sa matag usa kung nakasulat gamit ang mga piraso sa kahoy ug pisi. Tungod ang maong kauban nagabansay usab isip medik, gihimoan siya og dakung hulagway sa thermometer ug sphygmomanometer isip pagbansay sa numerasiya, inubanan sa daghan pang biswal para makatabang sa pagkat-on sa akupangtura ug mga pangalan sa mga tambal.

Miresulta sa paghatag og taas nga kamahinungdanon sa mapadayunong pagtuon ug lagsik nga diwa sa pagtuon ang maong maayong kasinatian. Daling nakab-ot sa yunit ang 100% nga tantos sa literasiya kung asa adunay minimum nga katakus sa pagbasa ug pagsulat. Napanday ang maayo kaayong estudyante sa pagbasa, pag-ihap, pagsuma ug pagsulat sulod lamang sa mubong panahon. Nakatabang og daku ang paglunsad og mga pulong pagsaway ug pagsaway-sa-kaugalingon tali sa mga magtutudlo ug estudyante sa pagpalambo sa mga materyal ug pamaagi sa programang LitNum.

 

LitNum sa hukbong bayan sa Isabela