Abonda sa rekursong dagat ug yuta ang lungsod sa Divilacan, usa ka lugar sa prubinsya sa Isabela nga nagsandig sa Sierra Madre ug nag-atubang sa Pacific Ocean. Anaa kini 12 ka barangay ug halos 6,000 ka residente. May gilapdon kining 89,000 ektarya. Dakung bahin sa lungsod ang mailang yutang kabilin sa Dumagat ug Agta. Gideklara kining munisipalidad niadtong 1969.

Luyo sa ginabaligya nga imaheng paraiso sa lungsod, atrasado ang panginabuhi ug nag-ilaid sa kalisud ang katawhan sa Divilacan. Walay titulo o unsa mang pamatuod sa pagpanag-iya sa yuta ang kadaghanan sa mga residente. Gipahimuslan kini sa mga agalong yutaan, burukrata-kapitalista ug ilahang mga langyaw ug lokal nga kasosyo aron malukpanong nga ilogon ang yuta sa mga lumad ug mag-uuma.

Duha ka dagkung proyektong imprastruktura—ang 62-kilometrong Ilagan-Divilacan Road ug Divilacan Airport—ang gibutang sa lungsod para mapahimuslan sa mga mangingilog og yuta. Gihulagway nga “pag-asenso” ang Ilagan-Divilacan Road, ang dalan nga mosumpay sa lungsod sa sentro sa Isabela. Apan imbes nga moasenso, delubyo ang dala niini sa katawhan dihang natabunan sa midahiling yuta ang halos tibuok baryo ug umahan sa Barangay Sapinit niadtong 2019. Resulta ang landslide sa gipahigayong konstruksyon nga mikutkut sa kilid sa kabukiran ug miputol sa mga kahoy. Gilahos ang kalsada sa protektadong kalasangan sa Sierra Madre.

Niadtong 2013, gilingla sa lokal nga gubyerno ang Agta Tribal Council aron tugutan ang proyekto bugti sa irigasyon, eskwelahan, health center ug uban pang serbisyo alang sa mga taga-Sapinit. Walay natuman bisan isa niini nga mga saad. Wala nakatabang ang kalsada sa mga mag-uuma sa paghatud sa ilang mga produkto. Hinuon, nahimong dalan kini para pasayonon ang pagpangilog og yuta sa mga pulitiko ug lokal ug langyawng negosyante sa mga umahan sa mga residente.

Tuig 2014 dihang bangis nga gidemolis sa mga pulis ug maton sa kanhing gubernador nga si Faustino Dy Jr. ang komunidad sa Brgy. Dipudo aron hatagag dalan ang internasyunal nga tugpahanan. Giokupar niini ang 112-ektaryang yuta sa baybayon ug ang walo ka ektaryang kalubin-an. Gamit ang iyahang pusisyon, gipig-ot ni Dy ang mga lumulupyo aron ibaligya sa iyaha sa kantidad nga ₱250,000 ang yuta ug mosugot sa relokasyon. Gibalhin sila ni Dy sa dapit sa lasang nga sakop sa Northern Sierra Madre Natural Park (NSMNP). Anaa sa 14 kilometro ang gilay-on niini gikan sa dagat nga kuhaanan sa ilahang pagkaon ug panginabuhian.

Buut gyud sa estado nga patyon sila sa gutom tungod kay gibawal sa NSMNP ang pagkaingin ug pagpanguling nga ikabuhi unta sa mga gibalhin didto. Wala midugay gibiyaan usab kini sa mga mag-uuma tungod sa kawala’y panginabuhian. Walay lakang nga gihimo aron ilhong barangay ang relokasyon. Hangtud karon, wala nahuman bisan ang gamay nga day care sa lugar. Walay maayong sistema sa tubig ug uban pang pampublikong serbisyo. Taliwala kini sa gigahing pondo para dinhi nga ₱3 milyon.

Dili luwas ang mga islang kabahin sa yutang kabilin sa mga Agta. Giilog usab ni Dy ang 24-ektaryang Honeymoon Island ug gihimong suroyanan sa mga turista. Gipasipad-an nila ang sagradong lubnganan sa mga Agta didto ug gibarugan og mga resort, restawran ug uban pang pasilidad. Mao usab ang gihimo ni Dy sa Gay Island, nga “giregalo” niya kay Jose Mari Antonez, usa ka upisyal sa Smartmatic.

Gikapalak-an kaayo nga mailog ang yuta sa mga mag-uuma human nga gikansela sa Provincial Assesors Office ang mga deklarasyon sa yuta sa lungsod ug gideklara kini isip “yutang publiko.” Mas mapasayon ang pagpangawkaw sa yuta nga dumalahan mismo sa lokal nga gubyerno. Ginabaligya niini ang primera klaseng yuta, ilabina ang mga anaa sa baybayon.

Pipila lang ang nakapahimulos sa “yutang publiko” nga alang unta sa katawhan ilalum sa estadong nag-astang pinakadakung agalong yutaan. Dugay nang dayag sa mga katawhan sa Isabela, labina sa mga natibong Agta ang lain-laing iskema sa gubyerno sa pagpangilog og yuta. Sa miagi, anaa kini sa dagway sa pagpabarog sa NSMNP, National Greening Program ug karon, sa Coastal Development Plan.