Grabe kahugaw ang gihimo sa 402nd IBde ilalum sa 4th ID sa Northern Mindanao na pagdagit, pagdesaparesido (pugos nga pagwala) ug pag-hostage sa mga batang gagmay, mabdos, samaron ug sibilyan. Niadtong 2022, dili moubos sa upat ka mabdos, usa ka hors de combat ug usa ka sibilyan ang gidagit ug gidesaparesido sa ahente sa militar sa laraw nga gamiton sila batok sa BHB. Duha ang nakabuhi sa kustodiya sa militar, samtang usa ka batang gamay ang nabawi sa ilang pamilya. Nakatago ug hostage pa hangtud karon ang uban.

Nagsugod ang kalbaryo nilang Roselle Polinar, iyang banang si JR, Cherilyn Rebita (Ka Jan) ug Jackilyn Egtob (Ka Jane) niadtong Agosto 26, 2022 dihang gidagit sila sa mga ahente sa 402nd IBde sa gisak-an nilang balay sa Surigao del Sur. Parehong mabdos adtong panahona si Polinar ug Rebita, samtang samaron si Egtob. Kauban sa raiding team nga midagit kanila si Armando Rabanes (Anton/Dagat), surenderi ug traydor nga ahente na sa militar, ug tulo pa ka ahenteng militar nga nagpailang mga taga-“OPAPP,” ang gibungkag nga ahensya alang sa panaghisgot kalinaw.

Wala silay gipakitang mandamyento de aresto alang kang Polinar, ang orihinal nga target sa pagdagit. Imbes nga dalhon ang upat sa istasyon sa pulis ug ipadangat sa hingtungdan ang pagkadakop kanila, gidala na hinuon sila sa tago nga balay sa Ata-atahon, Nasipit, Agusan del Norte. Didto, gipailalum ang matag usa kanila sa taas nga interogasyon. Giingnan silang mokooperar ug tubagon ang mga panguta nga pulos kalabot sa kahimtang sa ilang isig-ka-manggugubat, sa ilang mga gisak-an, lokasyon sa ilang mga yunit ug uban pa.

Lapas usa ka bulan na nga wala gihatagan og atensyong medikal silang Polinar, Rebita ug Egtob.

Nanganak si Rebita sa San Vicente Birthing Clinic niadtong Oktubre 10, 2022, ug gibalik sa safehouse sa militar kauban ang iyang anak nga si Baby Rhea niadtong Oktubre 12, 2022. Sa susamang adlaw, nanganak si Polinar.

Niadtong Oktubre 28, 2022, luyo sa kasayuran sa yunit sa BHB nga nagunitan si Polinar sa militar, gikontak siya aron magpatabang sa pag-atiman sa duha pa ka kaubang mabdos: silang Aurily Havana (Ka Lyza) ug Jennifer Binungkasan (Ka Laile). Atubangan sa hulga sa iyang kinabuhi, gidawat ni Polinar ang hangyo sa mga kauban nga sayod siyang ikapeligro sa duha ka mabdos.

Niadtong Nobyembre 2, 2022, pugos nga gikuha kang Rebita si Baby Rhea sa usa ka ginganlag Jonathan. Kini na ang ulahing higayon nga nakita niya ang iyang anak. Pagkaugma, gibuhian silang Rebita ug Egtob aron ipatuman ang ilang “misyon.” Gihulhugan sila ni Rabanes nga mobalik sa ilang yunit aron pasurenderon ang uban pa ug mag-ambak og tulo ka armas. Gibaharan silang adunay mahitabo kang Polinar ug kang Baby Rhea kung dili nila sundon ang mando kanila.

Nobyembre 3, 2022, 69 ka adlaw sukad nga gidakop sila, nahitabo ang panagkita sa mga kauban sa kilid sa haywey sa Barangay Libertad, Butuan City. Gihatod sa mga ahente sa militar silang Rebita ug Egtob sa lugar kung asa sugaton silang Havana ug Binungkasan. Kadto na ang ulahing higayon nga nakita ang duha ka mabdos. Ginaila na usab nga biktima sa pugos nga pagkawala ang mga bata nga ilang ihimugso samtang nakapailalum sa kostudiya sa militar.


Protektadong tawo

Ilalum sa internasyunal nga tawhanong balaod, “espesyal nga tawo” ang mga bata ug kababayen-an, ilabina ang mga batang gagmay ug mabdos tungod sa ilang pagkabulnerabli. Unsaman ang ilang istatus—sibilyan o kombatant—lakip sila sa ginailang “protektadong tawo” taliwala sa armadong panagsangka. Detalyado ug malangkubon ang ilang mga katungod ug obligasyon sa kalabang partidong naggunit kanila nga sundon kini.

Sa mga nataran kung asa nahitabo ang armadong panagbangi, ang usa ka bag-ong natawo awtomatikong ilhong “wounded” o samaron. Kinahanglang hatagag-dalan ang pag-amuma kanila sa mga institusyong espesyalisado sa pag-atiman sa mga bata. Ang mga inahan ug nagtutoy pang bata bawal ibulag.

Obligasyon sa mga grupo nga nalambigit sa panagsangka nga hiusahon ang mga pamilyang nagkatibulaag tungod sa armadong panagbangi. Bawal kaayo sa unsamang gahum nga usabon ang personal nga istatus o istatus sa pamilya sa usa ka bata.

Kini pipila lamang sa mga probisyong padayon nga ginalapas sa 402nd IBde ug ilang mga ahente sa ilang padayon nga pagdesaparesido kang Polinar, JR, Havana ug Binungkasan. Mamahimong pasakahan ang mga upisyal niini ug tanang mga nalambigit og mga kaso sa pagdagit ug pugos nga pagkawala, iligal nga detensyon ug pagpang-hostage, pagpumugos ug intimidasyon, paghikaw sa atensyong medikal, ligal nga representasyon ug pagkontak sa pamilya ug mga higala ug pugos nga pagrekrut ug pagpasurender. Kini naglangkub sa mga krimen sa gubat.