Naglunsad og imbestigasyon niadtong Hunyo 24 ang National Solidarity Mission (NSM) nga gilangkuban sa mga representante sa simbahan, mag-uuma, mamumuong panguma, kababayen-an, nasudnong minorya, ug kabatan-onan mahitungod sa pagmasaker sa pamilyang Fausto sa Himamaylan, Negros Occidental.

Sa press conference nga gipahigayon niadtong Hunyo 26, gitaho sa NSM ang resulta sa imbestigasyon dili lamang sa kaso sa pagmasaker kundili lakip na ang brutal nga pagpatay kang Crispin Tingal Jr, ug uban pang kaso sa pagpamatay sa isla sa Negros.

Matud sa NSM, dili himulag nga insidente ang nahitabo tungod kay migawas sa imbestigasyon ang bangis ug subli-subli nga paglapas sa tawhanong katungod sa mga sibilyan sa isla. Sa kaso sa pamilyang Fausto ug ni Tingal, silang tanan nakasinati og pagpamig-ot sa militar ayha gipatay.

Usa ka adlaw ayha ang pagtaho, giaresto si Susan Medes, ang lider sa Baclayan, Bito, Cabagal Farmers and Farmworkers Association (BABICAFA), ang organisasyon nga giapilan usab sa pamilyang Fausto. Kauban si Medes sa 17 pa ka indibidwal nga gipasakahan og gama-gamang kasong pagpatay ug pakyas nga pagpatay kalabot sa usa ka ambus nga nahitabo sa Kabankalan City niadtong Mayo 2018.


Kinsa ang 94th IB?

Usa ang 94th IB sa mga batalyon nga gitukod ilalum sa rehimeng Duterte. Gilangkuban kini sa mga sundalo gikan sa 4th ug 6th ID sa Mindanao ug 7th ID sa Luzon. Gibuhian kini sa Negros niadtong 2018 sa tinguhang pulbuson ang rebolusyonaryong pwersa sa isla. Niining tuiga usab gipahamtang ni Duterte ang balaod militar sa isla sa Negros ug mga rehiyon sa Bicol ug Eastern Visayas pinaagi sa Memorandum 32.

Sukad kaniadto, nakahimo ang batalyon og kapin 150 ka kaso sa paglapas sa tawhanong katungod ug internasyunal nga makitawhanong balaod sa Central Negros. Kapin sa 18,000 ka lumulupyo sa Moises Padilla, Isabela, Binalbagan, Himamaylan City ug Kabankalan City sa Negros Occidental, ug Guihulngan City, Jimalalud, Ayungon ug Manjuyod usab sa Negros Oriental ang apektado sa abusong militar. Kini nga batalyon ang nagpaluyo sa ekstrahudisyal nga pagpamatay sa 34 ka mga indibidwal, lakip ang magtiayong Fausto ug duha nilang anak nga menor-de-edad.

Sugod 2022 hangtud sa kasamtangan, ginapangulohan ni Lt. Col. Van Donald Almonte ang berdugong batalyon. Gikan siya sa 303rd IB nga nakabase sa Negros Occidental. Naila siya sa mga malinglahong iskema sama sa pagpadala og mga sulat sa mga lumulupyo sa Barangay Buenavista niadtong milabayng bulan nga nagpakaaron-ingnong makitawhanon ug tigpasiugda sa kalinaw.

Samtang, nagkadaku ang ihap sa kaso sa pagpanghadlok ug intimidasyon sa 94th IBde sa mga sibilyan. Dayag ang militarisasyon, pugos nga pagpasurender, iligal nga pag-aresto, pagpangguba sa kabtangan, pagdagit, ug pagpakaylap og mga bakak aron hatagag-rason ang paghakop niini sa minilyong badyet gikan sa pondo sa katawhan.


Lain pang tataw nga kaso

Lakip sa mangilngig nga mga krimen sa batalyon ang Oplan Sauron nga gisugdan niadtong Marso 2019 isip ikaduhang serye sa Simultaneous Enhanced Managing of Police Operations (SEMPO) sa Negros niadtong 2019. Katorse ang gipatay ug 12 ang giaresto sa maong “oplan.”

Naila usab kini nga nagpaluyo sa pagdagit sa pipila ka bulan pa lang nga bata nga kuno “anak sa NPA” niadtong Nobyembre 2020.

Nag-unang biktima sa batalyon ang mga sibilyang mag-uuma. Sa usa ka insidente niadtong Enero, gipatay niini ang usa ka 49-anyos nga mag-uuma sa Himamaylan City nga si Jose Gonzalez tungod sa pasangil nga myembro siya sa Bagong Hukbong Bayan (BHB).

Naila usab kini sa pagguba ug pagsunog sa mga balay ug katigayunan sa mga pobreng mag-uuma nga giakusahang myembro sa BHB. Sa usa ka insidente niadtong Pebrero 2019, gisunog nila ang balay ni Arlene Pausal, usa ka buwlan human nahitabo ang gilunsad nga taktikal nga opensiba sa BHB sa Barangay Banwage, Guihulngan City.

Walag-too usab ang proyektong imprastraktura nga maghatag kuno og kalsada aron paspas ang pagbyahe sa mga produkto direkta sa mga merkado. Pananglitan ang renobasyon sa kalsada sa lungsod sa Candoni nga adunay gitas-ong 222.8 kilometro ug unum ka metrong gilapdon sa Kabankalan nga mokunekta sa kabukiran sa Ilog ug molapos sa Barangay Tapi ug Magballo. Samtang, walo ka barangay usab sa Isabela, Negros Occidental nga gideklarang “insurgency free” ang pagatukuran sa kaparehong proyekto nga nagkantidad og ₱160 milyon. Kini kabahin sa pagpangandam sa pagsulod sa mga kumpanya sa mina, enerhiya ug ekoturismo sa interyor nga bahin sa prubinsya.