Mga mamumuo sa Mindanao, nag-antus sa ubos kaayong suhulan

,
Kini nga artikulo adunay hubad sa PilipinoEnglish

Walay aksyon ang Regional Tripartite Wages and Productivity Boards (RTWPB) sa petisyon sa mga mamumuo alang sa dugang-suhulan gawas sa National Capital Region. Natanggong pa gihapon ang mga sugyot sa 10 RTWPB.

Kaniadto pang Hunyo 2022 ulahing nagmando sa mga umento ang mga RTWPB. Niini, ₱16 (BARMM) ang pinakaubos nga gidugang samtang ₱110 (Region VI) ang pinakadaku nga gipatuman sa duha ka umento. Kadaghanan sa mga rehiyon nagpatuman lamang og ₱30-₱60 nga umento. Relatibong taas ang minimum nga suhulan nga ₱533-₱570 sa NCR.

Sa Mindanao, mokabat sa abereyds nga ₱357.83 hangtud ₱376.33 lamang ang minimum nga suhulan. Pinakataas na ang gakadawat nga ₱443 sa mga mamumuo sa rehiyon sa Davao. Layo kaayo kini sa abereyds nga makabuhi nga suhulan sa isla nga ₱1,315/adlaw niadtong Abril. Aron makab-ot ang makabuhi nga suhulan, kinahanglang adunay umento sa suhulan ngadto sa ₱938.67 sa tibuok isla.

Sa estadistika sa estado niadtong Enero, anaa sa Mindanao ang kapin 23% sa populasyong 15-anyos pataas o 17.82 milyon sa kinatibuk-ang 77.12 milyon sa nasud. Niini, 68.2% lamang ang langkub sa pwersa sa kusog pamuo. Sa parehong panahon, gibutang sa ubos nga abereyds nga 3.9% ang tantos sa disempleyo dinhi samtang 17.5% ang tantos sa kulang ang trabaho.

Sa usa ka pagtuon niadtong 2017, migawas nga usa sa matag lima ka mamumuo sa Mindanao ang nagapangita og dugang nga trabaho, apan kasagaran sa trabaho temporaryo o partaym. Anaa sa 90% sa kusog-pamuo ang anaa sa impormal nga sektor, mayorya sa agrikultura. Labaw nga dili industriyalisado ang ekonomiya sa isla, bisan ikumpara sa atrasadong kahimtang sa mayorya sa nasud. Niadtong 2018, anaa sa 153,369 lamang ang mga mamumuong anaa sa pagmanupaktura kung asa 50,522 pa ang kontrakwal. Kapin 364,000 usab ang ginaempleyo sa transportasyon ug storage, wholesale ug retail, ug mga negosyong adunay kalabotan sa kuryente ug gas.

Samtang, mokabat sa 24,025 ang narekord nga ihap sa mga mamumuo sa kanhing 72 nga mga kumpanya sa mina ug kwari. Pinakakonsentrado (19,482) ang mga mamumuo sa minahan sa rehiyon sa Caraga kung asa 54% sa mga mamumuo ang kontraktwal. Sa kasamtangan, nakalansang sa ₱350 ang inadlawang suhulan sa mga mamumuo sa rehiyon.

Niadtong Hunyo, nagmalampuson ang unyon sa mga mamumuo sa Philsaga Mining Corp. (PMC), kumpanyang nagamina og bulawan, sa dugang-suhulan na ₱40 sa ilang pakignegosasyon sa maneydsment. Nag-empleyo ang kumpanya og 2,050 ka regular nga mga mamumuo ug naggahin og gamay kaayong ₱82,000 kada bulan sa dugang suhulan. Sa rekord sa Mines and Geosciences Bureau Region 13 niadtong 2022, adunay gibanabanang 5,040 ka empleyado ang kumpanya ug migasto lamang og ₱692 milyon para sa suhulan, gamay nga kantidad kumpara sa bili sa bulawan ($137.51 milyon) ug silver ($779,123) nga gieksport niini sa parehong panahon.

Sa mga pabrika ug plantasyon sa kumpanyang Dolefil sa South Cotabato, kapinkun-kulang 7,000 lamang sa 20,000 ka mamumuo ang regular ug nagadawat og minimum sa Soccsksargen nga ₱341/adlaw. Mas ubos og 8% ang ginadawat sa mayorya nga ginaempleyo nga mga kontraktwal. Ang Dolefil ang usa sa pinakadakung eksporter sa mga produktong prutas sa tibuok kalibutan ug niadtong 2021 mikita og hangtud $6.5 bilyon.

Gamayng bahin lamang ang mga plantasyon sa Dolefil sa halos 500,000 ektaryang kayutaan o 12% sa kinatibuk-ang agrikultural nga yuta sa Mindanao nga okupado sa mga kumpanya sa plantasyon.

Gawas niini, adunay dili moubos sa 37 ka economic zone sa isla. Anaa sa Davao Region ang 17 niini ug 10 ang makita sa Northern Mindanao. Niini, 12 ang agro-industrial zone, 15 ang information technology park, ug walo ang manufacturing zone. Mas sagad, ang mga mamumuo dinhi nagadawat og mas ubos sa minimum ug nag-atubang sa klase-klaseng atake sa ilang katungod sa pamuo.

Bag-o lang, narekord sa mga rehiyon sa Mindanao ang abereyds nga 7.2% nga Gross Regional Domestic Product (GRDP). Ingonman, wala kini nabati sa katawhan. Sa tulo ka mayor nga isla sa nasud, doble ang tantos sa kalisud sa Mindanao niadtong 2021 nga mikabat og 21.93% kumpara sa Luzon (10.52%).

Mga mamumuo sa Mindanao, nag-antus sa ubos kaayong suhulan