Subling gibwelo karon sa Mt. Labo Exploration and Development Corporation (MLEDC) ang open-pit mining sa lungsod sa Labo sa Camarines Norte. Usa ang kumpanya sa 11 ka operasyong mina sa prubinsya nga kasamtangang nangawkaw sa kayutaan dinhi. Ang kumpanya parehong gipanag-iyahan sa mga langyawng kumpanyang Canadian, Australian ug sa pamilyang Villar.

Ginapadagan sa MLEDC ang Mabilo Project aron magmina og bulawan ug copper (tumbaga). Langkub niini ang 3,484.2 ka ektaryang yuta sa Barangay Dumagmang. Dugang dinhi ang 165.9 ektarya nga nakapailalum sa permit alang sa eksplorasyon sa kumpanya. Mikalot ang kumpanya og 112 ka dagkung bangag alang sa pag-analisa sa yuta dinhi sukad pa niadtong 2011. Gihatagan kini og lisensya nga mag-opereyt hangtud Hunyo 27, 2041.

Ginatabunan sa kumpanya ang gibanabana niining 1.97 milyong onse sa bulawan ug 472,000 tonelada sa copper sa maong mga minahan. Naggahin kini og $17.4 milyon sa operasyon nga gibanabana mokabo og kiini og $52 milyon matag tuig.

Pagakanduson niini ang mga mineral pinaagi sa open pit, ang labing makadaut nga pamaagi sa pagmina nga moguba sa mga bukid ug mohilo sa mga suba ug dagat. Sa maong pamaagi, dili mapugngan sa pagkuyanap sa mga lugar nga sakop sa operasyon ang hilo ug polusyon, nga motakod sa katubigan ug umahan.

Pagpalayas ug pasismo

Ginapalapad karon ang mga kalsada sa mga barangay sa Exciban ug Dumagmang aron gawasnong makagawas-sulod ang higanteng makinarya sa mina sa MLEDC. Gibanabanang 100 ka pamilya ang gikabalak-ang mapalayas sa maong ekspansyon. Nabalaka silang basta na lang nga mapalayas ug labaw nga maglunang sa kalisud. Diyutayng ₱25,000 ang gitanyag sa kumpanya sa mga mapalayas sa ilang yuta.

Dugang nga gikabalak-an sa mga residente ang presensya sa militar ug pulis nga nagsilbing ahente ug protektor sa MLEDC. Sayod sila nga siguradong pagatargeton niini ang kinsamang magpadayag sa ilang reklamo ug pagsupak.

Kasamtangang nagpondo ug nakakampo ang militar sa magkasikbit nga mga barangay sa Exciban, Dumagmang, Malaya ug Bagong Silang 1. Walay-hunong ang mga operasyong kombat ug saywar sa mga tropa niini sa maong mga barangay.

Langyawng pagpanag-iya

Dagkung langyawng kapital ang tinuod nga nagakontrol sa MLEDC. Sa papel, sosyohan kini sa kumpanyang Pilipino nga SageCapital (60%) ug langyawng SRM Gold Limited (40%), kumpanyang nakabase sa British Virgin Islands. Ang SRM Gold Limited, gipanag-iyahan sa kumpanyang Australian nga RTG Mining Inc. Samtang, ang SageCapital gipanag-iyahan sa Pilipinong kumpanya nga TVI Resource Development Phils Inc nga sosyohan sa kumpanyang Canadian nga TVI Pacific Inc ug mga Villar.

Sa wala pa ang kasamtangang plastar sa MLEDC, nag-atubang na kini sa anomalya sa paglapas sa balaod sa reaksyunaryong gubyerno kalabot sa pagpanag-iya sa langyawng kumpanya. Niadtong Agosto, nabutyag ang manipulasyon sa kanhing mga langyawng kumpanyang imbwelto sa MLEDC. Kalabot niini, gikasuhan ang mga direktor sa kumpanya gikan 2011 hangtud 2015.

Pag-abog sa magun-ubong minahan

Dugay nang ginabatukan sa mga residente sa Barangay Dumagmang ug kasikbit niining mga barangay ang langyawng minahan. Niadtong 2007, kapin 3,000 ka pamilya ang nakabenipisyo sa malampusong kampanyang pagpalayas sa MLEDC (kanhing El Dore Mining Corporation) sa gikawkaw niining 400 ektaryang kayutaan sa barangay.

Maisugong nagmuntar og barikada ang mga residente atubangan sa minahan nga nakapwesto sa Sityo Nalisbitan sa Barangay Dumagmang. Nanghingusog ang mga residente ug mag-uuma sa ilang katungod sa yuta. Milungtad ug nasustine ang maong kampanyang masa. Sa barikada na gakaon, gatulog ug kanunay gatigum ang mga residente isip pagpakita sa ilang panaghiusa.

Niining panahuna, giatake sa BHB-Camarines Norte ang kumpanya. Gilunsad sa hukbong bayan ang usa ka reyd niadtong Oktubre 4, 2007 kung asa nakakumpiska kini og 30 ka armas gikan sa mga gwardyang nagbantay sa minahan. Gisunog sa mga manggugubat ang tanang mga ekipo sa pag-opereyt ug nakumpiska ang uban pang kagamitang pangseguridad.

Tungod sa malampusong pagpalayas sa langyawng kumpanyang El Dore sa lugar, nabalik sa mga mag-uuma ang yuta. Natagamtaman sa masa ang mga bulawang nangakuha pinaagi sa pag-ayag, sa porma sa pagtukod sa kaugalingon nilang korporasyon ug kooperatiba.