Ginapabakud subong sang mga komunidad sa palibot sang Laguna de Bay ang ila nga paghugpong para atubangon ang pamahog sang kapahamakan nga pagadal-on sang kapid nga proyekto nga Laguna Lakeshore Road Network Project (LLRNP) kag Laguna Lake Floating Solar Project. Nagakahangawa ang mga mangingisda kag residente sa mangin resulta sini sa pagkaguba sa kinaiyahan kag palangabuhian, kag paglapak sa ila nga mga kinamatarung.

Ang Laguna de Bay, ukon Laguna Lake, ang pinakadako nga linaw sa Pilipinas kag ikatatlo nga pinakadako nga tubig tab-ang sa linaw sa Southeast Asia. Importante ini para sa irigasyon, pagpangisda, kag suplay sang tubig sa rehiyon. Pagadumalahan sang Laguna Lake Development Authority (LLDA) ang “pagpa-uswag” sa linaw.

LLRNP, duso sang ADB

Pareho sa iban nga magarbo nga proyektong imprastraktura, pagapondohan ang LLRNP sang pautang halin sa Asian Development Bank (ADB), bangko nga gintukod sang Japan para iligan sang sobra nga kapital sini. Isa ini sa pinakadalagko nga proyekto nga pagabutangan sang “official development assistance” sang ADB sa pungsod.

Magabutang ang LLRNP sang 37.4 kilometro nga expressway ukon malapad nga karsada sa embankment (lapit sa baybay) sang linaw. Magasugod ang dalan sa Lower Bicutan, Taguig City kag matapos sa Calamba City, Laguna. Magluwas diri, pagatukuron man ang 6.1 kilometro nga “connecting roads” diri kag 7.3 kilometro nga mga “interchange road” kag “slip road.” Magagasto ini sang ₱174.3 bilyon.

Sadtong Hunyo 20, ginreport sang Department of Public Works and Highways nga 97% kumpleto na ang detalyado nga disenyo sang LLRNP. Nakigsinapol naman sadtong Hunyo ang rehimen Marcos sa Export-Import Bank of Korea, katimbang ang ADB, nga amo ang magapondo sa isa ka bahin sang proyeketo (7.94 kilometro nga dalan halin Lower Bicutan padulong Alabang).

Laguna Lake Floating Solar Project

Sa tabon sang pagtuga sang “renewable” ukon limpyo nga enerhiya, ginaduso subong ang Laguna Lake Floating Solar Project. Magasakop sa 2,000 ektarya sang linaw ang pagplastar sang mga solar panel sa bahin sang mga syudad sang Calamba, Santa Rosa kag Cabuyao, kag sa mga banwa sang Bay kag Victoria. Ginabulubanta nga magalab-ot sa 10,000 ka mangingisda kag nagkalain-lain pa nga residente nga nagasandig sa linaw ang palangitan-an ang maapektuhan.

Ginhatag sang LLDA ang mga kontrata sa pagtukod sang solar panel sa AC Energy Corporation sang mga Ayala (800 ektarya), kahimbon sang SunAsia Energy Inc kag Blueleaf Energy (1,000 ektarya), kag sa kumpanya nga Singaporean nga Vena Energy (200 ektarya). Sa tantya sang mga kumpanya, magalab-ot sa kabilogan nga 2.57 gigawatts sang kuryente ang pagatugahon sang mga ini.

Sadtong Hunyo, ginhatagan sang Department of Energy ang SunAsia sang napulo ka tag-25 ka tuig nga kontrata para sa operasyon sini. Suno sa kumpanya, pagasugdan sini ang konstruksyon sang proyekto sa masunod nga tuig kag pagabuksan para sa komersyal nga operasyon sa 2026.

Ang mga kumpanya nga ini, nga masami kahimbon ang dumuluong nga mga kumpanya tungod wala sang ikasarang ang pungsod nga maghimo sang solar panel, ang nagabubo subong sang tuman kadako nga pondo para sa “renewable” nga enerhiya. Higante ang ganansiya sang mga burgesya kumprador kag mga dumuluong nga kumpanya para sa pakuno-kuno nga pagtib-ong sang “limpyo” nga enerhiya sa pungsod.

Malaparan nga pagkaguba

Magatuga sang malaparan nga pagkaguba sa Laguna de Bay ang duha ka proyekto. Pagagub-on kag posible nga hilo-an sang mga operasyon nga dredging sang LLRNP ang tubig, mga sapat kag pananom sa linaw. Ginakahangaw-an nga maguba sini ang mga kritikal nga habitat kag magatuga sang sagunson nga pagbaha ilabi na sa panahon sang mabaskog nga pag-ulan.

Kasubong man sini ang epekto sang mga solar panel nga pagatukuron. Maapektuhan sini ang kalidad sang tubig kag balanse sang kinaiyahan sa linaw ilabi na nga pagatabunan sini ang pag-igo sang silak sang adlaw sa tubig.

Yara man ang kahangawa sang mga residente nga posible mapalayas indi lang sa kilid sang linaw, kundi pati sa mga komunidad kon sa diin ibutang ang mga “access road” sang LLRNP. Pagabalabagan naman sang mga solar panel ang alagyan sang mga bangka kag pagasakupon bisan ang mga dulungkaan sang mga mangingisda.

Sa atubang sang mga ini, asud-asod nga mga aktibidad kasubong sang mga porum, konsultasyon kag pagtipon-tipon ang ginalunsar sang Save Laguna Lake Movement kag Pambansang Lakas ng Kilusang Mamamalakaya ng Pilipinas (Pamalakaya)-Bay sang nagligad nga mga semana para punggan ang pamahog sang duha ka proyekto. Ginaduso nila nga untaton na ang mga proyekto.