Badyet para sa kurakot at pasismo

,
Ang artikulong ito ay may salin sa Bisaya

Prayoridad ng rehimeng Marcos Jr ang bayad-utang, pasismo at korapsyon sa inihapag nitong badyet para sa taong 2023.

Halos sangkatlo (₱1.6 trilyon) sa ₱5.263 trilyong badyet ang nakalaan para sa bayad utang—mas mataas kumpara sa ₱1.3 trilyong nakalaan para sa kasalukuyang taon. Malayong mas malaki ito sa ₱852.8 bilyong badyet pang-edukasyon na paghati-hatian apat na departamento at ahensya.

Kasunod dito ang pondo para sa programang Build, Build, Build ng dating rehimeng Duterte at pinagsamang alokasyon para sa militar at pulis.

Sa pag-aaral ng Ibon Foundation, tinukoy nito na ang Department of Public Works and Highways ang may pinakamalaking parte sa kabuuang badyet (13.6% o ₱718.4 bilyon). Hawak ng ahensyang ito ang bulto ng mga proyektong imprastruktura na bantog sa pagiging palabigasan ng naghaharing pangkatin at kanilang mga kasosyong burgesya.

Mas mataas ito kumpara sa 13.5% o ₱710.7 bilyon) na bahagi ng DepEd. Ang iba pang pondo ay nakalaan sa mga Commission on Higher Education (0.6% o ₱30.5 bilyon), state universities and colleges (1.9% o ₱97.7 bilyon) at DTI-TESDA (0.3% o ₱13.7 bilyon).

Kasunod ang mga badyet para sa Department of National Defense (4.6%) at Department of Interior and Local Government-Philippine National Police (3.6%) na may pinagsamang pondong ₱432 bilyon.

Malayong kasunod ang alokasyon sa Department of Health (3.7% o 196.1 bilyon) at Philhealth na 1.9% o ₱100.2 bilyon.

Mas mababa ang alokasyon sa Department of Agriculture na 1.9% o 102.2 bilyon, Department of Agrarian Reform (0.3% o ₱15.9 bilyon) at Department of Labor and Employment (0.5% o ₱26.2 bilyon.)

Binawasan ng ₱49.1 bilyon o 8.7% ang mga aytem na nakalaan para sa proteksyong panlipiunan, kabilang ang ayuda na tinawag pang “pagwawaldas sa pampublikong pondo” ng isang upisyal ng rehimen.

Samantala, dali-daling ipinasa ng mga alipures ni Marcos Jr ang badyet para sa upisina ng presidente na ₱9.6 bilyon. Nakaamba namang aprubahan din ang badyet sa upisina ni Bise Presidente Sara Duterte na mahigit ₱2 bilyon, tatlong ulit na mas malaki kumpara sa ibinigay na pondo sa dating Bise Presidente na si Leni Robredo.


Mga protesta kontra badyet sa 2023, inilunsad

Magkakasunod na protesta ang inilunsad ng iba’t ibang sektor sa harap ng Kongreso at mga lugar sa trabaho mula Agosto 25 hanggang Setyembre 5 habang dinidinig ang isinumiteng panukalang badyet ng rehimeng Marcos para sa 2023. Panawagan nila, baguhin ang mga alokasyon para itaas ang alokasyon para sa mga serbisyong panlipunan, ayuda at subsidyo sa produksyon.

Setyembre 5. Sa umaga, nagprotesta ang Kilusang Magbubukid ng Pilipinas at Pambansang Lakas ng Kilusang Mamamalakaya ng Pilipinas para igiit ang suporta at badyet sa kanilang sektor. Sa hapon, nagprotesta ang ilandaang guro ng mga pampublikong paaralan para igiit ang dagdag-sweldo at pagdodoble sa pondo para sa edukasyon sa darating na 2023. Itinaon nila ang protesta sa pagbubukas ng National Teachers Month.

Setyembre 2. Nagtungo ang mga magsasaka ng Hacienda Tinang at mga grupong magsasaka kasabay ng pagdinig ng badyet ng Department of Agrarian Reform (DAR). Nananawagan silang itaguyod ang tunay na pamamahagi ng lupa para sa mga magsasaka. Sa Maynila, nagprotesta ang mga manggagawang pangkalusugan ng San Lazaro Hospital at Jose Reyes Memorial Medical Center sa pamumuno ng Alliance of Health Workers sa harap ng kanilang mga ospital para igiit ang mas mataas na badyet pangkalusugan. Panawagan din nilang ibigay na ang mga naantalang benepisyo para sa sektor kaugnay ng Covid-19.

August 30. Iba’t ibang grupo sa ilalim ng All Workers Unity ang tumungo sa Kongreso para igiit ang pagpapataas ng sahod, pagbaba ng presyo ng mga bilihin, at regular at disenteng mga trabaho. Marahas na binuwag ng mga pulis ang protesta ng mga manggagawa.

Agosto 25. Naglunsad ng kilos protesta ang iba’t ibang sektor ng University of the Philippines (UP) sa harap ng Quezon Hall sa kampus ng UP sa Diliman, Quezon City. Itinaon nila ito sa pagpupulong ng Board of Regents. Tinututulan nila ang panukalang kaltas-badyet sa UP System sa 2023. Sigaw din nila ang ligtas na pagbabalik-eskwela at maayos na mga patakaran sa unibersidad.

Badyet para sa kurakot at pasismo