Gideklara sa Armed Forces of the Philippines (AFP) gikan niining Hunyo ang mga prubinsya ug syudad sa Davao (Region 11) nga “insurgency-free,” ug nakatakdang isunod nga iapil sa listahan ang Davao Oriental. Ayha niini, naghimo og susamang deklarasyon ang AFP Northern Luzon Command sa Ilocos Region.

Ang maong mga deklarasyon pagpadayon sa walay pulos nga pagpanghinambog ni Rodrigo Duterte nga “pulbuson” ang rebolusyonaryong kalihukan. “Na-clear na” daw kuno ang lima ka prubinsya sa Southern Tagalog, ang Zamboanga del Sur, pipila ka lungsod sa Isabela, ug uban pa.

Sa libro sa US mahitungod sa kontra-insurhensiya nga mao usay gamit nga doktrina sa AFP, rekisito ang mga deklarasyong “insurgency-free” aron maandam kuno ang lugar alang sa paglambo. Langkub kini sa mga yugto na “clear-hold-consolidate-develop” (CHCD o “Limpyohan-kontrolon-ikonsolida-palambuon”) sa mga lugar nga ginalunsaran sa kampanyang kontra-insurhensiya.

Sa milabayng mga dekada, nag-usab-usab ang tawag sa AFP sa CHCD, nga unang ginapatuman sa ang-ang barangay. Sa mga “nalimpyo” nga barangay human giokupa sa mga pwersang militar, sagad nagatukod og usa ka gamay nga bilding nga maoy ginatudlo sa AFP isip simbolo sa paglambo.

Sa kaso sa Davao, Ilocos ug sa uban pa, mas enggrandeng mga proyekto ang nakatutok. Sa duso sa AFP, nagbubu ang Regional Development Council sa Davao og ₱287.6 bilyon karong 2022, nga ang mas dakung bahin (67%) ang nakagahin sa mga proyektong imprastruktura. Kini ang nag-unang nagsilbing pangwartahan sa mga upisyal militar, lokal nga nagharing pundok ug mga kasosyong negosyante.

Sa usa ka pagtuon niadtong 2020, gibanabana nga pagka-2023 madugangan og 600,000 ka ektarya ang yutang pagasakupon sa mga kapitalistang plantasyon sa Mindanao. Wala pay labot dinhi ang usa ka milyong ektaryang target usab alang sa ekspansyon sa plantasyon sa mga oil palm. Langkuban niini ang yuta nga kasamtangang ginaugmad sa mga mag-uuma ug sagradong yutang kabilin sa mga Lumad.

Matud ni Ka Rosa Guidon sa National Democratic Front-Ilocos, luyo sa deklarasyong “wala nay mga rebelde” ang rehiyon, dakung pwersa pa gihapon sa mga sundalo ug pulis ang ginabubu sa mga prubinsya sa Ilocos. Nakapunting ang mga operasyong militar sa mga komunidad nga apektado ug nagababag sa mga magun-ubong proyektong minahan, dam ug windmill. Matud ni Ka Rosa, ang mga sundalo ug pulis ang gwardya sa maong mga proyekto ug tigsumpo sa pagbabag sa mga residente.

Luyo sa mga nasuta nga anomalya ug kakulang sa mga papeles ug paghagit sa gigunitang pondo sa National Task Force (NTF)-Elcac para kuno sa “barangay development program” niini, naggahin pa gihapon ang rehimeng Marcos og ₱15.6 bilyon para dinhi sa tuig 2023. Gawas pa kini sa pondong nakagahin sa ahensya nga nahisukip sa badyet sa lain-laing departamento. Pagsiguro kini sa padayon nga pagpakatagbaw sa mga heneral ug mga upisyal sa umalabot nga tuig sa planong labaw pang patas-an ang nakagahing pondo sa NTF-Elcac sa mga “nalimpyo” nga barangay.

Sa konteksto sa nagabag-o nga pigura sa gerilyang pakiggubat, haw-ang nga gideklarang “insurgency-free” ang usa ka lugar, samtang nagapadayon ang mga pwersang gerilya sa pagbalhin-balhin aron makapalapad sa pwersa. Pipila ka beses na kining gihimo sa AFP ug pipila ka beses na nilang gikaon ang ilang mga pulong.

Ang ingon niining mga deklarasyon inubanan sa walay puas nga pagpanumpo sa masa ug pagpakitag kusog sa militar. Liboan ka mga indibidwal ug pamilya ang nakasinati sa lain-laing tipo sa mga abuso sa kamot sa militar ug pulis, lakip ang daghang mga kaso sa pagpatay. Sa rehiyon sa Davao, mikabat sa 1,500 ka biktima sa mga paglapas sa tawhanong katungod sulod pa lang sa milabayng duha ka tuig.

Dala sa mga deklarasyon sa AFP ang “kalamboan” alang sa mga agalong yutaan, higanteng negosyo, dagkung pulitiko ug militar ang mga proyektong nahisgutan. Apan alang sa mga mag-uuma ug lumad, katugbang kini sa pagpangilog sa yuta ug pagkawala sa ilang panginabuhian ug identidad.