Nagreklamo ang mga mag-uuma sa tubo, ahos ug humay sa kawalay suporta ni Ferdinand Marcos Jr, pareho isip presidente sa nasud ug kalihim sa Department of Agriculture, sa lokal nga produksyon sa agrikultura.

Niadtong Setyembre 13, gitaho sa grupo sa mga kababayen-ang mag-uuma nga Amihan ang pagsagayad sa presyo sa humay ngadto sa ₱13 sa pipila ka bahin sa nasud karong ting-ani. Atubangan kini sa planong pagsaka sa presyo sa bugas og ₱4-₱5 kada kilo sa Oktubre. Matud sa grupo, kinahanglang molihok ang estado aron luwason sa pagkalugi ang mga mag-uuma pinaagi sa pagpalit sa lokal nga humay sa presyong ₱20 kada kilo.

Matud sa Amihan, kinahanglang himuong prayoridad sa estado ang pagpalambo sa lokal nga mga humayan, ug dili magsalig sa importasyon. Gikan Enero hangtud Agosto 2022, nag-import ang Pilipinas og 2.7 milyong metrikong tonelada (MT) sa bugas, mas taas og 64% kumpara sa giimport niini sa parehong panahon niadtong 2021. Gibanabanang moabot sa 3.34 milyong MT ang ginaimport nga bugas sa nasud alang sa tibuok 2022.

Gimakmak usab sa mga mag-uuma ang desisyon ni Marcos nga mag-import og 150,000 MT nga asukal sa Nobyembre. Dili kini kinahanglan, matud sa Kilusang Magbubukid ng Pilipinas, ilabina nga mosuluray na sa produksyon ang mga lokal nga galingan. Matud usab sa grupong Masipag, ang pag-import og asukal magresulta sa pagkahagba sa lokal nga produksyon og 6.8%. Gipirmahan ni Marcos ang kamandoan sa importasyon human ang pakitang-tawo niining pagbawi sa unang kamandoan niadtong Agosto nga nagtakda sa pag-import sa 300,000 MT asukal.

Samtang, mireklamo usab ang mga mag-uuma sa pagbasol kanila sa usa ka upisyal sa DA tungod sa mitumaw nga “sobrang suplay” sa ahos ug repolyo niadtong unang semana sa Setyembre. Kini human miapela ang meyor sa Batanes nga paliton ang nakapondo nilang lokal nga ahos aron hulipan ang kakulangon sa Metro Manila. Matud sa DA, sala sa mga mag-uuma nga wala nila nabaligya ang ilang mga produkto tungod kay wala kuno nila gikonsidera ang kundisyon sa merkado. Sa datos sa estado, 4,817 MT lamang ang lokal nga produksyon sa ahos, samtang 78,133 MT niini ang gina-import. Nagsugod ang pag-import sa ahos niadto pang dekada 1990, kung kanus-a gipirmahan sa reaksyunaryong estado ang neoliberal nga palisiyang General Agreement on Tariffs and Trade.