Kalamay, ahos kag bugas: Biktima sang neoliberal nga importasyon

,
Ang artikulo nga ini may salhin sa PilipinoEnglishBisaya

Nagprotesta ang mga mangunguma sang tubo, ahos kag palay sa kawad-on sang suporta ni Ferdinand Marcos Jr, pareho bilang presidente sang pungsod kag sekretaryo sang Department of Agriculture (DA), sa lokal nga produksyon sa agrikultura.

Sang Septyembre 13, ginreport sang grupo sang mga kababainhan nga mangunguma nga Amihan ang pagsadsad sa baklanay sang palay pakadto ₱13 kada kilo sa pila ka bahin sang pungsod subong nga tig-alani. Sa atubang ini sang nagahana nga pagsaka sang presyo sang bugas sang ₱4-₱5 kada kilo sa Oktubre. Suno sa grupo, dapat maghulag ang estado para salbaron sa pagkaputo ang mga mangunguma paagi sa pagbakal sang lokal nga palay sa kantidad nga ₱20 kada kilo.

Suno sa Amihan, dapat himuon nga prayoridad sang estado ang pagpauswag sang lokal nga mga palayan, kag indi magsalig gid lang sa importasyon. Halin Enero tubtob Agosto subong nga tuig, nag-import ang Pilipinas sang 2.7 milyong metriko tonelada (MT) sang bugas, mas mataas sang 64% kumparar sa gin-import sini sa pareho nga panahon sang 2021. Ginatantya nga magalab-ot sa 3.34 milyong MT ang igaimport nga bugas sang pungsod para sa bilog nga 2022.

Ginpakamalaut man sang mga mangunguma ang desisyon ni Marcos nga mag-import sang 150,000 MT nga kalamay sa Nobyembre. Indi ini kinahanglan, suno sa Kilusang Magbubukid ng Pilipinas, labi na nga pasulod na sa produksyon ang mga lokal nga galingan. Suno man sa grupong Masipag, ang pag-import sang kalamay magaresulta sa pagbagsak sang lokal nga produksyon sang 6.8%. Ginpirmahan ni Marcos ang mandu sang importasyon pagkatapos ang pakitang-tao sini nga pagbawi sa nauna nga mandu sang Agosto nga nagtalana sang pag-import sang 300,000 MT kalamay.

Samtang, nagprotesta ang mga mangunguma sa pagpangbasol sa ila sang isa ka upisyal sang DA bangud sa nagtuhaw nga “sobra nga suplay” sang ahos kag repolyo sang una nga simana sang Septyembre. Ini pagkatapos mag-apela ang meyor sang Batanes nga baklon ang nakaistak nila nga lokal nga ahos para pun-an ang kakulangan sa Metro Manila. Suno sa DA, kasal-anan sang mga mangunguma nga indi nila mabaligya ang ila mga produkto bangud wala kuno sini ginakunsiderar ang kahimtangan sang merkado. Sa datos sang estado, 4,817 MT lang ang lokal nga produksyon sang ahos, samtang 78,133 MT sini ginaimport. Nagsugod ang pag-import sang ahos sang dekada 1990 pa, panahon nga ginpirmahan sang reaksyunaryong estado ang neoliberal nga polisiya nga General Agreement on Tariffs and Trade.

Kalamay, ahos kag bugas: Biktima sang neoliberal nga importasyon