Giduyugan sa lain-laing aktibidad sa mga unyon, asosasyon ug kahugpungan sa mga mamumuo ang gipahigayong High Level Tripartite Mission (HLTM) sa International Labour Organization (ILO) sa Pilipinas niadtong Enero 23-26. Laraw sa maong misyon nga imbestigahan ang mga paglapas sa katungod sa mga mamumuo sa nasud.

Ang HLTM gilunsad human gipanawagan sa mga mamumuo niadtong 2019 nga imbestigahan ang dili moubos sa 380 ka kaso sa pag-atake sa mga unyonista, ug organisador. Human ang kapin duha ka tuig nga pagbalibad sa rehimeng Duterte nga dawaton ang HLTM, napanghingusog nga madayon kini karong tuiga.

Sa rekord sa Center for Trade Union and Human Rights (CTUHR), dili moubos sa 56 ka mamumuo ang gipatay ilalum sa rehimeng Duterte. Lakip dinhi ang mga kaso sa Davao de Oro, Negros Island, Bikol ug Southern Tagalog. Samtang, duha ka organisador sa mga mamumuo ang gidagit sa mga pwersa sa estado ug hangtud karon wala pa gipalutaw. Kapin 30 ka unyon ang biktima sa mga armadong pwersa sa estado ug sa NTF-Elcac sa red-tagging, pagpanghadlok ug pugos nga pagpaluwat gikan sa ilang sentrong unyon.

Sa kapin unum ka bulan ni Marcos Jr sa poder, adunay 29 na ka kaso sa pagpanghadlok ug intimidasyon sa mga mamumuo, upat ka kaso sa iligal na pag-aresto ug pagpasaka og gama-gamang kaso. Nataho usab ang kaso sa pagdagit sa duha ka organisador sa mga mamumuo sa Cebu. Sa kasamtangan, 27 unyonista ug tigpanalipud sa mga katungod sa mamumuo ang nakabilanggo ug nag-atubang sa mga gama-gamang kaso.


Panaghiusa ug protesta sa mga mamumuo

Ayha miabot ang upisyal sa ILO, gilunsad sa Kilusang Mayo Uno (KMU) ang mga konsultasyon sa mga mamumuo sa Visayas (Iloilo, Enero 5), Mindanao (Davao, Enero 7) ug Luzon (Laguna, Enero 10). Gipalig-on sa maong mga panagtigum ang pakighiusa nila sa imbestigasyon sa ILO.

Kalabot sa misyon, gitukod ang All Philippine Trade Unions nga gilangkuban sa pinakadakung sentrong unyon sama sa KMU, Federation of Free Workers, PSlink, Trade Union Congress of the Philippines, Partido Manggagawa, Bukluran ng Manggagawang Pilipino, Sentro ng mga Nagkakaisa at Progresibong Manggagawa, Unyon ng mga Manggagawa sa Agrikultura, ug All Workers Unity.

Nagtapok usab ang mga unyon sa mga empleyado sa gubyerno ug gitukod ang All Philippine Public Service Unions aron iduso ang katungod sa pag-unyon, benepisyo ug pagbasura sa kontraktwalisasyon. Naghiusa dinhi ang dili moubos sa 12 ka nasudnong sentrong unyon sa pangpublikong sektor.

Gilatag usab sa mga mamumuo sa panglawas niadtong Enero 22 ang ilang 10 ka puntong rekomendasyon aron ilhon ug panalipdan ang ilang mga katungod. Gipanghingusog usab sa mga magtutudlo nga ilhon ang ilang katungod sa pag-unyon ug dugang-sweldo.

Magkasunod nga protesta ang gilunsad sa mga grupo sa mamumuo sa nasudnong upisina sa Department of Justice ug Department of Labor and Employment sa Maynila. Sa mismong adlaw sa pagsugod sa ILO-HLTM niadtong Enero 23, gisugat og protesta sa gatusan ka mga mamumuo ang delegasyon niini sa Makati City. Nagprotesta usab ang mga mamumuo sa Bacolod City, Cebu City ug Davao City.


Rekomendasyon sa misyon

Human ang imbestigasyon, giduso sa ILO ang gubyerno sa Pilipinas nga resolbahon ang daghang kaso sa ekstrahudisyal nga pagpamatay sa mga mamumuo ug pagdagit sa mga unyonista ug organisador. Matud sa misyon, “kinahanglang hatagag prayoridad ang kriminal nga imbestigasyon ug… pagpanubag.” Pwede kuno kining pangunahan sa usa ka komisyon nga girekomenda niining tukuron.

Gipuna sa misyon ang paglambigit sa estado sa kalihukang mamumuo sa insurhensiya. Matud nila, lapas kini sa balaod ug nagpatunhay sa kultura sa impunidad ug direktang paglapas sa ilang katungod nga mag-unyon.

Giaghat usab niini ang gubyerno sa Pilipinas nga pakusgon ang mga mekanismo sa mga ahensya sa gubyerno aron siguruhon ang kaayuhan sa mga unyon ug protektahan ang mga katungod sa pag-unyon. Kinahanglan kunong aksyunan kini sa gubyerno ug magsumite og taho sa umalabot nga Hunyo 5.

Gikalipay sa All Philippine Trade Unions ang pag-ila sa ILO-HLTM sa mga nasinati sa mga mamumuo ug unyon sa nasud. Matud niini, pakusgon pa nila ang panaghiusa sa mga unyon ug mamumuo aron iduso sa gubyerno ang pag-ila sa ilang mga katungod, trabaho ug suhulan. Magpaabot sila hangtud sa adlaw nga gipangayo sa ILO nga magtaho ang gubyerno kanila.