Iti nasusulinek a barangay ti Samar, agturturay ti ima a landok ti 8th ID ti Armed Forces of the Philippines (AFP). Adayo iti mata ti publiko ken midya, maipa-raraira ditoy dagiti sikreto a panagdukot, detensyon ken panangibalud kadagiti sibilyan kadagiti komunidad da ken panangirussuat ti aglalaok a panagabuso militar. Sibubukel a riningbawan dagiti yunit militar dagiti sibilyan nga awtoridad.

Panagdukot ken ekstrahudisyal a detensyon

Saan a bumaba iti 10 ti biktima ti panagdukot ken sikreto a detensyon iti kampo ti 8th ID iti Barangay Maulong, Catbalogan, Samar manipud pay idi napalabas a tawen. Agtaltalinaed da a nakabalud, saan a mabisita dagiti kabagyan, ken awan ligal a representasyon aginggana ita. Ipapauneg ida iti emosyonal, pisikal ken mental a tortyur dagiti berdugo a soldado.

Karaman kadagiti biktima da Mariel Rebato ken Monica Ogacho, agpada a barbaro nga ina, ken dagiti maladaga da. Kadua da nga imbalud iti kampo da Marygrace Tambis Bicina, Renato Chokoy Rufo ken tallo pay a dinukot ti militar idi met laeng Marso. Ti dadduma kadakuada ket pinidut manipud iti ab-abangan a balay iti Calbayog City idi pay Disyembre 2022.

Naammuan ti rebolusyonaryo a tignayan ti kasasaad da idi temporaryo a winayaan dagiti dadduma a dinukot ken nakapagreport iti NPA. Karaman kadagiti binulusan ti uppat a Nalabbaga a mannakigubat a minandaran nga agserbi kas ahente militar.

Kontrol ti militar iti biag sibilyan

Iti innem nga ili ti Northern Samar, kunam lang nu pagbaludan dagiti baryo ken dagiti soldado ti parabantay.

Iti Silvino Lobos, tengngel dagiti soldado ti panagserrek-ruar dagiti residente iti kada baryo. Asinno man a mapan iti talon wenno agubra ket agpirma iti logbook ken tiltiliwen ti asinnoman nga adda ti ruar nga awan ditoy. Naikeddeng nu mano oras laeng a mabalin a rumuar.

Idi Abril, lima daras a binomba manipud iti tangatang ken inistraping ti Barangay Senonogan de Tubang, Silvino Lobos. Adda aldaw a lima daras nga inyaramid ti panangbombomba, usar ti 10 rocket, kagiddan ti uppat a daras a panangpabittak ti kanyon ken panagistraping. Tallo a mannalon ti direkta a pinaputukan dagiti soldado. Laksid iti daytoy, nasaknap dagiti krimen ti militar kas panagtakaw ti manok ken ramit iti talon, panangperdi iti balay, panangdadael kadagiti mula, ken iligal a detensyon.

Agarup agpada ti kasasaad kadagiti ili ti Las Navas ken Catubig nu sadinno a nakapakat ti 3rd IB, 20th IB ken 19th IB. Gwardiyado ti amin nga amit ti mannalon iti bantay. Iti dadduma a baryo, maiparit ti agiruar ti uray maysa lata a bagas nu saan pay a naluto ken nakakabil iti pagbalunan.

Iti Mapanas, Gamay ken Palapag, nakarkaro ti kinairut ti panagari-ari militar ti 74th IB. Ipalpalista dagiti soldado ti eksakto a lugar a papanan ti mannalon ken al-alaan ida ti litrato. Parparitan ida nga agitugot ti bagas iti talon ken rumbeng a ti sardinas nga balunen ket nakakabil iti pagbalunan. Arbitraryo nga ipatpatungpal dagiti lockdown iti linged ti panagi-innakar ti Covid-19 uray saan a pudno.

Iti rabii, sagsaggaysaen a lawlawlawen ti tunggal balay tapno bilangen dagiti tao nga um-umyan ditoy. Nu agbaliw ti bilang, pagsungbaten ti opisyal ti barangay. Tiktiktikan ken sikreto a dingdinggen ti patangan dagiti bumaryo kadagiti balay da. Ipalpalista kadagiti tiendaan ti amin a gatgatangen ditoy tapno mabantayan da.

Lima tawen nga MO 32

Iti napalabas a lima tawen, kimmaro ti ranggas militar iti Eastern Visayas. Usar ti Memorandum No. 32, uppat a batalyon ti impakat iti rehiyon iti nagbaetan ti Disyembre 2022 ken Pebrero tapno “rebbeken” ti “mabatbati nga uppat nga aktibo a larangan gerilya” iti amianan a paset ti Samar. Nayon dagitoy iti tallo a brigada ti 8th ID nga agdama nga idadauloan ni Maj. Gen. Camilo Z. Ligayo.

Nu amirisen, awanen basaran ti Memorandum 32 a damo nga impasaknap ti rehimen a Duterte idi Nobyembre 22, 2018. Daytoy ket gapu ta inikkaten ti “state of national emergency” iti Mindanao idi Hulyo 27 a nagserbi a basaran daytoy.