III. MALIP-OT NGA PAGTUON LIWAT SA KASAYSAYAN

E. Ang Partido sa Panahon sang Adbenturismo Militar

Sadtong 1948 na malig-on nga gin-atubang sang mga rebolusyonaryo nga kadre sang Partido kag rebolusyonaryo nga masa ang halambalan sang armado nga paghimakas sa atubang sang pasista nga pagpang-abuso sang papet nga gubyerno nga Roxas batok sa Partido Komunista, Hukbalahap, mga demokratiko nga pangmasa nga organisasyon kag mga lider nila, kag sa malapad nga masa sang pumuluyo. Bisan pa, ang interpretasyon sang liderato nga Jose Lava sa halambalan sang armado nga paghimakas ginbase nagapanguna sa panggwa nga kundisyon. Nagluntad ang bangian nga pagsalig sang liderato sang Partido nga ang nagahilapit nga makahas nga bangigay sa sulod sang mga nagahari nga sahi bunga sang pagpangdaya sa piniliay sang 1949, nga ang rebolusyonaryo nga kadalag-an sang pumuluyo nga Tsino, ang inaway nga Koreano kag ang resesyon sang ekonomiya sa Estados Unidos lubos nga magabukas sang dalan sang kadalag-an sang hangaway sang banwa sa Pilipinas, nga wala sang pagkonsiderar sa mga pangsulod nga kahuyangan sang Partido kag sang hangaway sang banwa bunga sang mga nagligad nga Tuo nga oportunista nga kasaypanan. Mga panggwa nga kahimtangan ang gintan-aw nga pinakakabangdanan sang madali nga kadalag-an sa militar.

Ang liderato sang Partido nga gintiglawas ni Jose Lava wala makahatag sang mga pinakaesensyal nga kabangdanan sa paglunsar sang armado nga paghimakas, pareho sang programa sa armado nga paghimakas batok sa imperyalismo nga Amerikano kag mga tumandok nga idu-ido sini kag para sa rebolusyon agraryo, luwas sa iban pa, kag wala man ini makahibalo nga mangin madugayan ang armado nga paghimakas santo sa kahimtangan nga nagaluntad sa Pilipinas. Baliskad sa manabaw nga rason nga ginhatag sang liderato nga Lava agud mahatagan atensyon ang polisiya nga madalian nga kadalag-an sa militar, ang mga Tuo nga oportunista nagpanindugan sa linya nga himuon nga daku nga hayag nga "pangmasa nga partido" ang Partido Komunista sang Pilipinas para sa parlamentaryo nga paghimakas, kag nagpanindugan sa makitid nga pagtan-aw nga ang mga unyonista dapat awtomatiko nga magpangibabaw sa liderato sang Partido.

Wala malapad nga makonsiderar sang duha ka magkabaliskad nga bahin ang palaligban kon sa syudad ukon sa kaumhan ihamtang ang hedkwarter kag sentro sang hilikuton pangpulitika sang Partido. Nagkasugot ang mga Tuo nga oportunista kag mga "wala" nga oportunista nga magpabilin nga partido pangsyudad ang Partido Komunista sang Pilipinas.

Sa pihak sang pagtib-ong sini sa armado nga paghimakas, ang liderato nga Jose Lava nagdesisyon nga pamunuan ang Hukbong Mapagpalaya ng Bayan (HMB) halin sa syudad. Bisan ginpaluntad sang liderato nga Jose Lava ang polisiya sang armado nga paghimakas, wala man sini ginplastar ang mga husto nga basehan sa teorya kag pulitika sang mga pagpaninguha sini sa organisasyon kag militar. Sa kabangdanan nga ini, wala sang konsistensiya nga ginpahanugutan sini si Luis Taruc bilang puno nga kumander sang hangaway sang banwa nga magpakignegosasyon sa pagdumalahan nga Quirino para sa amnestiya.

Ang kumperensya sang Politburo sang Enerro 1950 nag-angkon sang puro militar nga panan-awan kag naghimo sang "Mga Resolusyon sang Politburo" nga nag-insister sa linya sang madalian nga kadalag-an sa militar. Gin-aprubahan sang liderato nga Jose Lava ang duha-ka-tuig nga plaso sa pag-agaw sang gahum pangpulitika sa syudad nga wala sang tanan-nga-bahin kag diyalektiko nga pagkonsiderar sa kusog sang Partido kag hangaway sang banwa sa isa ka bahin kag sa kusog sang kaaway sa pihak nga bahin.

Isa ka adbenturista nga polisiya sa militar ang ginsuguran sang liderato sang isa ka partido nga nabase sa syudad nga gintawag nga Secretriat ukon Politburo-In. Sa baylo nga magsulong sang pabalod sa sulod sang malawig nga panahon, ang hangaway sang banwa sa kaumhan ginmanduan nga maghimo sang dululungan kag ubos kusog nga pagsalakay sa kaaway sa tama ka layo nga mga lugar sa Sentral Luzon kag Naaminhan nga Luzon bilang kabahin sang plano nga maghanda sa pag-agaw sang Manila. Ang mga target militar amo ang dalagku nga kampo militar, syudad kag kapital sang probinsya. Sobra nga pagdali nga ginhimo ini sadtong Marso 29 kag Agusto 26, 1950, sandig sa "Mga Resolusyon sang Politburo" sang Enero 1950, nga wala sang ano man nga pagkonsiderar sa magaabot nga balos-nga-salakay sang kaaway paagi sa dalagkuan nga kampanya sang "paglikop kag pagdugmok".

Sa adbenturista nga pamaagi gintalana ang mga bira-bira kag indi nagakaigo nga naarmasan nga mga yunit sa "pwertahan" sang Manila agud buhion ang ilusyon nga "malapit" na mapukan ang sentro sang reaksyonaryo nga paggahum. Sa pihak nga bahin, ang upisina sang Politburo-Out nagpugad sa wala ginaestaran nga kalasangan sa Laguna nga bahin sang Sierra Madre kag sang nahamulag nga kusog sang hangaway sang banwa. Kon ang Secretriat ukon Politburo-In (ang nagapanguna nga liderato sang Partido) pisikal nga nahamulag sa Politburo-Out, ang Politburo-Out pisikal man nga nahamulag sa armado nga kusog sang banwa nga dapat sini dumalahan sa mandu sang Politburo-In. Nainat man sa mga indi mapag-on nga lugar ang mga operasyon militar kag linya sang suplay kag komunikasyon. Sadtong Oktubre 1950, ang Politburo-In lubos nga nadugmok sa syudad kag upod sa mga nadakop ang iban pa nga katapu, simpatisador kag kuryer sang Partido. Nakakuha ang kaaway sang madamo nga dokumento sang Partido nga ginalakipan sang listahan sang mga katapu kag taktikal nga plano kag nakabulig ini sa kaaway agud gub-on ang organisasyon sang Partido sa syudad kag bungkagon ang armado nga kusog sang banwa sa kaumhan.

I II III IV V
Back to top