Li­bu-li­bong ma­ma­ma­yang Ame­ri­ka­no ang nag­martsa sa ma­hi­git 100 syu­dad sa US noong Hun­yo 19 upang gu­ni­ta­in ang Ju­ne­te­enth, araw na iti­nu­tu­ring na upi­syal na pag­ta­ta­pos ng pang-aa­li­pin ng mga puti sa mamamayang Itim sa ban­sa noong 1865.

Ka­ra­mi­han sa mga pag­gu­ni­tang ito ay idi­na­an sa pro­tes­ta upang pa­tu­loy na igi­it ang hus­ti­sya sa bru­ta­li­dad ng pu­lis at ra­sis­tang pag­pa­tay sa mga Itim na Ame­ri­ka­no. Sa iba’t ibang ba­ha­gi ng US, la­ga­nap at ma­la­ki­han pa rin ang mga pro­tes­ta la­ban sa pag­pa­tay ng pulis kay Geor­ge Floyd. Noong Hun­yo 12, pu­ma­tong sa ga­lit ng ma­ma­ma­yan ang pa­ma­ma­ril ng pu­lis sa Atlan­ta, Geor­gia, kay Rayshard Bro­oks ha­bang tu­ma­tak­bo ito pa­la­yo. Isang tama ng ba­la sa li­kod ang iki­na­ma­tay ni Bro­oks, isang emple­ya­do sa res­taw­ran.

Bi­lang pa­ki­kii­sa, nag­wel­ga ang li­bu-li­bong mang­ga­ga­wa mu­la sa Inter­na­tio­nal Long­sho­re and Wa­re­hou­se Uni­on sa Oak­land, Ca­lifor­nia noon ding Hun­yo 19. Wa­long oras na na­ti­gil ang ope­ra­syon ng aa­bot sa 29 pan­ta­lan sa West Coast.

Daan-da­ang gu­ro at ka­ni­lang mga pa­mil­ya ang nag­martsa rin pa­ra ipa­na­wa­gan ang dag­dag na pon­do pa­ra sa mga es­tud­yan­teng itim at pag­ba­ba­go sa ku­ri­ku­lum upang mag­la­kip ng mas ma­la­king ba­ha­gi ng ka­say­sa­yan ng mga Itim. Ma­ra­mi nang sim­bo­lo ng pang-aa­li­pin ng mga pu­ti sa mga itim ang iti­nak­wil ng ma­ma­ma­yan. Ka­bi­lang dito ang pag­wa­sak ng mga is­tat­wa ng da­ting mga nag­ma­may-a­ri ng ali­ping itim, pag­tang­gal ng mga ban­di­la ng ma­la­la­king pa­ngi­no­ong may­lu­pa na tu­mang­ging pa­la­ya­in ang ka­ni­lang mga ali­pin at sa­mut­sa­ring ima­he at sim­bo­lo ng diskri­mi­na­syo­n.

Tang­ga­lan ng pon­do ang pu­lis

Mu­la sa pa­na­wa­gang Black Lives Mat­ter, igi­ni­it ng ma­ra­ming gru­po ang re­por­ma sa insti­tu­syon ng pu­lis— mu­la sa pag­ta­tang­gal ng ma­ta­ta­as na upi­sya­l, pag­ka­ka­ro­on ng ba­tas pa­ra si­la’y ma­ka­su­han, pag­tang­gal ng ma­ra­mi sa ka­ni­lang mga pri­bi­le­hi­yo, pag­ta­nggal ng pon­do, hang­gang sa pag­bu­wag sa buong insti­tu­syo­n. Tu­mu­gon ang di ba­ba­ba sa si­yam na es­ta­do sa mga pa­na­wa­gang ito. Ka­bi­lang di­to ang Min­nea­po­lis, kung saan pi­na­tay si Geor­ge Floyd, na ku­mi­los pa­ra tang­ga­lan ng pon­do at bu­wa­gin ang pu­lis ng estado. Ipi­nag­ba­wal na rin ang pag­ga­mit ng pu­lis ng da­has la­ban sa sus­pek tu­lad ng pa­na­na­kal at pag­pa­sok sa mga ba­hay ng pi­nag­hi­hi­na­la­an ng hin­di ku­ma­ka­tok. Sa Was­hing­ton D.C., may resolusyon nang nag­ba­ba­wal ng pag­ga­mit ng pu­lis ng tear gas, pep­per spray, mga gomang punglo at stun gre­na­de pa­ra mag­bu­wag ng mga pro­tes­ta.

Pa­na­wa­gan ng kilu­sang Black Lives Matter ang tra­ba­ho, dag­dag na sa­hod, pa­ba­hay at pagres­pe­to sa ka­ra­pa­tan. Ani­la, ma­ra­ming kri­men sa ka­ni­lang mga ko­mu­ni­dad ang na­kau­gat sa ka­hi­ra­pan, pag­pa­pa­ba­ya ng es­ta­do at diskri­mi­na­syo­n.