Hulga ha Liguasan Marsh

,

Landaw ha balita hadton naglabay nga semana an plano nga utro nga tikangan an eksplorasyon ngan pagmimina ha gin-ngaranan nga Block 10 han Cotabato Basin ha Liguasan Marsh ngan gin-ngaranan nga Basin Block 6 ha Sulu Sea. Kahuman ini tugutan han Bangsamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao (BARMM) an kompaniya nga ESMaulana Global Ventures Company Inc. nga ipatuman ini nga mga operasyon.

Tuyo han kompaniya nga ukaron an kabug-usan nga 1.684 kamilyon nga ektarya han Liguasan ha Sulu Sea agud minahon an lana ngan natural gas ha lugar. Ginrarakudako han kompaniya nga nagbayad na kuno ini hin ₱2 kamilyon ha Department of Energy para makuha an kontrata ngan tikangan an proyekto. Kasosyo han ESMaulana an Petrolife, Philippine National Oil Company ngan lokal nga dagko nga agaron maytuna.

Nagpahimatngon an Partido Komunista ng Pilipinas kontra hini nga pitad. Sering hini, kinahanglan magbaton an BARMM ngan rehimen Duterte ha baga hin pagprayoritisa ha pag-abre ha Liguasan ha lokal ngan langyaw nga kompaniya imbes nga protehiran an lugar ngan an mga naukoy dinhi.

Maiha na nga gintitipahan han mga residente ngan tag-undong han kalibungan an pag-abre ha Liguasan ha mapanwakay nga pagmina ngan pagsulaysukay han mga lokal ngan langyaw nga kompaniya. Tuig 2019 pa naglarang hi Duterte nga abrihan ini ngan makaganansya tikang ha natural nga karikuhan hini ha luyo han mga protesta.

Sigon ha pag-aram, nagdudurot han pagkamatay han ura-ura kadamo hin klase han isda, kahoy, mga tanom ngan tamsi an padayon nga paghaligot han kabakhawan ha Liguasan. Ha presente, mayda 201 nga klase hin tanom ngan bukad ha erya, 170 nga klase han tamsi kun diin 39 dinhi la makikit-an. Mayda liwat 30 nga klase hin dinhianon nga isda ngan kahayupan nga dinhi la makikit-an.

Tungod hini, nahiagum hin grabe nga kagutom an mga residente han Liguasan. Dugang pa nga pakuri ha ira an waray wantas nga pagsulaysukay, panmomba ngan pangatake han militar ha ira mga komunidad ha tahub han “gerra kontraerorismo.”

Maiha na nga gin-iinteresan han higante nga mga kompaniya han lana, lokal nga burukrata ngan kakunsabo nira nga dagko nga agaron maytuna nga Moro an Liguasan Marsh. Mayda mga parte nga nalupgop ha mga prubinsya han North ngan South Cotabato ngan Maguindanao an 220,000 kaektarya nga kabakhawan. Mayda ini parte nga igindeklara nga santuwaryo hadton 1979 pa. Mayda liwat mga parte hini nga gintanuman na han mga residente hin mais ngan humay.

Gintutuoran nga mayda reserba nga lana nga nabalor hin $1 kabilyon an Liguasan. Mayda liwat kuno ini deposito nga 68 kabilyon cubic feet han natural gas nga ginsesering nga nabalor hin $1 katrilyon.

Hulga ha Liguasan Marsh