Waray kabusugan an mga heneral

,

Dugang nga naghugot an kontrol han militar ngan pulis ha bug-os nga katilingban kahuman bug-uson ni Rodrgio Duterte an National Task Force to End Local Communist Armed Conflict (NTF-ELCAC). Ha ilarum hini, natuhop an poder han mga retirado ngan aktibo nga upisyal tubtub ha balitang han barangay. Durot ini han “bug-os-nga-nasud” (“whole-of-nation”) nga estratehiya han Armed Forces of the Philippines (AFP), agud igpailarum ansibilyan nga burukrasya ha disenyo han militar ha kontra-insurhensiya.

Pinakalandaw yana ha paghahadi han militar ngan pulis an pamumuno hini ha pag-ato han rehimen ha Covid-19. Baga hin nagbalyo hin sul-ot ngan nagrelyebo an mga heneral ni Duterte ha NTF-ELCAC agud iwasiwas an ira paghahadi ha payong han Inter-Agency Task Force for Emerging Infectious Diseases (IATF). Imbes nga mga doktor ngan siyentista, iginbutang ni Duterte an kaupayan han pampubliko nga kalibsugan ha kamot han mga heneral, nga gin-agi ha golpe de gulat an pag-ato ha pandemya. Sugad han pan-gigipit ha mga komunidad nga ginbansagan nga teritoryo han Bagong Hukbong Bayan ngan mga armado nga Moro, iginduso han mga heneral ha IATF an pagkontrol ha paggios han katawhan.

Kundi ha luyo han ura-ura kadamo nga waray pulos nga mga tsekpoynt ngan pagpakita han pangil han mga sundalo ngan pulis ngan ira mga armas ngan tangke, nagsasarang pa gihapon an bayrus ngan nauurhi an Pilipinas ha mga nasud ha pag-atubang han Covid-19.

Pondo han katawhan

Katawhan an nagpapas-an ha ura-ura nga pambubundat ni Duterte ha iya mga alipures. Ha butnga han pandemya, grabe nga pagmalgastar an paghatag pondo ha mga halimaw nga nakaalutaga unta para ha pankalibsugan nga panginahanglan han katawhan.

Lumobo an badyet han AFP ngan PNP hin 27.7% tikang ha ₱289 kabilyon hadton 2017 ngadto ha haros ₱400 kabilyon yana nga tuig. Samtang, ha haros pareho nga panahon gumuti naman an badyet ha kalibsugan hin 10.7%. Ha badyet yana nga tuig, ₱33 kabilyon an iginalutaga para ha pagpalit hin kadugangan nga armas ngan higamit para ha “modernisasyon” han AFP. Gin-aareglo liwat han rehimen nga magbuhos hin kadugangan nga pondo ngan armas an US kabalyo han utro nga negosasyon han Visiting Forces Agreement.

Tungod liwat ha ginpadamo nga ihap han unipormado nga mga tawuhan ngan pagdako han ira sweldo, malobo gihap an garastuson para ha ira pensyon. Tungod kay diri sugad han mga ordinaryo nga empleyado han gubyerno, an mga sundalo, pulis ngan iba pa nga unipormado nga tawuhan diri nagbabayad hin kontribusyon para ha ira pensyon. Kun magretiro, kukuhaon ha buhis han katawhan an ira pensyon. Natikadako an ira nakakarawat subay ha anuman nga nahidudugang ha presente nga sweldo han mga aada ha aktibo nga serbisyo.

Sigon ha Government Service Insurance System, ha masunod nga 20 katuig, mauubos an pondo han katawhan tungod kay ₱859 kabilyon kada tuig an kinahanglan para la ha pensyon han mga unipormado nga tawuhan han estado. Kahuman han mga negosasyon, madig-on pa gihap an AFP ngan PNP kontra ha pagsabalaud han ira obligasyon nga magbayad pensyon. Sanglit ha ilarum han dugang-badyet nga Bayanihan 3, iginlusot han AFP ngan PNP an ₱54.6 kabilyon agud pondohan an ira pensyon. Ikaduha ini ha mayda pinakadako nga balor ha ginproponer nga badyet.

(Amo ini an urhi ha duha kaparte nga artikulo.)

Waray kabusugan an mga heneral