Lehitimo sa gera ang pagsilut sa mga espiya kag paramilitar

,
Ang artikulo nga ini may salhin sa PilipinoEnglishBisaya

Sa napaslawan nga kaso nga bansagan nga “terorista” ang Partido Komunista ng Pilipinas (PKP) kag Bagong Hukbong Bayan (BHB), ginpresentar sang Department of Justice (DOJ) bilang ebidensya ang siyam nga insidente para ideklarar nga “terorista” ang PKP kag BHB. Ginbasura ini sang korte kag ginsiling nga indi bastante ang mga kaso para pamatud-an ang akusasyon sang “terorismo”. Bilang dugang nga pagpaathag kag pagpadalom sa paghangup sa subong nga nagaluntad nga gera sa pungsod, ginapresentar sa idalom ang dugang nga detalye sa lima sa mga insidente nga ini, samtang padayon nga nagatipon sang impormasyon angut sa iban pa.

Baliskad sa ginapaggwa sang DOJ nga mga “sibilyan nga biktima”, lunsay mga lehitimong target militar sanday Bandi Astudillo kag Zaldy Ibañez, subong man sanday Jomar Bocales, Alberto dela Peña kag Artemio Moldez, kag si Ryan Badiang. Kabahin sila sang mga grupong paramilitar pareho sang Bagani kag Magahat nga aktibong kontra-pumuluyo kag kontra-rebolusyonaryo, ang tatlo kabahin sang CAFGU, kag lunsay aktibo sa mga operasyong kombat, pagpaniktik kag saywar sang AFP.

Sa kaso ni Bocales kag duha niya ka upod nga CAFGU, nakigbayluhanay sila sang lupok kag nalutos sa ambus sang BHB. Luwas sa lehitimong mga target, may indibidwal nga krimen sa gera ang lima. Tanan sila imbolbado sa pagpamatay, pagpang-ipit kag intimidasyon sa mga sibilyan nga ginadudahan nagasuporta sa BHB. Nagapamuno man sila sa pwersahan nga pagpa-CAFGU kag iban pang paglapas sa mga kinamatarung sang pareho nga Lumad kag kasimaryo.

Sa kaso ni Bocales, ginhimo sang iya grupo ang makasiligni nga Lianga Massacre sang Septyembre 1, 2015 kon sa diin ginpatay sanday Emerito Samarca, Executive Director sang eskwelahan sang komunidad nga Alcadev, Datu Bello Sinzo kag Dionel Campos, mga lider sang grupong MAPASU. Tuman kadamo pa nga ibang krimen ang mga tinawo sang Magahat, nga nagahari-harian sa mga komunidad sang Lumad, sa basbas sang AFP.

Dugang sa ila mga krimen ang pagpangilkil, korapsyon sang pondo, pagpang-agaw sang duta, pagpalayas sa mga mangunguma, kag iban pa. Sa kaso ni Bandi, may kaso siya sang pagpanglugos sa kaugalingon nga apo, kag tuyo nga paglugos sa iya hinablos.

Sa mga kaso nga ginpresentar sang DOJ, si Eli Apacible. Isa ka titser, ang makabig nga sibilyan. Sa malain nga palad, nagakalo siya sang pangmilitar kag nakasimpon sa mga suldado sang maglunsar sang operasyong haras ang isa ka tim sang BHB batuk sa mga suldado nga nagaokupar sa isa ka eskwelahan sa panahon nga ina. Ginkilala sang nag-operasyon nga yunit sang BHB ang kasaypanan nga tumuron ang presensya sang isa ka indi suldado sa grupo sang militar.

Kinahanglan naman nga isakonteksto ang kaso sang “pagdukot sa pito ka sibilyan”, lakip si Ryan Badiang. Lehitimo nga target si Badiang, isa ka anay katapu sang CAFGU, nga aktibong espiya kag aset sang AFP sa iya komunidad. Luwas sa iya, gilayon nga ginpapauli sang yunit sang BHB ang anum nga iban pang residente sa lugar. Lakip sa ginbuhian ang 15-anyos nga elemento sang CAFGU nga si “Batik” bangud isa siya ka menor de edad.

Wala sang kamatuoran ang ginahambal nga ginpugutan sang ulo si Badiang. Wala gilayon ginkuha sang mga kaupdanan niya sa CAFGU kag AFP ang iya bangkay, bisan pa gilayon nga ginpahibalo sa pamilya kon diin ini makita. Naglab-ot pa sang lampas isa ka semana antes nila kuhaon ang bangkay, nga ara sa abante nga dekomposisyon na.

Ang tanan nga aksyon nga ini santo sa Declaration of Undertaking to Apply the Geneva Conventions of 1949 kag Protocol I of 1977 nga ginpaggwa sang National Democratic Front of the Philippines (NDFP) sang 1996.

Nagasunod ang BHB sa deklarasyon nga ini sa kondukta sang mga atake sini batuk sa armadong kaaway para protektahan ang sibilyan nga populasyon kag pat-uron ang kinamatarung sang mga hors de combat.

Sa nauna nga deklarasyon nga ginsambit sa ibabaw, gintumod sang NDFP ang mga yunit, personel kag pasilidad sang AFP, sang Philippine National Police, pwersa nga paramilitar kag ila personel sa paniktik bilang lehitimong mga target sang pagpang-atake militar sang BHB.

(Para sa dugang nga detalye, basahon ang artikulo nga “Dagdag na mga punto kaugnay sa husga ng korte laban sa teroristang bansag kontra sa PKP/BHB,” Oktubre 1, 2022 sa philippinerevolution.nu).

Lehitimo sa gera ang pagsilut sa mga espiya kag paramilitar