Natatangi ang isinabatas na bagong Kodigo sa Pamilya ng Cuba. Itinuturing ito ng bansa bilang pinakabukas, progresibo at rebolusyonaryong kodigo sa buong mundo. Isinabatas nito ang ibayong pagkilala sa karapatan ng kababaihan, LGBT (lesbyana, bakla, bisekswal at transgender), bata, matatanda, at may kapansanan. Ang pag-amyenda sa Kodigo ay may kaugnayan sa pagbabago ng Konstitusyon ng Cuba noong 2019.

Bumoto ang mamamayang Cubano pabor sa inamyendahang Kodigo noong Setyembre 25 sa isinagawang reperendum sa bansa. Tinatayang 74.01% ng kabuuang populasyon ng rehistradong botante sa Cuba at mga nasa labas ng bansa ang lumahok sa demokratikong proseso. Sa higit 5.89 milyong boto na nabilang, 3.94 milyon o halos 66.87% nito ang bumoto pabor sa kodigo.

Umabot ng 14 buwan ang proseso ng pagbabalangkas, konsultasyon, pagpasok ng mga amyenda bago ang reperendum. Kaiba sa mga ginagawa sa mga kapitalistang bansa, tiniyak ng Cuba na sinasalamin at maisasakatuparan ng mamamayan ang Kodigo. Para pagyamanin ang dokumento, nagsagawa ang estado ng malawakang kampanyang edukasyon at konsultasyon. Naglunsad ito ng 79,000 pulong masa na nilahukan ng 6.49 milyong indibidwal. Nakatanggap ang gubyerno ng hindi bababa sa 430,000 na mga mungkahi mula sa mga ito.

Ipinagdiwang ng iba’t ibang mga organisasyon at samahang masa ang tagumpay na ito ng Cuba. Ayon sa pangulo ng Cuba na si President Miguel Díaz-Canel, “utang” ito ng estado sa milyun-milyong Cubano na matagal nang naghihintay para sa gayong batas. “Mula sa araw na ito, magiging mas mabuti ang ating bansa (dahil dito),” aniya.

Pangangalaga sa karapatan ng bawat Cubano

Ang bagong 63-pahinang kodigo ay mayroong 11 pamagat, 474 na artikulo, 5 prubisyon sa transisyon at 44 na pinal na mga prubisyon.

Kinilala nito ang patas na karapatan sa kasal at pag-aampon ng sinuman, anuman ang kanilang sekswal na oryentasyon. Tiniyak nito ang karapatan ng kahit sino na bumuo ng isang pamilya nang walang diskriminasyon. Ipinakilala rin ng batas ang pagkakaroon ng mga kasunduan bago ang kasal at pagbibigay-tulong sa mga nahihirapang magkaanak.

Pormal nang kinikilala ng bansa ang karapatan ng mga pinalaki at hindi tradisyunal na istruktura ng pamilya, kabilang ang karapatan ng mga lolo at lola, magulang na panguman at surrogate (babaeng nagbubuntis para sa iba sa pamamagitan ng artipisyal na inseminasyon).

Itinataguyod ng batas ang patas na distribusyon ng responsibilidad sa tahanan sa pagitan ng mag-asawa. Kinikilala nito bilang mga manggagawa ang mga nangangalaga sa kanilang mga anak, nakatatanda o mga may kapansanan at sa gayon ay may karapatan para sa sahod o ibang porma ng kompensasyon.

Pinagtibay ng batas ang pagparusa sa karahasan sa loob ng pamilya (domestic violence). Saklaw dito ang karahasang nasa porma ng pananalita, pisikal, sikolohikal, moral, sekswal, ekonomiko o patrimonyal, at pagpapabaya, mulat o hindi mulat, at tahasan o hindi tahasan.

Itinataguyod ng batas ang komprehensibong patakaran para tugunan ang karahasang nakabatay sa kasarian. Kinilala nito ang karapatan sa isang buhay na malaya sa karahasan, at yaong nagtataguyod sa pag-ibig, affection, pakikipagkaisa at responsibilidad.

Ipinagbawal ng kodigo ang pagkakasal sa mga bata. Mabigat ang kaparusahan sa lalabag dito. Inilinaw ng kodigo na ang mga magulang ay hindi na magkakaroon ng “awtoridad,” kundi “responsibilidad” sa kanilang mga anak. Dapat din umanong igalang ng mga magulang ang “dignidad at pisikal at mental na integridad ng mga bata at mga nagbibinata’t nagdadalaga.” Dapat ding bigyan ng mas malaking awtonomiya ang lumalaking anak sa sarili nilang buhay.

May mga probisyon ang batas para sa pangangalaga sa karapatan ng matatanda para hindi sila mahiwalay sa lipunan. Gayundin, tinitiyak nitong natatamasa ng mga may kapansanan ang pangangalagang kailangan nila. Magtatatag ito ng mga institusyong mangangalaga sa kanila at titiyakin ang kanilang integrasyon sa pamilya at lipunan.

Itinatag ng batas ang upisina ng ombudsman sa pamilya, isang institusyong nakatalaga sa pangangalaga, pagtitiyak sa karapatan, at pagpapatibay sa mga ito sa panahong nilalabag ang karapatan ng mga bulnerableng sektor sa loob ng pamilya.