Wala sang untat nga kinagamo kag kalakasan militar ang halos adlaw-adlaw nga nagatublag sa masa nga manugluk-ad sang lubi sa mga banwa sang ikatlo kag ikaapat nga distrito sang Quezon. Biktima sila sang nagkalainlain nga tipo sang paglapas sa tawhanong kinamatarung sa tabon sang “gera kontra sa terorismo.”

Todo-larga nga ginabuhian sang 85th IB, 59th IB, 201st IBde, 2nd ID-PA sa idalom sang South Luzon Command sang Armed Forces of the Philippines (AFP) ang mga nakapokus nga operayon militar kag Retooled Community Support Program (RCSP). Katuwang sang mga ini ang programa nga E-CLIP (Enhanced Comprehensive Local Integration Program) nga pakyawan nga “nagapasurender” kag nagalapak sa tawhanong kinamatarung sang mga mangunguma sa Quezon.

Base sa nakalap nga datos, nagalab-ot sa 28, 292 ang kaso sang paglapas sa tawhanong kinamatarung sa prubinsya sa paghingapos sang termino ni Duterte. Kadam-an sini nalista sang Pebrero 2021 sang bombahon sang 85th IB ang mga lugar sa banwa sang San Narciso, Buenavista kag Catanauan nga nagdulot sang grabe nga teror sa pumuluyo.

Halin sa bulan sang Hulyo tubtob Oktubre subong nga tuig, liwat nga ginbulabog kag ginpaigting sang militar ang ila operasyon sa mga komunidad nga ginadudahan sini nga base sang Bagong Hukbong Bayan (BHB).

Sang nagligad nga bulan lang, bastos kag gawi-hayop nga ginsulod sang mga suldado sang 85th IB ang puluy-an sang isa ka residente agud pahugon siya bangud isa kuno siya nga tagasuporta sang hangaway sang banwa. Naakig ang amo nga residente, bangud siling niya daog pa sa kriminal ang pagkabig sa iya sang mga suldado.

Samtang, ginlagas kag gintuyo nga arestuhon sa iya koprahan si Julius Lacaba, isa ka manugluk-ad sa Barangay Villa Mendoza, Gumaca sang Oktubre 26. Ginpasibangdan si Lacaba nga kumander sang BHB kag may dala-dala nga granada sa iya kalubihan.


Pagpamahug kag pagpamilit

Pareho sa iban nga bahin sang pungsod, paliwat-liwat ang pilit nga pagpasurender sang AFP sa mga sibilyan sa Quezon. Sa banwa sang San Narciso, 100 mangunguma ang ululupod nga “ginpasurender” kag ginpasumpa kabaylo sang gamay nga ayuda kag pagkaon sa Barangay Abuyon sang Septyembre 22.

Sa banwa sang Lopez, “ginpasurender” sa ikatlo nga kahigayunan ang 29 mangunguma sa Barangay Jongo kag San Isidro sang Oktubre 1. Lakip sa ila ang mga mangunguma nga nauna na nga “ginpasurender” kag nagpanyapon upod si Rodrigo Duterte sa Malacañang sang 2018. Ginparada man sila bilang mga “nagsurender” sang Septyembre 2021, upod ang 66 mangunguma. Pilit man nga ginpasulod sa isa ka organisasyon sang mga mangunguma ang 105 mangunguma sa Barangay Ilayang Ilog A sang Oktubre 25. Nag-umpisa ang operasyon militar sa mga barangay nga ini sang Septyembre 20.

Sa Barangay San Francisco B, sige-sige nga ginapamalay-balay kag ginapatawag ang mga mangunguma. Sa inisyal nga lista, indi magnubo sa 1,000 ang kabilugan nga “napasurender” sa amo nga barangay halin 2021.


Tadtad sang kampo militar

Sa 40 kampo militar sa bilog nga South Quezon-Bondoc Peninsula, 14 diri ang makita sa banwa sang Lopez. Ang mga kampo nga ini bug-os nga ginasuportahan ni Mayor Rachel Ubana nga aktibo nga ahente sang NTF-Elcac. Makabig nga sentro sang paglapas sa tawhanong kinamatarung ang Lopez sa ika-apat nga distrito sang prubinsya.

Ginagamit subong sang 85th IB ang Ugnayan Caravan para direkta nga sudlon ang mga komunidad sa Quezon. Sa tabon sang “paghatag-serbisyo” daw nagaalagaway nga mga ido ang mga militar nga madamuan nga ginahalughog ang mga baryo sang mangunguma.

Halin bulan sang Agosto, nagalab-ot na sa anum ka barangay ang naperwisyo sang Ugnayan Caravan sa Gumaca, Lopez, Catanauan kag San Narciso. Sang 2021, gintumod ini nga kabangdanan sang paglapnag sang Covid-19 sa Barangay San Jose, Macalelon.