Pagsukol ang bugtong dalan ilalum sa rehimeng US-Marcos

, ,
Kini nga artikulo adunay hubad sa PilipinoEnglish

Nagkagrabeng pagpangdaugdaug ug pagpahimulos ang nasinati sa katawhang Pilipino samtang labaw nga nagkagrabe ang mga batakang problema sa imperyalismo, pyudalismo ug burukrata-kapitalismo ilalum sa rehimeng US-Marcos. Walay kapareho nga korapsyon, terorismo sa estado, pagyukbo sa mga langyaw ug mga palisiyang paantus sa katawhan ang seguradong pagaatubangon sa mosunod lima ka tuig. Walay laing kapilian ang lapad nga masa sa katawhan kundili ang militanteng pagsukol aron panalipdan ang ilang mga katungod ug iasdang ang ilang mga pangandoy alang sa tinuod nga nasudnong kagawasan ug demokrasya.

Ilehitimo ang lantaw sa lapad nga mga sektor sa pagkapresidente ni Marcos Jr tungod kay nakalingkod kini pinaagi sa dayag nga pagpanglimbong sa automated nga sistema sa eleksyong 2022. Labaw pa kining nawad-an og kredibilidad atubangan sa hilig sa paglulinghayaw sa ubang nasud gamit ang kwarta sa katawhan, ang pagkahilig sa pagpanindot sa imahe sa amahan niyang diktador ug pag-apas nga angkunon ang gatusan ka bilyong piso sa pondong pangpubliko.

Kaylap ug mograbe pa ang korapsyon ilalum ni Marcos. Nagkapuliki siyang bawion ang tagong bahandi nga gikawat panahon sa 14-ka-tuig nga diktadurya sa iyang amahan. Gibalik niya sa gahum ug pribilehiyo ang kanhing mga kroni ug pamilya. Sama sa iyang amahan, ginahatagag pabor ug ginatagbaw ni Marcos ang mga upisyal militar sa dakung pondo sa katawhan sa takuban sa “modernisasyon sa militar” ug “kontra-insurhensiya.”

Nag-unang kakunsabo sa nagharing pamilyang Marcos ang mga Duterte ug Arroyo, parehong nabantog sa korapsyon ug pasismo. Pareho silang ginahatagag kontrol sa dakung pondo sa gubyerno, ingonman, sa mga pribilehiyo aron palapdon ang ilang negosyo ug dinastiya. Nakatakdang pirmahan ni Marcos ang Maharlika Investment Fund sa umabutay nga semana. Pagagunitan ni Marcos ang ₱500-bilyon pondo sa publiko aron paburan ang iyang mga kroni ug palapdon ang suportang pangpulitika.

Sukad nakalingkod sa poder, kanunay nagayukbo si Marcos sa langyawng mga superpower (labing gamhanan), ilabina sa gahum militar ug interes sa ekonomiya ug heopulitika sa imperyalismong US, ug sa mga ahente niini sa pinansya sama sa World Bank ug uban pang institusyon. Nagahalok usab kini sa tiil sa China bisan atubangan sa direktang interbensyon sa teritoryong pangdagat sa nasud.

Padayon nga ginaduso ni Marcos ang mga neoliberal nga palisiya, bisan og gisalikway na kini sa ubang nasud, ilabina sa dagkung kapitalistang ekonomiya. Bunga niini, padayon ang pagkaguba sa lokal nga produktibong pwersa, ginahikawan ang katawhan sa ilang mga kagamitan ug panginabuhian, ug ginaguba ang lokal nga ekonomiya. Ilalum ni Marcos, todo-todo ang pag-import og mga produktong pang-agrikultura nga nagapatay sa lokal nga produksyon, lakip ang walay-susamang dinaghan nga pag-import og bugas. Labaw pang mobaha ang mga imported nga produktong pang-agrikultura sa pagpamyembro sa nasud sa Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP) nga seguradong magresulta og labing dakung dislokasyon sa panginabuhian sa minilyong Pilipino.

Ginasubasta ni Marcos ang Pilipinas sa mga langyawng dagkung kapitalista. Pang-agni ni Marcos ang saad nga dili buhisan ang operasyon sa dagkung langyawng negosyo, ug ang ubos nga suhulan sa mga mamumuo. Gigamit usab ni Marcos ang iyang pusisyon sa Department of Agriculture aron iduso ang interes sa mga korporasyong agribisnes kauban ang World Bank ug uban pang langyawng bangko sa takuban sa “pagpataas sa produktibidad” sama sa palpak nga programang Masagana 99 nga naglubong sa gatusan ka libong mag-uuma sa utang.

Labing tataw ang pagpakaitoy ni Marcos sa mga langyaw sa paghatag-dalan niini sa plano sa US nga magtukod og dugang upat ka base militar ilalum sa Enhanced Defense Cooperation Agreement (EDCA), gawas sa uban pang pasilidad nga tago nga ginatukod sa US kakunsabo ang Armed Forces of the Philippines (AFP). Kabahin kini sa estratehiya sa US nga magtukod sa mga base militar aron liyukan ang karibal nga China. Gipasagdan ni Marcos nga gamiton ug mahigop ang nasud sa posibleng armadong kaguliyang sa mga higanteng imperyalista.

Kung unsa ka okupado si Marcos sa pag-alaga sa interes sa mga langyawng kapitalista ug gahum, ingon usab ang pagpabungolbungol niini sa reklamo sa masang Pilipino. Wala siyay pagtagad sa singgit sa mga mamumuo ug mga empleyado alang sa mahinungdanon umento sa suhulan ug sweldo aron makaalibyu sa nagkataas nga presyo ug pugngan ang pagkunhod sa ang-ang sa ilang panginabuhi. Wala niya ginatagad ang singgit alang sa tinuod nga reporma sa yuta ug malukpanong krisis sa agrikultura, ug ginapaburan na hinuon ang mga plantasyon, kumpanya sa mina, konstruksyon sa mga dam ug uban pang imprastruktura, proyektong ekoturismo ug pang-enerhiya nga hinungdan sa malukpanong pagpangilog og yuta. Ginaduso niya ang palisiyang labor-export isip pangtapal nga solusyon sa grabeng problema sa disempleyo.

Giilog sa masang anakpawis ang ilang mga kagamitan sa produksyon ug gihikawan sa panginabuhian ilalum sa mga palisiya ug programang pabor sa mga langyawng kumpanya ug mga kakunsabo nga dagkung negosyo. Malukpanon kining nagakahitabo sa kabanikanhan, ingonman sa kasyudaran sa kaso sa mga drayber ug opereytor sa mga dyip nga gustong hikawan sa ruta ug bawalang gamiton ang ilang mga sakyanan, lakip na ang mga mangingisdang ginaabog sa proyektong reklamasyon ug lain-laing ordinansa.

Walay gihimo si Marcos para sulbaron ang problema sa nagkataas nga presyo sa mga batakang panginahanglan. Walay pulos ang pipila ka tindahan nga Kadiwa atubangan sa minilyong kabus nga pamilyang Pilipino. Kakunsabo ni Marcos ang mga kartel ug ismagler nga nagakawkaw sa dakung kwarta gikan sa pagkontrol sa suplay ug pagpataas sa presyo sa bugas, asukal, sibuyas ug uban pa.

Pasistang terorismo ang tubag ni Marcos sa pangayo ug panawagan sa masang Pilipino. Ginagamit ang mga armadong ahente sa estado sa kampanya sa pagsumpo sa mga unyon ug organisasyong nagsilbing braso ug tinubdan sa kusog sa katawhan. Walag-too ang mga kaso sa pagpatay ug masaker, ug mga pagdagit, iligal ug dinugay nga pagpriso sa mga detenidong pulitikal. Nakapailalum sa balaod militar ang daghang baryo sa kabanikanhan kung asa nagharihari ang mga pasistang sundalo ug paramilitar ug ginapailalum sa kahadok ang katawhan. Bisan sa kasyudaran, ginasulod sa mga ahenteng militar ug pulis ang mga pabrika, komunidad, mga eskwelahan, buhatan, ug uban pa sa takuban sa “gyera kontra-terorismo” aron magsabwag og teror sa katawhan.

Atubangan sa nagkagrabeng pagpangdaugdaug, pagpaantus ug pagpanumpo, walay laing kapilian ang katawhang Pilipino gawas sa paglunsad sa tanang porma sa pagsukol—gikan sa kadalanan ngadto sa kabukiran—aron panalipdan ang ilang kaayuhan, iasdang ang ilang interes ug ipakigbisog ang hustisya. Kinahanglang dugang palapdon ug pakusgon ang mga organisasyong masa ug tukuron ang pinakalapad nga panaghiusa sa katawhan aron ihimulag ug batukan ang anti-katawhan, maki-langyaw ug pasistang rehimeng US-Marcos.

Pagsukol ang bugtong dalan ilalum sa rehimeng US-Marcos