Liwat nga ginbuylo subong sang Mt. Labo Exploration and Development Corporation (MLEDC) ang open-pit mining sa banwa sang Labo sa Camarines Norte. Isa ang kumpanya sa 11 ka operasyon mina sa prubinsya nga kasamtangan nagapanghugakom sa kadutaan diri. Ang kumpanya ang himbonanay sang mga dumuluong nga kumpanyang Canadian, Austrilian kag sang pamilya Villar.

Ginapadalagan sang MLEDC ang Mabilo Project para magmina sang bulawan kag tanso. Sakop sini ang 3,484.2 ektarya nga duta sa Barangay Dumagmang. Dugang diri ang 165.9 ektarya nga napaidalom sa permit para sa eksplorasyon sang kumpanya. Nagkutkot ang kumpanya sang 112 ka dalagko nga buho para sa pagtuki sang duta diri halin pa 2011. Ginhatagan ini sang lisensya nga mag-opereyt tubtob Hunyo 27, 2041.

Ginalamon sang kumpanya ang ginatantya sini nga 1.97 milyon onse sang bulawan kag 472,000 tonelada sang tanso sa mga minahan nga ini. Nagtigana ini sang $17.4 milyon sa operasyon nga ginatantya sini nga magakandos sang kita nga $52 milyon kada tuig.

Paga-ubuson sini ang mga mineral paagi sa open pit nga pagmina, ang pinakamalala nga pamaagi sang pagmina nga magabungkag sa mga bukid kag magahilo sa mga suba kag dagat. Sa sini nga pamaagi, indi limitado kag naga-awas sa duta nga sakop sang operasyon ang hilo kag polusyon nga magasalupsop sa mga tubig kag ulumhan.

Pagpalayas kag pasismo

Ginapasangkad subong ang mga karsada sa mga barangay sang Exciban kag Dumagmang para hilway nga maka-agi ang dalagko nga makinarya sa mina sang MLEDC. Ginatantya nga 100 ka pamilya ang nagakahangawa nga mapalayas kag ilabi nga mahagmak sa kapigaduhon. Ahaw nga ₱25,000 ang gintanyag sang kumpanya sa mga pagapalayason sa ila nga duta.

Dugang nga ginakabalak-an sang mga residente ang presensya sang militar kag pulis nga naga-akto nga ahente kag protektor sang MLEDC. Sayod sila nga sigurado nga pagatargeton sang mga ini ang sin-o man nga magpahayag sang hibubun-ot kag pagpamatok. Kasamtangan nga nakahunong kag nakakampo ang militar sa magkasikbit nga mga barangay sang Exciban, Dumagmang, Malaya kag Bagong Silang 1. Wala untat ang mga operasyon kombat kag saywar sang mga tropa sini sa nasambit nga mga barangay.

Dumuluong nga pagpanag-iya

Dalagko nga dumuluong nga kapital ang matuod nga nagakontrol sa MLEDC. Sa papel, himbonanay ini sang kumpanyang Pilipino nga SageCapital (60%) kag dumuluong nga SRM Gold Limited (40%), kumpanya nga nakabase sa British Virgin Islands. Ang SRM Gold Limited ang ginapanag-iyahan sang kumpanyang Austrilian nga RTG Mining Inc. Samtang, ang SageCapital ang ginapanag-iyahan sang Pilipino nga kumpanya nga TVI Resource Development Phils Inc nga himbonanay sang kumpanyang Canadian nga TVI Pacific Inc kag mga Villar.

Bag-o pa man ang kasamtangan nga plastar sang MLEDC, nagapangatubang na ini sang anomalya sang paglapas sa laye sang reaksyunaryo nga gubyerno may kaantanan sa pgpanag-iya sang dumuluong nga kumpanya. Sadtong Agosto, nabuyagyag ang manipulasyon sang daan na nga mga dumuluong kumpanya nga imbwelto sa MLEDC. Kaangot sini, ginpasakaan sang kaso ang mga direktor sang kumpanya halin 2011 tubtob 2015.

Pagsikway sa mapangbungkag nga pagmina

Madugay na nga ginabatuan sang mga residente sang barangay Dumagmang kag kasikbit sini nga barangay ang dumuluong nga pagmina. sadtong 2007, masobra 3,000 ka pamilya ang nakapulos sa kadalag-an nga kampanyang pagpalayas sa MLEDC (sadto El Dore Mining Corporation) sa ginkamol sini nga 400 ektarya nga duta sa barangay.

Maisog nga nagtukod sang barikada ang mga residente sa atubang sang minahan nga nakapwesto sa Sityo Nalisbitan sa Barangay Dumagmang. Nakig-away ang mga residente kag mangunguma para iduso ang ila kinamatarung sa duta. Nagdugay kag napadayon ang nasambit nga kampanyang masa. Sa barikada na nagakaon, nagatulog kag masami nga nagatipon ang mga residente bilang pagpakita sang ila nga pag-isa.

Sa panahon man nga ini ginhan-usan sang BHB-Camarines Norte ang kumpanya. Ginlunsar sang hangaway sang banwa ang isa ka reyd sadtong Oktubre 4, 2007 kung sa diin nakakumpiska ini sang 30 ka armas halin sa mga gwardya nga nagabantay sa minahan. Ginsunog sang mga hangaway ang tanan nga mga kagamitan sa pag-opereyt kag nakuha ang iban pa nga kagamitan pangseguridad.

Tungod sa madinalag-on nga pagpalayas sa dumuluong nga kumpanya nga El Dore sa lugar, nabalik sa mga mangunguma ang duta. Napuslan sang masa ang mga bulawan nga nakuha paagi sa pag-ayag, sa porma sang pagtukod sang kaugalingon nila nga korporasyon kag kooperatiba.