Nakumpirma nga nag-abot sa Pilipinas ang mga tinawo sang International Criminal Court (ICC) para mag-imbestigar sa krimen batuk sa pumuluyo sa kaso nga ginpasaka batuk kay Rodrigo Duterte kag iya mga kahimbon. Base sa mga abugado sang mga biktima, tapus na ang imbestigasyon batuk kay Duterte. Halos tapus naman ang imbestigasyon sa iban pa nga ginpangalanan nga kahimbon, kabahin ang iya bata kag subong bise-presidente nga si Sara Duterte. indi malayo nga ipagwa sang korte ang mandamyento de aresto batuk sa ila subong nga tuig.

Malinong nga natigayon sang korte ang imbestigasyon sa pihak sang pasulit-sulit nga paghambal sang rehimen Marcos nga indi sini pagatugutan ang ICC nga magsulod sa pungsod. Bag-o sini, nagbukas ang rehimen nga “tun-an” ang isa ka resolusyon sa Kongreso nga nagatuyo nga klaruhon ang tindog sang Pilipinas pagkatapos nagbaklas ini sa korte sadtong 2019.

Ang mga ini ang kabahin sang mga tikang ni Marcos nga rumpagon ang gahum pampulitika kag pang-ekonomya sang hubon ni Duterte, nga lubos nagdula sa nangin alyansa nila sadtong nagligad nga eleksyon. May kaantanan ini sa mga tikang sang rehimen US-marcos nga kontrahon kag paatrason ang impluwensya sang China sa Pilipinas, sandig sa dikta sang US.

Sugod sang matapos ang termino, wala untat ang pagmaniobra sang hubon ni Duterte para ipreserba ang kaugalingon nga pampulitika kag pang-ekonomya nga interes. Sa atubang sang nagakitid sini nga gahum, wala-tuo ang mga pampulitika nga maniobra kag pag-iskema sini, kabahin ang plano nga pahalinon si Ferdinand Marcos Jr sa poder.

Ginapahulag ni Duterte ang mga heneral nga nabusog sa iya termino para buyukon ang ila mga tinawo nga “mag-atras sa suporta” sa nagahari nga paksyon.

Sadtong ulihi nga bulan sang 2023, naglanog ang paghanda sang hubon ni Duterte sang isa ka tuyo nga destabilisasyon para pahalinon si Marcos sa poder paagi sa kudeta. May kahilabtanan man sa panawagan nga “i-atras ang suporta” kay Marcos ang mga upisyal nga kadikit sang kampo ni Gloria Arroyo. May impormasyon nga nagtigana sang isa ka bilyon piso ang grupo ni Duterte sa sini nga plano. Nagapanguna nga opereytor sini si anay Col. Nicanor Faeldon, upisyal nga gintalana ni Duterte sadto sa Bureau of Customs.

Aktibo nga ginsagang sang grupo ni Marcos ang ini nga mga plano paagi sa ilabi pa nga pagpanuhol sa mersenaryong militar para baklon ang kinamatarung sang mga heneral. Gin-atras sini ang pagpangulekta sang kontribusyon para sa pensyon, pati ang pagtalana sang mas malawig nga termino para sa mga ginbutang nga hepe sang militar para pasugtan ang kagustohan sang mga heneral nga magbulos-bulos sa poder kag magbaton sang mas dako nga suhol sa pagretiro. Katimbang ang US, ginpabakod ni Marcos ang uyat sini sa militar paagi sa pagbubo sang pondo para sa “modernisasyon” sang AFP kag “pagkay-o” sang mga pasilidad kag mga kampo. Ang nasambit nga paghanda ang nagaserbe man sa permanente nga pagbase sang mga tropa kag gamit-militar sang US sa pungsod.

Sa mando sang US, ginbuhi sang rehimen marcos ang Counterintelligence Group (CIG) sa sulod sang AFP sadtong Enero 11. Ang CIG ang espesyal nga yunit nga gintukod sadtong 1989 para kontrahon ang pakana nga kudeta batuk kay Corazon Aquino. Base sa AFP, magluwas sa pagkontra sini sa mga planong destabilisasyon, maga-akto man ini batuk sa mga pakana sang “impiltrasyon, pagpang-espiya kag pagpangsabotahe.”

Padayon nga gina-ipit kag ginadingutan sang gahum ni Marcos ang mga Duterte kag si Arroyo gamit ang kongreso sa pagpamuno sang pakaisa sini nga si Martin Romualdez. Kadungan sang mga ini ang pagdula ni Marcos sa dalagko nga kontrata sa imprastraktura nga ginsulod sang rehimen Duterte upod ang gubyerno kag mga negosyo sang China.

Ginapakita kag lantaran nga pagbangigay sang mga grupo nga Marcos, Arroyo kag Duterte ang indi na maayos nga awayan sa tunga sang nagahari nga paksyon. Indi magdugay, magapadulong sa armado nga banggianay ang pagbungguanay sang mga grupo nga ini. Dagway ini sang kadalumon sang krisis sa ekonomya kag pulitika sang nagahari nga sistemang malakolonyal kag malapyudal nga nagatuga sang pagkitid sang pagbahinay sang mga paksyon nga daw mga dalok sa manggad kag gahum.