Mitiurok ang ekonomiya kadungan sa paghinay sa piso kontra dolyar

,
Kini nga artikulo adunay hubad sa PilipinoEnglishHiligaynon

Sa milabayng mga semana, halos adlaw-adlaw mihagba ang bili sa piso kontra dolyar sa pinakaubos sa kasaysayan. Sukad sa pag-abli sa tuig, mius-us sa dili moubos sa 15% ang bili sa piso gikan ₱50.9 ngadto sa ₱58.9 kontra dolyar. Gibanabanang labaw pang mous-us sa tunga-tunga sa ₱65 ug ₱70 ayha mahuman ang tuig.

Ang pag-ubos sa bili sa piso kadungan sa paghinay sa lain-laing kwarta sa kalibutan bunga sa duso sa gubyerno sa US nga patas-an ang bili sa dolyar. Laraw sa US nga luwason ang ekonomiya niini gikan sa istagplasyon (taas nga implasyon taliwala sa hinay nga ekonomiya). Gikabalak-ang mahagba sa resesyon ang US ug uban pang kapitalistang nasud.

Sama sa uban pang atrasadong nasud, grabe ang epekto sa lokal nga ekonomiya ug panginabuhian sa mga Pilipino sa pagsagayad sa piso. Kakumbina ang nagmahal nga presyo sa mga produktong petrolyo ug uban pang mga palaliton, ug ang nagkadakung pagsalig sa imported nga suplay sa pagkaon, ang debalwasyon sa piso nagbunga og grabe ka paspas nga pagsaka sa presyo sa mga palaliton sa nasud. Sa makanunayong pag-us-us sa piso, ginaatubang sa mga Pilipino ang hulga sa pagsaka sa presyo sa pagkaon, produktong petrolyo, ingonman sa uban pang batakang palaliton sa umalabot nga mga bulan.

Nagresulta ang nagkataas nga presyo sa ginaimport nga petrolyo sa paspas nga pagdaku sa depisito sa patigayon sa nasud, kung asa ang 7-ka-bulang (Enero-Hulyo) disbalanse mikabat na og $35.75 bilyon, kapin 45% nga mas taas kaysa $24.6 bilyong depisito sa pamatigayon sa tibuok 2021. Ang nagkadakung gintang magpagrabe sa krisis sa ekonomiya, ilabina sa paghinay sa kantidad sa piso. Ang depisito sa balance of payment sa nasud sa unang katunga sa tuig miabot sa $3.1 bilyon, 63.1% mas taas kumpara sa parehong panahon niadtong milabayng tuig. Unum ka bulan nang padayon nga miubos ang reserbang dolyar sa nasud ngadto $99 bilyon, pinaka-ubos sa milabayng duha ka tuig.

Ang negatibong epekto sa paghinay sa kantidad sa piso nagpatataw sa grabeng pagsandig sa nasud sa mga imported nga palaliton, ilabina sa mga produktong kapital, o mga himan sa produksyon, lakip ang mga manupaktura, produktong konsyumer, ug bisan sa suplay sa pagkaon. Tungod sa pagkaguba sa lokal nga produktibong pwersa sa milabayng 40 ka tuig, halos tanan ginaimport na sa nasud (lakip ang asin), busa bulnerable ang nasud sa paghinay sa bili sa kwarta. Nagpabiling atrasado, agraryo ug dili industriyalisado ang produksyon sa nasud sa kinatibuk-an. Nalimita ang manupaktura sa pag-asembol sa mga pyesang ginaimport (lakip ang mga semikonduktor), kung asa mihagba ang demand para dinhi.

Walay plano ang rehimeng Marcos ug iyang mga tigdumala sa ekonomiya nga tapuson ang grabe nga pagsalig sa nasud sa imported nga mga palaliton. Imbes nga tubagon ang panginahanglang patas-an ang katakus sa nasud nga mag-prodyus og pagkaon ug uban pang manupaktura, gusto lang niining ipabilin ang kanunay nga pagsalig sa nasud sa import, langyawng pamuhunan ug langyawng pagpangutang.”

Mitiurok ang ekonomiya kadungan sa paghinay sa piso kontra dolyar