Liwat naman nga nagkoro ang mga kapitalista, ila nga mga tigpangapin sa kongreso kag mga ahensya sang estado sa “malain nga epekto” sang dugang-sweldo sa ekonomya kag sa mga mamumugon mismo. “Magasira ang magagmay nga negosyo!” “Magataas ang sukot kag presyo!” kag ang pinakamalala, “Pabudlayan sini ang mga mamumugon!”

Pila ka beses na nga ginsabat ang mga pagrason nga ini. Sa pagtuon sang Ibon Foundation sa kasaysayan sang dugang-sweldo sa pungsod, napamatud-an sini nga indi tanan nga dugang-sweldo ang nagapataas sang presyo sang mga balaklon kag sukot. Sa kamatuoran, madamo sang higayon nga nagnubo ang implasyon, anom ka bulan na matapos ginpasakaan ang sweldo.

Kasubong nga hugon-hugon lang ang pamalibad nga ini, ilabi wala man ini sang basehan sa kasaysayan sang Pilipinas nga nagapakita nga may direkta nga epekto sa pagsaka sang presyo ang pagtaas sang sweldo. Sa praktikal nga inagihan, nagsirit ang tantos sang implasyon sang wala bisan gamay nga dugang sweldo.

Ang maathag, wala nakabulig sa wala untat nga pagsaka sang presyo sang mga balaklon ang lebel sang sweldo sang mga mamumugon. Sadtong Disyembre 2023, yara sa ₱505.23 na lang ang matuod nga bili sang minimum nga sweldo sa National Capital Region nga ₱610/adlaw. Mas malala pa ang kahimtangan sa iban nga rehiyon sa bilog nga pungsod.

Indi man matuod nga mapoto ang “gagmay nga kumpanya” kung pataason ang sweldo sang ₱100/adlaw ukon himuon nga ₱750/adlaw ukon bisan pa ₱1,100/adlaw ang sweldo. Una, indi sakop sang mga kasuguan sa pagpataas sang sweldo ang mga negosyo nga “micro” (kalabanan mga tindahan nga sari-sari kag ginatawuhan sang mga miyembro sang pamilya nga wala nagabaton sang sweldo ukon unpaid family worker). Madamo man pamaagi para makadugang ang gagmay nga kumpanya nga may 20 ka mamumugon panubo, pareho sang paghatag sang estado sang pampinansya nga bulig sa mga ini, manubo nga interes sa mga pautang, pagsukot sa ila sang mas manubo ukon wala sang buhis, pagbulig sa tag-as nga presyo sang materyal para sa produksyon kag sukot sa transportasyon kag madamo pa nga iban.

Sa matuod, ang pagasakupon sang kasuguan amo ang dalagko nga negosyo nga nagakandos sang minilyon nga kita pero wala gid nagasaka sang sweldo tubtob indi naduso sang mga unyon ukon sang estado, kung napwersa ini sang kahublagan pamugon. Pinakamodelo sang sini nga pagpangbarat ang mga mall sang pamilya Sy, nga nagapasweldo sang minimum sa mga tinder kag kahera, sa puhak sang ginapabugal sini nga nagadako ang kita kada tuig.

Wala huya nga ginagamit sang dalagko nga kapitalista ang “pagkapoto” sang gagmay nga negosyo para tabunan ang mahinungdanon nga panawagan nga maghatag ang mga ini sang makabuhi nga sweldo sa ila nga mga mamumugon.

Ikaduha, indi matuod nga “dako nga mayorya” sang mga mamumugon ang “indi mabugayan” sa dugang sweldo. Sobra katunga (51.4% ukon 3,163,581 sa kabilugan nga 6,155,893) sang mga mamumugon sa pormal nga sektor ang nagatrabaho sa dalagko nga kumpanya nga nagaganar sang binilyon ka piso, kag sa amo may basehan nga magduso sang dugang sweldo para mabuhi sang disente ang tagsa nila ka mga pamilya. Pagagamiton nila ang dugang nga kita para hulipan ang minimum nila nga mga kinahanglanon, pareho sang pagkaon kag transportasyon, nga kalabanan ginaprodyus sang lokal nga mga mangunguma ukon serbisyo nga ginahatag sang pareho nila nga magagmay ang kita.

Ikatatlo, wala pa sang 6.7% ang mabuhin sa kita sang dalagko kag insaktuhan lang nga kadakuon sang kumpanya kung pataason ang sweldo sang P100. Bisan ang kita sang micro kag gagmay nga kumpanya ang mabuhinan lang sang 7.6%-7.9%.

Sa pihak nga bahin, mas dako nga kantidad, mas mahinungdanon kag makatarunganon nga dugang-sweldo ang maangkon sang mga mamumugon. Sa aktwal, ang ₱100 nga dugang ang magakahulogan sang ahaw nga ₱2,000 nga dugang sa kada bulan. Mas mahinungdanon ang ₱400 nga ginapalutaw nga panugyan nga dugang sweldo sang Kongreso nga magakahulogan sang dugang nga ₱8,000 kada bulan. Amo pa man, indi sa gihapon sini masakop ang minimum nga ₱600 kada adlaw nga dugang-sweldo.