Wala pa man pormal nga nag-abli ang Balikatan 2024, nagsabwag na og kahadlok ug perwisyo sa mga katawhan sa Cagayan ug Apayao ang gilunsad nga Cope Thunder exercises sa US Air Force ug mga tropa sa Tactical Operations Group (TOG) niadtong Abril 17. Matud sa mga residente sa Gattaran, Sto Niño, ug Lasam sa Cagayan, sa ubos kaayong lupad sa mga jet fighter nagkaguliyang ang mga eskwelahan ilabina sa mga daycare ug kindergarten ug miha guros sa pagdagan ang mga bata pauli sa ilang mga panimalay. Natugaw usab ang mga gamayng bata, naperwisyo ang panginabuhian, ug bisan ang mga inalimahang hayop nahadlok ug nasamok.

Reklamo sa mga residente, wala sila dayon napahimangnuan maong adunay mga napandol sa pagdagan sa sobrang kahadlok ug sa mismong atubangan sa mga eskwelahan ug barangay hall gipahigayon ang mga pagpakitang-gilas. Saysay sa usa ka inahan, gipugngan siya sa iyang 7-anyos nga anak nga mogawas sa balay sa kahadlok nga mahulugan og bomba. Gireklamo usab nila ang kusog kaayo nga hugong ug alingogngog kaayong tingog sa mga jet fighter. “Murag mobuto ang akong dughan dihang mitunong sa amo,” saysay sa usa.

Wala malikayan sa mga lumulupyo ang paghunahuna nga adunay dakung posibilidad nga moulbo ang gubat ilabina nga kaylap ang rekrutment sa AFP sa mga baryo, bisan kuno sa mga edaran na. “Praktis pa lang na, unsaon na lang kung tinuod na,” kabalaka sa usa ka residente. Komentaryo usab sa usa pa, siguradong daghan ang paburusan ug biyaan ang mga sundalong Amerikano tungod sa presensya sa mga base militar sa ilang lugar.

Grabeng troma ang nasinati sa katawhan sa maong mga lugar ilabina nga kini usab ang mga lugar nga gimomba sa 5th ID ug TOG2 niadtong milabayng tuig. Kahinumduman nga mibakwit ang mga residente sa Sto Niño niadtong Abril 2022 sa tunga-tunga sa Semana Santa human mang-airstrike gamit ang OV10-Bronco aron itago ang pagmasaker sa tulo Pulang manggugubat sa Piat.

Kalisang usab ang nasinati sa mga residente sa Baggao niadtong Balikatan 2022. “Nangdagan mi sa sobrang kahadlok. Abi namong bombahon mi. Murag mapilo na ang among mga atop sa sobrang ubos ug duul nga paglupad sa mga jet fighter,” saysay sa usa ka mag-uuma.