Nakaad-adayo iti kinapudno ken iti inaldaw a panagsagaba ti umili a Pilipino ti inpablaak ni Ferdinand Marcos Jr iti maikatlo nga State of the Nation Address (SONA) na idi Hulyo 22. Inaramat na laeng ti SONA tapno kaluban ti krisis iti ekonomya ken ulit-uliten dagiti aweng ti engrade a “balligi” ken ipaspasindayag na a “Baro a Pilipinas.”

Nangpartuat ni Marcos ti maysa nga ulbod a ladawan. Ginagara na a pabassiten dagiti simumulagat a parikut kas ti panagtayok ti presyo ti taraon, serbisyo ken yutilidad, agkurkurang a sweldo, nakaro a kinaawan ti trabaho ken kontraktwalisasyon, panangrabsut ti daga ken pagbiagan, ken dumakdakkel a bilang dagiti biktima ti pulitikal a pammapatay ken represyon.

Ti laeng naragsakan iti diskurso ni Marcos ket dagiti dadakkel a negosyo, gangannaet a kapitalista, ken dagiti burukrata kapitalista. Amin da ket nagnumar iti kunniber na, todo a liberalisasyon iti panagangkat, dagiti proyekto nga imprastruktura a pinondoan ti gangannaet ken addaan garantiya ti gubyerno a nairut a supsupyaten ti umili, ken patakaran ti nalaka a tegged, kasta met ti panagsukat ti usar ti rinibo nga ektarya ti daga tapno makaallukoy ti gangannaet a puonan.

SONA ti umili

Ti pudno a kasasaad ti pagilyan ket nalawag a nangngeg kadagiti kalsada iti ruar ti Kongreso, kasta met kadagiti prubinsya, ken iti pukkaw dagiti migrante a mangmangged iti sabali a pagilyan. Iti panangiyuna ti Bagong Alyansang Makabayan (Bayan), rinibo a Pilipino ti nagprotesta iti aldaw ti maikatlo a SONA.

Uray nagtudo, nagmartsa idiay Commonwealth Avenue iti Quezon City dagiti mannalon, mangmangged, kabataan, kababaihan, dagiti drayber ken opereytor ti dyip, nailyan a minorya, dagiti nakurapay iti syudad, manursuro, mangmangged iti salun-at, empleyado ti gubyerno ken dadduma pay a demokratiko a sektor.

Binabalaw ti Bayan ti panangbusbos ti rehimen Marcos ti ₱20 milyon para iti panagsagana, pagpakan, ken dadduma pay a gastos para iti SONA. Kinundenar da met ti panangideploy ni Marcos ti 23,000 a pulis iti Metro Manila tapno lapdan dagiti tignay-protesta. Naharang ti bulto dagiti nailian-demokratiko a grupo a nagmartsa agturong iti Batasan Pambansa idiay Diliman Doctors Hospital.

Dimmar-ay iti protesta ti nasurok 600 manipud iti Southern Tagalog. Sakbay ti SONA, nagkaraban da iti panangiyuna ti rehiyunal a tsapter ti Bayan. Agsasaruno a protesta ti insayangkat ti delegasyon ti rehiyon iti nadumaduma nga ahensya iti Metro Manila, kabilang ti rali it embahada ti US.

Kabayatanna, intuloy dagiti mangibagi ti Makabayan Bloc ti panagisuot kadagiti “protest outfit” wenno kawes nga adda naipinta a panawagan ken imahe dagiti sektor nga ibagbagi da. Tinakderan da nga isuot dagitoy iti laksid ti immunan a panangiparit ti Kongreso ken panangpangta a saan a pastreken isuda.

Naisayangkat met dagiti kapada a protesta ken martsa iti Baguio City idi Hulyo 21, ken iti Albay, Naga City, Cebu City, Bacolod City, Iloilo City, Roxas City iti Capiz, Aklan, ken Davao City idi Hulyo 22. Naisayangkat dagiti aktibidad iti laksid ti militarisasyon kadagiti barangay iti kaaw-awayan ken dagiti panagharang ken tsekpoynt dagiti pulis iti syudad.

Nangiyaramid met ti agarup 200 a balud-pulitikal ti maysa nga aldaw a protesta a panagayuno kas panangbabalaw iti rehimen Marcos ken tapno irakurak ti kasasaad da iti uneg ti naiilet a pagbaludan. Nasurok 100 ti nagayuno iti isla ti Negros bayat a nakikaykaysa met dagiti taga-Palawan, Camarines Sur ken Metro Manila.

Mano ribo a milya man ti kaadayo iti ina a pagilyan, nagiyaramid ti tignay dagiti grupo ti migrante a Pilipino idiay North America, Europe, Asia ken Australia iti panangiyuna dagiti tsapter ti Bayan ken Migrante idi Hulyo 21 agingga Hulyo 24.

Naiyaramid dagiti aktibidad iti lima a syudad ti Canada, iti pito nga erya iti US nu sadinno a 1,100 a Pilipino ti dimmar-ay, idiay Austria, Germany, Italy, Switzerland ken United Kingdom. Naiyaramid met ti tignay iti tallo a lugar iti Australia bayat a maysa nga aktibidad ti naisayangkat idiay New Zealand. Iti Asia, naangay dagiti aktibidad dagiti migrante a Pilipino idiay Hong Kong, Japan, South Korea ken Taiwan.