Editoryal

Panagtignay ti masa ti sungbat iti krisis ken kalamidad

, ,

Dinadael itay nabiit dagiti panaglayus ken panagreggay ti daga gapuanan ti tudo nga awit ti bagyo ken habagat ti National Capital Region ken dakkel a paset ti Luzon, agingga iti Visayas ken Mindanao. Nagayus ti danum manipud kadagiti kalbo a bantay a nagresulta kadagiti panagreggaay ti daga, panaglupyas ti nararabaw a karayan a napno ti pitak, ken panaglayus ti nalalawa a kataltalonan iti kapatagan. Ngimmato ti danum iti kasyudadan, gapu iti agsasallupang nga imprastruktura ken reklamasyon a nangserra kadagiti pagayusan ti danum, ken gapu iti palpak a sistema ti panangkontrol iti layus.

Agarup 50 ti natay ken minilyon ti nagsagaba. Ginasut a milyon a piso ti naperdi a balbalay, sanikua, imprastruktura, mulmula ken pagbiagan ti masa. Naimatangan manen ti nalabes a bulnerabilidad iti didigra ti minilyon a masa a nakurapay kadagiti abong-abong nga awanan ti naan-anay a pangsaripda iti angin ken tudo nga intunda dagiti bagyo.

Inparang ti nasaknap a panaglayus ti ubbaw ken puro bulbuladas ti inpannakkel ni Marcos – iti State of the Nation Address na, dua nga aldaw sakbay dagiti panaglayus – a “sisasaganan” ti gubyerno iti aniaman a bagyo a dumteng. Napaneknekan nga awan-maay na ti inlastog na a 5,500 a proyekto a pangkontrol iti layus a ginastusan ti gubyerno na ti nasurok ₱255 bilyon idi napan a tawen.

Kadagiti napalabas a tawen, ad-adda a simmansan ken kimmaro ti dadael iti biag ken pagbiagan ti umili nga intunda dagiti kalamidad. Daytoy ket resulta a kangrunaan ti sobra-sobra a kinapalpak ken panagbaybay-a ti reaksyunaryo nga estado, saan laeng a dagiti panagbalbaliw ti klima a nagitunda ti nalablabes a pudot wenno nalablabes a tudo. Ad-adda a dakkel a dadael iti biag ken pagbiagan ti masa ti ibungbunga ti agtultuloy a panangwaya ti rehimen Marcos iti naranggas a panangperdi kadagiti kabakiran ken pananggamrud iti law-ang.

Naalibtak a nagtignay dagiti pwersa ti Partido ken nailian-demokratiko a tignay tapno makibinnadang iti masa iti tengnga ti kalamidad. Adu kadakuada ket kabilang met laeng kadagiti biktima ti layus ken pannakaperdi dagiti balbalay ken sanikua. Ti napaspas a panagsango da iti kalamidad ket panangipakita ti pannakipagladingit iti masa a nadidigra, kinasagana nga agtignay tapno maalay-ayan ti panagsagaba ti masa, ken kananakem a patignayen ken urnongen ti pigsa ti masa.

Kadagiti lugar a nadadaelan, napatignay ti sibubukel a makinarya ti Partido tapno agkiddaw ti danum, taraon, kawes ken dadduma pay a kasapulan a pangkagipitan, ken makitinnulong iti nadumaduma nga ahensya ken organisasyon a managtulong tapno dagus a maitulod dagitoy kadagiti nadidigra. Kagiddan daytoy, ingatngato ti Partido ti pannakaawat ti masa kadagiti makagapu iti kalamidad ken pagkasapulan ti panagbibinnadang tapno sangsangkamaysa a balbaliw a makabangon manipud iti didigra ken makapagsalaknib iti karbengan da.

Ti panagpapigsa iti tignay masa ken panangidaulo ditoy ti Partido ti tulbek iti epektibo a panagsango ti masa kadagiti kalamidad. Iti bangir na, iti panagsango iti kalamidad, ad-adda pay a mapapigsa ti tignay masa ken mapanday ti inisyatiba ken kapanunotan ti sangsangkamaysa a panagtignay, pannakipagrikna ken panagtitinnulong ti masa. Rumbeng laeng a nu sadinno nga agsagsagaba ti masa ket adda idiay ti Partido, dagiti rebolusyonaryo ken demokratiko nga organisasyon ti masa tapno ingato ti kaamuan ken kabaelan ti masa a sumungbat kadagiti kalamidad.

Kasapulan a maipakaammo nga iti panangsango iti kalamidad, kasapulan ti pannakipagrikna ken panagtulong, ngem saan nga umanay daytoy. Kasapulan met nga ingato ti pannakaawat ti masa iti kagimongan ken pulitika, a ti panagsagaba da iti kalamidad ket saan a simple nga ituntunda ti kinaulpit ti law-ang wenno “pannusa ti Diyos” nu di ket aramid dagiti gangannaet a kapitalista ken lokal a dasig a bukatot iti kinabaknang a manggamgamrud iti law-ang ken iti pondo ti umili.

Nasken nga iturong ti imatang da iti panangsingir iti rehimen US-Marcos ken intero a reaksyunaryo nga estado kadagiti patakaran ken kinapalpak daytoy a mangpakpakaro iti basnut dagiti kalamidad iti masa. Rumbeng a labanan ti programa ti reaksyunaryo a gubyerno a mangipangpangruna iti panagminas, panagpalawa kadagiti plantasyon, kumbersyon ti daga para kadagiti proyekto a real estate, agsusumbangir a reklamasyon ti daga, panagitakder kadagiti megadam ken dadduma pay.

Nakarkaro pay, gungundawayan dagiti burukrata dagiti kalamidad tapno agakup ti aglaplapusanan a ganansya ken burukratiko a kurakot. Kasapulan nga ibunannag ti kinapudno nga awan ti pangmabayagan wenno pangkabuklan a plano iti panagkontrol iti layus, ken babalawen ti ginasut a bilyon a pondo nga ilatlatang ti gubyerno kadagiti proyekto a “flood control” a pagbagasan laeng dagiti burukrata kapitalista ken kroni iti negosyo.Rumbeng nga agtignay ti masa tapno singiren ti danyos ti reaksyunaryo a gubyerno iti dadael iti biag, pagbiagan ken dagiti sanikua gapu iti pannakapaay iti sinapataan daytoy a rebbengen a siguraduen ti kinatalged ken pagimbagan ti umili a Pilipino. Labes iti ayuda, hustisya iti gimong ti pukkaw ti umili.

Kadagiti larangan gerilya, rumbeng nga itakder wenno papigsaen dagiti organo ti bileg iti pulitika, kabinnadang ti New People’s Army, iti panangipatungpal kadagiti patakaran iti panangaywan iti law-ang, panangiparit kadagiti managdadael a proyekto ken panangdusa kadagiti operasyon a manggamgamrud kadagiti bantay, kabakiran ken karayan, ken mangkamkamkam ti daga ti masa a mannalon ken minorya nga umili. Kasapulan a patignayen ti masa para iti panagsagana kadagiti dumteng pay a didigra.

Sigurado a ti nabiit pay a kalamidad ket saan nga maudi a mangdidigra iti masa ti umili a Pilipino. Iti tantya dagiti eksperto, mangrugi a mabukel ti penomenon a La Niña iti baet ti Agosto ken Oktubre, a manamnama a mangitunda ti naruay a tudtudo. Ad-adda daytoy a mangipaay ti nakarkaro a panagsagaba ti masa a Pilipino nangruna iti sango ti kumarkaro a krisis, panagngato ti presyo ti bagas, karne, gulay ken dadduma pay a taraon ken basaran a kasapulan, ken nakababbaba a sweldo ken sapul ti umili.

Dakkel a karit ken gundaway ti sangsanguen a krisis ken kalamidad tapno idauluan ken papigsaen ti Partido ti intero a rebolusyonaryo a tignay kas armas ti umili iti panangsalaknib ti pagimbagan da. Nasken nga ingge’t kabaelan nga ipaay ti amin a kadre ken kameng ti Partido ti laing ken pigsa da tapno rumamut ken agpalawa iti intar ti masa, tapno riingen, organisaen ken patignayen ti umili kas maysa a pwersa a nabilbileg a manggibus iti amin a didigra nga ipapaay ti manangidadanes ken mananggundaway a sistema.

Panagtignay ti masa ti sungbat iti krisis ken kalamidad