Asud-asod nga gin-anunsyo kasan-o lang ang pagpabaskog sang nagkalain-lain nga tsapter sang Kabataang Makabayan (KM) sa pila ka yabi nga pribado kag pampubliko nga buluthuan sa Metro Manila. Sadtong Nobyembre 30, naglunsar ang mga ini sang nagkalain-lain nga aktibidad para hiwaton ang ika-59 nga anibersaryo sang ila nga organisasyon.

KM sa mga buluthuan

Gin-anusyo sadtong Nobyembre 20 sang KM-Armando Mendoza ang liwat nga pagtukod sang ila tsapter sadtong Oktobre 10. Ginpatigayon nila ang pagtalakay sa oryentasyon kag konstitusyon sang KM, papasidungog sa mga martir, pagplano sang mga aktibidad kag pagpili sa bag-ong komiteng tigpatuman. Ginpangalan ang tsapter kay Armando Mendoza, estudyante sang University of Santo Tomas sadtong dekada 1970.

“Sa panahon nga wala sang pagpanago ang mga reaksyunaryo sa ila mga kasal-anan kag sobra nga pagpaantus sa pumuluyong Pilipino, nagapabilin nga ang sabat sang KM amo ang demokratiko nga rebolusyon sang banwa,” pahayag sang tsapter.

Sa Polytechnic University of the Philippines (PUP) sa Sta. Mesa, Manila, nagtigayon sang abtik-rali ang mga katapo sang KM-Balangay Kira Mindoro sadtong Nobyembre 29. Bag-o pa man ang abtik-rali, nagpatigayon na sang OPOD (oplan pinta-oplan dikit) ang tsapter sa sulod sang kampus kag ginpinta ang mga panawagan nga “Isulong ang digmang bayan!” “KM@59” kag iban pa.

Nagpatigayon man sang OPOD sa sulod sang kampus ang mga tsapter sang KM sa University of the Philippines (UP)-Diliman kag UP-Los Baños. Ginpaskil naman sang KM-Eduardo Aquino sa kampus sang UP-Manila ang anunsyo sini sa pagtukod sang ila nga tsapter sadtong Nobyembre. Nabalita man ang liwat nga pagpabaskog sang KM sa isa pa ka pribado nga unibersidad kag publiko nga buluthuan sa Metro Manila sa ulihi nga bahin sang tuig.

Isyu sang pamatan-on

Yabi ang papel sang KM sa sulod sang mga unibersidad kag buluthuan para buyukon ang mga pamatan-on nga usuyon ang banas sang demokratikong rebolusyon sang banwa kag isulong ang mga paghimakas masa. Sa interbyu sang Ang Bayan kay Rose, katapo sang KM sa isa ka unibersidad sa Cavite, ginhambal niya nga nagapabilin ang kundisyon sa sulod sang ila eskwelahan nga nagapaantus sa pamatan-on nga kasubong niya. Pila lang kuno ini sa mga isyu nga nagapukaw sa makipungsodnon nga diwa sang pamatan-on.

“Indi patas ang ginahatag nga pondo sang gubyerno para sa sandigan nga kinahanglanon sang mga estudyante,” pahayag ni Rose. Reklamo nila ang sobra nga kakulangan sang mga kwarto-tulun-an kag pasilidad nga nakaapekto sa iskedyul sang klase kag kalidad sang pagtudlo.

Lubha nga paantus man sa kasubong niya ang mga balayran sa unibersidad sa pihak sang libre nga matrikula. Syado ka kulang para suportahan ang iya nga edukasyon kag panggasto sa pamilya ang ₱15,000 lang nga kita nila kada bulan. Dugang ni Rose, layo kaayo ang kahimtangan sang edukasyon sa pungsod sa iya ginalauman nga maayo nga serbisyo sini.

KM padulong sa hangaway sang banwa

Ang mga palaligban kag isyu nga ini ang nagbuyok kay Ka Andrea nga biyaan ang unibersidad kag magpatapo sa Bagong Hukbong Bayan (BHB).

Estorya niya, nasaksihan niya ang wala kasolbaran sa mga isyu sa kasamtangan nga garuk nga sistema kag gubyerno kag mga limitasyon sang paghimakas sa sulod sang nagaluntad nga sistema. “Nagapabungol-bungol sila (upisyal sang reaksyunaryong gubyerno) sa mga lehitimo nga panawagan sang pumuluyo.”Nasayod siya nga paagi sang armado nga pagbato malab-ot ang isa ka katilingban nga matuod nga magasakdag sa kinahanglanon sang pamatan-on.

Bag-o lubos nga nag-uyat sang armas, nakigbahin si Ka Andrea sa pag-organisa sang KM sa kubay sang mga pamatan-on nga mangunguma. “Bisan may yara sang pahog sang mga kampo militar kag pagpanilag sang estado sa amon pag-organisa, madilag-on namon nga natukod ang tsapter sang KM sa lugar, mahinalongon kag likom ang amon paghulag.”

Sa sulod sang BHB, nangin maayo siya nga katimbang sang yunit sa pagtukod sang munisipyo-lebel nga tsapter sang KM sa larangan nga ginahulagan. Napatambong nila sa nasambit nga pagtililipon ang 50 ka pamatan-on halin sa 12 ka barangay. “Puno sang paglaum kag kapagsik ang mga kabataan nga nagtambong. Una nga inagihan ko ini sa pagtukod sang dako nga tsapter sang KM sa mas mataas nga lebel,” hambal niya.