Sadtong nagligad nga tuig, nakalista ang Bagong Hukbong Bayan-Northeast Mindanao sang indi magnubo sa lima ka insidente sang patarasak nga pagpangbomba kag pagpang-istraping sang Armed Forces of the Philippines sa Agusan kag Surigao del sur. Sa nakuha nga impormasyon sang BHB-NEMR sa apektado nga mga komunidad, isa ka sibilyan ang napilasan kag isa ang tubtob subong wala pa makit-an. Nagtuga ang mga pagpangbomba sang troma sa mga residente, ilabi na sa mga bata kag tigulang, kag kahalitan sa ila mga pananum kag sa palibot. Gingatungan sini ang kaakig sang mga Agusanon kag Surigaonon sa abusado nga mga soldado.

Kadungan ang mga pagpangbomba sa maid-id kag koordinado nga operasyon militar kag mapaniplang nga mga programa sa tabon sang Retooled Community Support Program (RCSP) kag Enhanced Community, Livelihood and Integration Program (E-CLIP). Sa idalum sang mga programa nga ini, lapnagon ang mga pagpang-ipit kag pagpamahog sang mga soldado sa mga mangunguma, subong man ang iligal nga pagpang-aresto kag sekreto nga detensyon, kag pwersa nga pagpasurender sa ila. (Basaha ang artikulo nga “Kwarantina” militar, prisohan sang “nagsungka” nga mga sibilyan sa Surigao del Sur sa isyu sang Ang Bayan, Abril 7, 2024.)

Ang mga operasyon nga ini ang yara sa likod sang pagdeklarar sang AFP nga “insurgency-free” na ang Agusan kag Surigao del Sur. Seryoso nga paglapas ang mga ini sa internasyunal nga makatawo nga layi kag mga protokol nga nagahatag sang importansya sa kaayuhan kag kaluwasan sang mga sibilyan sa panahon sang mga armadong kagamo.

Mga insidente

Sadtong Marso 15, 2023, alas-6 sang hapon, nagbuhi sang isa ka rocket kag anum ka beses nga nagpang-istraping ang militar sa mga ulumhan kag bukiron nga bahin sang Barangay Pili, Bayugan, Agusan del Sur. Nahulog ang mga bomba nga ginpalupad sang mga helikopter malapit sa kabalayan nga nagbilin sang kapsula sang bomba sa ila mga ugsaran. Tungod sa peligro nga dala sini, napilitan ang mga residente nga mag-bakwit padulong sa barangay gymnasium. Antes sini, ginpalukpan sang BHB ang naga-operasyon nga tropa sang 65th IB sa Barangay Pinanggalaan, sa amo nga probinsya sadtong Marso 14, 2023 alas-2 sang hapon. Duha ka soldado ang napatay.

Sa Barangay Maitom, San Martin, Prosperidad sa pareho nga probinsya, dali-dali nga ginbayaan sang mga mangunguma ang ila mga balay pagkatapos nga naglanog ang paglupok sang apat ka bomba halin sa Super Tucano kag ginabana-bana nga lima ka kanyon sadtong Mayo 18, 2023. Nahitabo ini sa kalayuon nga 200 metro halin sa ila mga payag.

Sa Barangay Bigaan, Tagbina, Surigao del Sur, naghulog sang duha ka bomba ang Philippine Air Force sadtong Hulyo 2023. Suno sa isa ka residente, isa sa ila kabaryo ang napilasan sang maglupok malapit sa iya balay ang mga bomba. Isa pa ka residente, tubtob subong, ang wala nila makit-an. Sa kahadlok sang AFP nga mahibaluan sang publiko ang ila nga krimen, sekreto nga ginpabulong sang lokal nga gobyerno ang pilason nga sibilyan. Pagkatapos sang insidente, pilit nga ginpahalin sang mga pulis ang mga residente sa pamahog nga gamiton sila sang hukbo sang banwa isip “human shield”. Antes ang pagpangbomba, naigo sang BHB ang mga tropa sang 67th IB sa bukiron nga bahin sang amo nga baryo kon diin duha ang napatay kag isa naman ang pilason.

Sadtong Septyembre 2023, nakibot ang mga residente nga sadto yara sa ila uma sa mabaskog nga paglupok sang apat ka bomba nga ginhulog halin sa kahawaan. Ginabana-bana nga 300-500 metro lang ang kalayuon sang paglupok halin sa ila payag. Sa kahangawa nga maigo, gilayon nga ginbayaan sang mga mangunguma ang bukid.

Sa Barangay La Purisima, Prosperidad, Agusan del Sur, naguba ang mga tanum nga lubi, saging kag iban pa nga prutas sa mga ulumhan nga nahulugan sang apat ka bomba gamit ang Super Tucano sadtong kaagahon sang Septyembre 30, 2023. Walo ka bala sang kanyon ang ginbuhian para iguon ang lugar nga ginapahuwayan sadto sang isa ka yunit sang BHB. Pagkatapos sang pagpangbomba, na-engkwentro sang BHB ang mga tropa sang 3rd Special Forces Company kon diin duha ka korporal, isa ka sarhento kag isa ka Private First Class ang gin-report nga napatay.