Kunam la nu lugar-pagbabakalan ti taaw ti Mindoro iti saklaw ti West Philippine Sea idi Enero 4-5 idi inrussuat ti US idiay Cabra Island ti 2-aldaw a “maritime cooperative activity,” kakuyog ti aso-aso nga Armed Forces of the Philippines (AFP). Bayat nga maar-aramid ti aktibidad, dua a bapor panggubat ti China ti agur-uray iti saan nga adayo iti lugar. Panglukat ti tawen a 2024 ti aktibidad, nga umuna iti nasurok 500 war games ken dadduma pay nga operasyon militar nga irussuat ti US iti Pilipinas, katinnulong ti paspasurot na a rehimen Marcos Jr. Karaman ditoy ti pagsagsaganaanen a gahigante a Balikatan a nakakeddeng nga irussuat iti Mavulis Island idiay Batanes, a 140 kilometro laeng ti kaadayo iti abagatan a baybay ti Taiwan.

Idi met laeng Enero, sangkadalawat ti AFP ken rehimen ti “estratehiko a panagbaw-ing” ti plano a pangseguridad ti Pilipinas manipud internal a depensa agturong eksternal. Inawagan a “Comprehensive Archipelagic Defense Concept” ti plano a dinakamat ni Gilbert Teodoro, kalihim ti Department of National Defense, nga agserbi kano iti “pananggarantiya kadagiti korporasyon a Pilipino, ken dagiti ganggannaet a palubusan ti Pilipinas, a nawaya a mangisayangkat ti eksplorasyon ken pananggundaway iti amin a nainsigudan a kinabaknang iti uneg ti exclusive economic zone (ti Pilipinas) ken dadduma pay a lugar nu sadinno nga addaan tayo ti hurisdiksyon.”

Iti aktwal, saan a baro ken orihinal ti konsepto nga “archipelagic defense.” Direkta a kinaut daytoy iti operational concept nga “Archipelagic Defense Strategy” ti militar ti US a panggep a “lapdan ti agresyon ti China” iti Western Pacific Theater of Operations nga addaan talmeg iti tinudingan na a “First Island Chain.” Karaman kadagiti “chain” wenno kawar dagiti isla ti Pilipinas. Ikabkabil na ti pagilian iti sungadan ti imperyalista a gerra ken inaramid a dakkel a target ti atake ti China. (Kitaen ti mapa).

Op-operasyonen ti Archipelagic Defense Strategy ti taktika nga anti-access/area denial (A2/AD) nga addaan panggep a “nyutralisaen” ti kabaelan ti “kabusor” (China), ken “lappedan” wenno “punasen” dagiti abilidad na a mangirussuat ti “agresyon” iti rehiyon. Agturong ditoy, iyap-aplagen ti US ti network dagiti naparang ken limed a base ken pasilidad tapno pagikabilan ti sistema dagiti radar ken misayl ken tropa, ken agserbi kas pangidulinan ti armas (karaman ti nukleyar), aglalaok a ramit, pagsungrod ken adu pay a kasapulan para iti panagirussuat ti gerra.

Kwarta dagiti Pilipino

Paset ti estratehiya nga Archipelagic Defense ti panangipasippaw ti US ti gastos ti panangdurog iti gerra kadagiti “partner” na iti Asia, karaman ti Japan, South Korea ken Pilipinas. Ipampannakkel pay ni Teodoro nga igastaran ti $2 trilyon ti reaksyonaryo nga estado ti pananggatang kadagiti armas, lugan ken dadduma pay a ramit-militar nga amin ket aramid-US ken dagiti kaalyado na– tapno ikkan-langa ti “archipelagic defense” ti Pilipinas.

Karaman iti nakaintar a gatangen ti Pilipinas dagiti nagalusan ngem nakangingngina latta a jet fighter nga F-16 ti US, dadakkel a bapor nga maaramat iti pannaki-“joint patrol” na idiay South China Sea ken adu pay a “big ticket” wenno dadakkel nga armas a nabayagen a pagkatkatayan dagiti heneral ti AFP. Nakapauneg dagitoy iti “Rehorizoned Capability Enhancement and Modernization Program” wenno ReHorizoned 3 ti AFP.

Agserserbi ti panangibukbok ti pondo, saan laeng iti panggep ti US laban iti China, nu di pati met iti panagbukatot iti AFP nga itatta ket mawaswasiwasan ti rinnikiar ken paksyunalismo. Katinnulong ti US, ar-aramaten ti rehimen Marcos ti pondo tapno siguraduen ti kinapudno ken kinamatalek kenkuana dagiti heneral. Agturong ditoy, imbaga ni Marcos a mangilatang ti estado iti pondo iti sumaruno a 10 tawen.

Immunan nga inaprobaran ni Marcos idi Disyembre 2023 ti nayon-badyet ti AFP agturong $285 bilyon iti 2024. Kuna ti sumagmamano nga analysts, ₱110 bilyon aginggana ₱115 bilyon ditoy ti mabalin nga ireserba para iti panggatang kadagiti barbaro nga armas ken panangserbisyo kadagiti daan a ramramit a nagalusan wenno nadadaelen ti AFP. Nasurok uppat a daras daytoy a dakdakkel iti tinawen a ₱25 bilyon-₱30 bilyon nga inreserba idi ti rehimen Duterte para iti programa.

Nupaykasta, bayat a makikorkorus ti AFP ken rehimen Marcos iti panangdurog ti gerra iti China, awan pay insanod na iti bata-batalyon a pasista a soldado a rumingringbaw iti kaaw-awayan iti turay ti gerra kontra-insurhensya.