Nagmistulang lugar-digmaan ang karagatan ng Mindoro sa saklaw ng West Philippine Sea noong Enero 4-5 nang ilunsad ng US sa Cabra Island dito ang 2-araw na “maritime cooperative activity,” kasama ang tutang Armed Forces of the Philippines (AFP). Habang isinasagawa ang aktibidad, dalawang barkong pandigma ng China ang nakaabang sa di kalayuan sa lugar. Pambukas ng taong 2024 ang aktibidad, na una sa mahigit 500 wargames at iba pang operasyong militar na ilulunsad ng US sa Pilipinas, katuwang ang papet nitong rehimeng Marcos Jr. Kabilang dito ang pinaghahandaan nang dambuhalang Balikatan na nakatakdang ilunsad sa Mavulis Island sa Batanes, na 140 kilometro lamang ang layo sa timog na baybayin ng Taiwan.

Noon ding Enero, bukambibig ng AFP at rehimen ang “estratehikong pagpihit” ng planong panseguridad ng Pilipinas mula internal na depensa tungong eksternal. Tinawag na “Comprehensive Archipelagic Defense Concept” ang planong ipinamarali ni Gilbert Teodoro, kalihim ng Department of National Defense, na magsisilbi diumano sa “paggarantiya sa mga korporasyong Pilipino, at mga dayuhang pahihintulutan ng Pilipinas, na payapang makapagsagawa ng eksplorasyon at pagsasamantala sa lahat ng likas na yaman sa loob ng exclusive economic zone (ng Pilipinas) at iba pang mga lugar kung saan mayroon tayong hurisdiksyon.”

Sa aktwal, hindi bago ni orihinal ang konseptong “archipelagic defense.” Tuwirang kinuha ito sa operational concept na “Archipelagic Defense Strategy” ng militar ng US na layuning “pigilan ang agresyon ng China” sa Western Pacific Theater of Operations na may pagdidiin sa tinagurian nitong “First Island Chain.” Kabilang sa “chain” o tanikala ng mga isla na ito ang Pilipinas. Ipinupwesto nito ang bansa sa unahan ng imperyalistang gera at ginawang malaking target ng atake ng China. (Tingnan ang mapa).

Isinasaoperasyon ng Archipelagic Defense Strategy ang taktikang anti-access/area denial (A2/AD) na may layuning “inyutralisa” ang kakayahan ng “kaaway” (China), at “supilin” o “burahin” ang mga abilidad nito na makapaglunsad ng “agresyon” sa rehiyon. Tungo rito, inilalatag na ng US ang network ng hayag at sikretong mga base at pasilidad para lagakan ng sistema ng mga radar at misayl at tropa, at magsisilbing imbakan ng armas (kabilang ang nukleyar), samutsaring gamit, panggatong at marami pang ibang pangangailangan para sa paglulunsad ng gera.

Tutustusan ng mga Pilipino

Bahagi ng estratehiyang Archipelagic Defense ang pagpapasalo ng US ng gastos ng panunulsol ng gera sa mga “partner” nito sa Asia, kabilang ang Japan, South Korea at Pilipinas. Ipinagmalaki pa ni Teodoro na tutustusan ng $2 trilyon ng reaksyunaryong estado ang pagbili ng mga armas, sasakyan at iba pang gamit-militar—na lahat gawang-US at mga kaalyado nito—para bigyan-anyo ang “archipelagic defense” ng Pilipinas.

Kabilang sa nakahanay na bibilhin ng Pilipinas ang pinaglumaan pero napakamahal pa ring mga jet fighter na F-16 ng US, malalaking barko na gagamitin sa pakikipag-“joint patrol” nito sa South China Sea at marami pang “big ticket” o malalaking armas na matagal nang pinaglalawayan ng mga heneral ng AFP. Nakapaloob ang mga ito sa “Rehorizoned Capability Enhancement and Modernization Program” o ReHorizoned 3 ng AFP.

Nagsisilbi hindi lamang sa layunin ng US laban sa China ang pagbuhos ng pondo, kundi pati rin sa pagbundat sa AFP na ngayo’y hinahambalos ng girian at paksyunalismo. Katuwang ang US, ginagamit ng rehimeng Marcos ang pondo para tiyakin ang katapatan sa kanya ng mga heneral. Tungo rito, isinaad ni Marcos na ilalaan ng estado ang pondo sa susunod na 10 taon.

Una nang inaprubahan ni Marcos noong Disyembre 2023 ang dagdag-badyet ng AFP tungong $285 bilyon sa 2024. Ayon sa ilang manunuri, ₱110 bilyon hanggang ₱115 bilyon dito ang maaaring ilaan para sa pagbili ng bagong mga armas at pagserbisyo sa lumang mga kagamitang nilaspag o nasira na ng AFP. Mahigit apat na beses itong mas malaki sa taunang ₱25 bilyon-₱30 bilyon na inilaan noon ng rehimeng Duterte para sa programa.

Gayunpaman, habang nakikikoro ang AFP at rehimeng Marcos sa panunulsol ng gera sa China, wala pa itong inatras sa bata-batalyong pasistang sundalo na namamayagpag sa kanayunan sa ilalim ng gera kontra-insurhensya.