Amado Guerrero
July 30, 1970
V. Burukratang Kapitalismo
1. Ang Kahulugan ng Burukratang Kapitalismo
Sa paghahari ng imperyalismong EU sa Pilipinas, nakita nito, tulad
ng naunang mga kolonyalista, na mas madali kung sa umpisa pa lamang ay
kunin na ang tulong ng mga lokal na traydor. Dahil kailangang pagbigyan
at asimilahin ang malaking burgesyang komprador at uring panginoong
maylupa para makamit ang makasariling interes ng imperyalismong EU, ang
mga kinatawang pampulitika ng mga mapagsamangtalang uring ito ay
itinuturing ng imperyalismong EU na pinakamapagtitiwalaang katulong sa
kolonyal na administrasyon.
Sa prinsipalya kinuha ng imperyalismong EU ang una nitong mga
papet na burukrata. May ispesyal itong pagtatangi sa mga taksil sa
rebolusyong Pilipino dahil magagamit sila nang husto para isabotahe ang
rebolusyonaryong pagpupunyagi ng sambayanan at sobra ang kasabikan
nilang patunayan ang katapatan sa mga bagong kolonyalista at
samantalahin ang mga oportunidad na iniaalok sa kanila sa burukrasya at
ekonomya.
Ang pangkatin ng mga kontrarebolusyonaryong ispekulador na
nakagapang sa loob ng liderato ng gobyernong Aguinaldo ang unang grupo
ng mga lokal na pulitikong pinayagan ng imperyalismong EU na
mag-organisa ng partidong pampulitika sa Pilipinas. Ikinampanya ng
Partido Federal nila ang pagkakabit ng Pilipinas sa Estados Unidos. Ang
maging miyembro ng tradyor na partidong ito ay patunay na katapatan sa
banderang dayuhan at nagsilbing garantya para makapasok sa kolonyal na
burukrasya na itinatag ng imperyalismong EU.
Noong masyado nang di pinaniniwalaan at nahihiwalay ang
Partido Federal, hiningi ng mga imperyalista ng EU ang burukratikong
tulong ng Partido Nacionalista at ibinigay dito ang ispesyal na
tungkuling payapain ang sambayanan sa pamamagitan ng mga islogang
makabayan habang alilang tinutupad ang mga kolonyal na gawain. Walang
pagkakaiba sa Partido Federal ang makauring liderato ng bagong
partidong traydor na ito.
Matagal-tagal ding pinayagang maghari sa papet na pulitika ang
Partido Nacionalista dahil mahusay ito sa pagtupad sa ispesyal na
tungkuling magkunwaring pabor sa independensya habang pinipigil ang
sambayanan na igiit ang kanilang mga soberanong karapatan. Gayunman,
pagkaraan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig ay sinigurado ng
imperyalismong EU na ang pinakareaksyonaryong panig noon ng Partido
Nacionalista ay maging isa pang partido nang sa gayo'y mapanatili ang
sistemang may dalawang partidong nagbabantayan para matiyak na pareho
silang nananatili sa loob ng lipunang malakolonyal at malapyudal.
Sa loob ng nakaraang dalawampu't limang (25) taon, ang Partido
Nacionalista at ang Partido Liberal ay hindi nakakapagpahayag ng
anumang pagkakaiba sa programa kaugnay ng mga saligang problemang
imperyalismong EU, pyudalismo at burukratang kapitalismo. Pwedeng
lumipat ng partido ang masusugid na kampon sa bawat antas ng dalawang
partido, nang walang kailangang ibigay kundi ang pinakamababaw na
dahilan. Noon pa ma'y lagi nang magkatulad ang mga papet na partidong
pampulitikang ito, tulad ng Partido Demokratiko at Partido Republikano
sa Estados Unidos o ng Coca-Cola o Pepsi-Cola.
Masyadong naghahalukayan ng baho ang dalawang reaksyonaryong
partidong ito, laluna sa isyu ng katiwalian. Pero pareho nilang
iniiwasan ang pundamental na mga isyung kaugnay ng paghaharing dayuhan
at pyudal sa ating bayan. Unang-una na, ang nagbibigkis sa kanila ay
ang pagpapaalipin nila sa imperyalismong EU at sa mga lokal na uring
mapagsamantala, at ang paghahangad nila sa pribadong yaman. Banggaan
lamang ng mga paksyon at pangkatin ang pinakagrabe nang hidwaan nila.
Abala sila sa mga awayan tungkol sa nakukurakot sa kolonyal na
burukrasya.
Ang malalaking burukrata ay karaniwang malalaking komprador
din at malalaking panginoong maylupa. Kontra sa kasinungalingan ng mga
liberal na "pwedeng maging presidente balang araw ang isang batang
mahirap" wala pang naging konggresman man lamang nang hindi kumakatawan
sa mga uring mapagsamantala at hindi nagiging isa sa kanila. Sa
kasalukuyang sistema, ang sinumang maging presidente ay hindi lamang
nagiging punong kinatawang pampulitika ng mga mapagsamantala kundi
nagiging isa rin sa pinakamalaki sa kanila.
Sa pagpapalaki ng imperyalismong EU sa mga interes nito na
ikinapipinsala ng malawak na masa ng mamamayan, nagiging burukratang
kapitalista ang mga kolonyal na burukrata. Kapitalista sila dahil ang
buong gobyerno ay ginagawa nilang isang malaking pribadong empresa na
pinagkukunan ng limpak-limpak na pribadong ganansya. Para silang mga
lokal na manedyer ng mga monopolyo ng EU. Pinagsisilbihan nila ang
malaking burgesyang komprador at uring panginoong maylupa na panloob na
basihang materyal nila. Gayunman, naiiba sa dalawang mapagsamantalang
uring ito ang mga burukratang kapitalista sa pagpupundar at pagpapalago
ng yaman sa pamamagitan ng kanilang kapangyarihang pampulitika. Sa
bunganga nila mismo nagmula ang mga klasikong pangungusap na
naglalarawan sa partikular nilang katangian: "Para anupa't tayo'y nasa
kapangyarihan?" "Dapat paglaanan ang kinabukasan ng ating mga pamilya!"
at "Lahat tayo rito'y mga higanteng pugita!"
Sa pamamagitan ng mga partidong pampulitika, tinatangka ng mga
burukratang kapitalista na papaniwalain ang masa sa ilusyon na may
demokratikong pagpili. Pero ang mga partidong pampulitikang ito ay
walang iba kundi pandekorasyon sa mga dinastya ng mga komprador at
panginoong maylupa na nagpapanatili ng sarili sa kapangyarihan.
Hanggang ngayon, regular na may eleksyon sa Pilipinas pero pirming
sinisigurado ng imperyalismong EU at mga lokal na mapagsamantalang uri
na tanging ang mga partidong pampulitika at kandidatong nagsisilbi sa
interes nila ang bibigyan ng permiso sa pulitika at magkakaroon ng
panustos para kumandidato sa burukrasya.
Ang mapagsamantalang mga interes na ito ay nagbibigay ng
pinansya sa magkabilang panig sa eleksyon para makasiguradong alinman
ang lumabas, panalo ang mga pwersa ng kontrarebolusyon at talo naman
ang malawak na masa ng mamamayang niloko para bumoto. Madalas
naipapakita ng mga mapagsamantalang ito kung sino ang gusto nila sa
pamamagitan lamang ng pagbibigay ng mas malaking pondo sa paborito
nilang mga kandidato. Ang pangkalahatang resulta nito ay patuloy nilang
nagagamit na instrumento ang reaksyonaryong gobyerno at patuloy na
nakakakuha ng sariling ganansya ang mga burukratang kapitalista sa
pagpapanatili ng kaayusang malakolonyal at malapyudal.
Ang partidong kumokontrol sa pondo at mga pasilidad ng
gobyerno ay nakakalamang nang husto sa partidong oposisyon. Dagdag pa'y
magagamit din niyon sa pandaraya at terorismo ang isang pangkatin man
lamang sa reaksyonaryong armadong pwersa. Gayunman, sa kabila ng lahat
ng ito, nakaasa sa gusto ng imperyalismong EU at ng lokal na mga
mapagsamantalang uri kung ang ganitong partido na kunwari'y nasa
kapangyarihan ay mananatili sa pusisyon ng mayorya o maitutulak iyon sa
pusisyon ng minorya sa reaksyonaryong gobyerno. Mas maraming pondo para
mangampanya ang superyor na mga kapangyarihan iyon nasa likuran ng
buong papet na estado. Sila ang kumokontrol sa pinakamakapangyarihang
masmedya. Pwede nilang paandarin ang kanilang kapangyarihan sa ekonomya
at pulitika para pakalatin ang propagandang pabor sa sarili nilang mga
patakaran at interes. Para magmukhang tanga ang naghaharing partido,
sapat nang itigil ng mga imperyalista ng EU ang pagpapautang ng kapital
sa reaksyonaryong gobyerno, o manipulahin ng mga lokal na uring
mapagsamantala ang presyo ng mga pangunahing kalakal. Bukod sa lahat ng
salamangkang ito, kailangan ding matyagan ng mga papet na pulitiko kung
kanino ikinikiling ng imperyalismong EU ang reaksyonaryong armadong
pwersa.
Sa nakaraang dalawampu't limang (25) taon, may mga itinayong
ikatlong partido daw. Ang mga ito, tulad ng Partido Demokratiko
(Demokratic Party) na pinamumunuan ni Carlos P. Romulo at ng Partido
Progreso ng Pilipinas (Progressive Party of the Philippines) na
pinamumunuan ng pangkatin nila Manahan at Manglapus, ay pangunahing
nagsisilbing pampatibay sa papet at mapagsamantalang katangiang makauri
ng sistemang may dalawang partido at sinisigurado lamang ng mga
partidong ito na mabibigyan ng mga konsesyon ang kanilang mga pinuno.
Ginagamit lamang ang mga "ikatlong partidong" ito para sa takdang
panaho'y papanigin sa pinakareaksyonaryong mga kandidato sa papet na
eleksyon. Ginamit ang Partido Demokratiko ni Romulo para suportahan ang
kandidatura ni Magsaysay. Patuloy na isinusunod ng pangkatin nila
Manahan at Manglapus ang partido nila sa mga pangangailangan ng CIA at
ng mga pusakal na reaksyonaryon sa Simbahang Katoliko na sumusporta sa
pangkating ito. Noong 1959, naging Grand Alliance ang Partido
Progresibo ng Pilipinas at naglunsad ng kampanya para sa patakarang
dekontrol at umabot pa sa pagbabanta na ikukudeta ang naghaharing
rehimen noon. Noong 1961, binuo ng pangkatin nina Manglapus at Manahan
ang United Opposition kasama ang Partido Liberal para masiguradong
mananalo sa eleksyon ang Partido Liberal, na ang kolonyal na plataporma
ay "Malayang pag-inisyatiba". Ngayon nama'y pinatatakbo ng pangkatin
nina Manglapus at Manahan ang CSM. Ang pinakabagong pakulong ito ng CIA
at ng mga pusakal na reaksyonaryo sa pinakamatandang institusyong
kolonyal at pyudal sa Pilipinas ay naglalayon, tulad ng dati, na iligaw
sa kontrarebolusyonaryong repormismo at kleriko-pasismo ang mga taong
sawang-sawa na sa kasalukuyang sistemang pampulitika. Ginagaya ng mga
lider nitong komprador at panginoong maylupa ang mga pananalitang di na
pinaniniwalaang mga partidong Kristyanong Demokratiko sa Europa at
Amerikang Latina.
Sa ngayon, ang tanging "ikatlong partido" na may ilang
positibong aspeto ay ang Nationalist-Citizen's Party na pinamumunuan ni
Senador Claro Mayo Recto at lumitaw noong 1957. Gayunman, ang
pinakamainam nang masasabi tungkol sa partidong ito ay sandali itong
naging tagapagsalita ng pambansang burgesya laban sa imperyalismo.
Dalawahan ang katangian nito. Ang pagkabigo nito ay resulta ng pagsunod
sa burges na konstitusyonalismo at parlamentarismo. Sa huli'y pinatibay
lamang nito ang kasalukuyang sistemang pampulitika. Ngayo'y isa na
lamang itong pangalan na ginagamit ng mga indibidwal na oportunista
para makakuha ng mga konsesyon sa kasalukuyang naghaharing sistema.27
2. Mga Pinagmumulan ng Katiwalian
Ang katiwalian ay di maihihiwalay na parte ng lipunang malakolonyal
at malapyudal. Ang burukrasya ay walang iba kundi instrumento para
mapadali ang pagsasamantala ng mga interes na dayuhan at pyudal sa
malawak na masa ng mamamayan. Nakikiparte lamang ang mga burukratang
kapitalista sa ganansyang nagmumula sa pagsasamantala ng mga komprador
at panginoong maylupa. Ito ang kanilang premyo. Sa paglalako ng lipas
nang mga islogang "liberal na demokrasya" o "malayang pag-iinisyatiba",
ang ibig lamang nilang sabihin ay dapat mangibabaw sa interes ng
publiko ang pribadong interes (o indibidwal na kalayaan ng mga
mapagsamantala).
Ang buong pamunuan ng burukrasya sa Pilipinas, kabilang ang
mga sanay na ehekutibo, lehislatibo at panghusgado, ay lagi nang tadtad
ng katiwalian mula pa noong panahon nina Quezon at Osmena hanggang
nitong panahon nina Macapagal at Marcos. Kailangan lamang tingnan ang
dami ng pag-aari ng isang burukratang kapitalista noong umpisa ng
taksil niyang karera, at ikumpara iyon sa nakikitang pag-aari niya na
naiipon taun-taon para makumbinsi kung gaano kagrabe ang katiwalian at
kung gaano kabulok ang kasalukuyang sistema.
Sa pagkukunwari ng mga burukratang kapitalista na
nangongolekta sila ng suporta para sa kanilang mga partidong
pampulitika, kumukuha sila ng pondo at mga pasilidad sa kanilang mga
among imperyalista, komprador at panginoong maylupa. Bago pa man sila
manalo sa eleksyon o kahit na matalo ng kalaban nila, mayaman na sila
sa nakukuhang malalaking kontribusyon sa kampanya. Kapalit ng
nakokolekta nila, natatali sila sa makauring interes ng kanilang mga
tagasuporta.
Tumatanggap ng suhol ang mga burukratang kapitalista para
aprubahan ang mga batas, kautusang ehekutibo at desisyon ng korte. Sa
bawat kontrata, konsesyon, prangkisa o lisensya, may perang napupunta
sa bulsa ng mga burukratang kapitalista. Madalas ay direktang kasali
sila mismo sa mga pribadong transaksyon, o kasali rito sa pamamagitan
ng kanilang pinagkakatiwalaang mga tau-tauhan o kaya'y kamag-anak.
Katangian ng mga burukratang kapitalista sa kasalukuyan na ipagyabang
ang katayuan nilang tagapangulo, konsultant o abogado ng mga pribadong
empresa sa negosyo.
Ang mga lupaing publiko, kabilang ang mga talagang binubungkal
ng mga maralitang naghohomisted at mga pambansang minorya, ay
kinakamkam ng mga burukratang kapitalista at mga kolaboreytor nila.
Kinukuha munang mga trosohan, minahan o pastulan ang mga ito at
inuupahan o kinokontrata sa gobyerno, at pagkatapos ay ginagawang
pribado nilang ari-arian. At pinaplano rin ang mga obras-publikas para
pataasin ang halaga ng mga lupang ito.
Sa mga operasyong eksport-import na makikita lamang sa bayang
malakolonyal at malapyudal, pumaparte ang mga burukratang kapitalista
sa ganansya ng mga komprador sa pamamagitan ng paglalagay ng sariling
mga kumpanya at mga kumpanya ng manunuhol sa listahang may prayoridad
na magkaroon ng dayuhang pera. Dinadaya nila ang mga deklarasyon sa
pag-iimport at pag-eeksport, at dahil dito'y nakakapandaya rin sila sa
pagbabayad ng buwis at sa gayo'y ninanakawan nila ng kita ang sarili
nilang reaksyonaryong gobyerno.
Taun-taon, napakalaking pondo ang inilalaan sa obras publikas.
Ang totoo'y napupunta ang karamihan nito sa bulsa ng mga burukratang
kapitalista. Minamanipula ang bidding o turingang publiko sa
pagbili ng kagamitan at materyales sa konstruksyon, o sa pag-upa ng
kumpanya sa konstruksyon. Nagdaragdag ng mga pangalan sa peyrol para
bayaran ang mga alaga nilang walang ginagawa at para din magkaroon ng
dagdag na kurakot ang mga burukratang kapitalista.
Ginagamit ang sistema ng gobyerno sa pagbabangko at seguro
para palakihin ang mga lupain at puhunan ng mga burukratang kapitalista
at malalapit nilang kolaboreytor. Kahit iba ang pinauutang, malalaking
porsyento ng pautang ang nagiging padulas sa mga burukratang
kapitalista. Direktang namumuhunan ang reaksyonaryong gobyerno sa mga
pribadong korporasyon na ang ginagamit ay pondong kinokolekta sa mga
manggagawa at empleyado ng gobyerno sa pamamagitan ng SSS at GSIS. Sa
gayon, iba't ibang konsesyon ang nakukuha ng mga burukratang
kapitalista bukod pa sa matataas na pusisyon sa mga pribadong
korporasyong ito.
Nagiging palabigasan ng mga burukratang kapitalista ang lahat
ng korporasyon ng gobyerno. Dito sila kumukuha ng malalaking sweldo at
alawans. Ang bidding sa pagbili ng kagamitan at materyales ay
nagbibigay sa kanila ng mas malaki pang kita. Gumagastos nang
napakalaki ang reaksyonaryong gobyerno para magtayo ng tinatawag na mga
tagaumpisang (pioneering) empresa na ibebenta rin lamang
naman nang palugi sa mga pribadong entidad. Bago ibenta ang mga
korporasyong ito ng gobyerno, nagdadaan ang mga ito sa lahat ng klase
ng manipulasyon sa pinansya. Ang pagkabangkrap ang nagiging dahilan ng
pagbebenta sa mga ito, ibig sabihin, para tumiba na naman ang mga
burukratang kapitalista. Ang pagkabangkrap ng isang korporasyon ng
gobyerno ay katawa-tawang ginagamit na argumento ng mga burukratang
linta mismo hindi pa mandin laban sa kapitalismo ng estado kundi laban
sa sosyalismo.
Doble ang pamantayan sa pagkekwenta ng mga pribadong pag-aari:
ang isa'y ang nakarekord na halaga na pinagbabatayan ng buwis at ang
isa pa'y ang halaga sa pamilihan. Inililibre pa sa buwis at binibigyan
ng lahat ng klase ng pang-engganyo ang mga interes ng mga imperyalista,
komprador at panginoong maylupa. Nililikha ang mga korporasyon at huwad
na kooperatibang kontrolado ng mga imperyalista, komprador at
panginoong maylupa para dayain ang petiburgesya at sa kabuua'y ang
masa. Sa lahat ng aregluhang ito, napakaraming pagkakataon ng mga
burukratang kapitalista para gumawa ng katiwalian. Kadalasa'y direktang
sineswelduhan ng mga korporasyon at asyenda ang mga burukratang
kapitalista para masiguradong masusupil agad ang mamamayang anakpawis.
Sa bawat panahon sa buong kasaysayan ng burukrasya ng
Pilipinas, may mga ispesyal na panagmumulan ng katiwalian. Nagmula na
ito sa pautang sa pananim, rilip, surplus ng gera, pondo sa
rekonstruksyon, kota sa imigrasyong Tsino, kontrol sa mga import,
kontrol sa presyo, alokasyon ng dolyar, bangkong rural, huwad na
kooperatiba, bayad ng Hapon sa napinsala ng gera, banta sa deportasyon,
naturalisasyon ng dayuhan, konsesyon sa pagtotroso at pagmimina,
pagpapaupa sa pastulan, manipulasyon sa pamilihan ng mga sosyo, pautang
at sosyo ng gobyerno sa mga pribadong korporasyon, alawans ng mga
konggresman, pondo sa mga kalamidad at kagipitan, pondo sa pagpapaunlad
ng baryo, subsidyo at kung anu-ano pa.
Direktang pinapasukan din ng mga burukratang kapitalista ang
pinakailigal na mga aktibidad. Kasangkot sila sa ismagling, usura,
ordinaryong pangingikil, pasugalan, pangangalabaw at putahan.
Kapansin-pansin ang mga ito sa mababang antas ng burukrasya, pero
pinatatakbo naman ng matataas na burukrata ang kanilang mga partidong
pampulitika bilang mga sindikato sa krimen. Kaugnay nito, ang mga
reaksyonaryong tropa at pulis at mga pribadong maton ng mga lokal na
upisyal ay binubundat din ng mga aktibidad na masyadong antisosyal.
Hindi pa kumpleto ang listahan ng nasabing mga pinagmumulan ng
katiwalian. Pwedeng hindi sabay-sabay na samantalahin ng isang
burukratang kapitalista ang lahat ng ito sa isang pagkakataon. Pero
tiyak na sinasamantala niya ang ilan. Napakalinaw na hindi sapat ang
nominal na sweldo niya para mantinihin ang klase ng pamumuhay niya.
Kunwari pa'y ipinapamigay niya ang buwanang sweldo sa mga alaga niya,
pero ang totoo'y kumikita siya ng napakalaki sa isa lamang pirmahan o
tawag sa telepono. Si Magsaysay, hari ng mga ipokrito, ay buong yabang
na tumatangging tumanggap ng maliliit na regalo pero ang totoo'y
napakalaki ng nakikikil niya. Ipinahayag naman ni Marcos na bilang
sakripisyo'y tinatalikuran na niya ang kanyang mga kayamanan sa mundong
ito, pero ang talaga palang gusto niya ay magtayo ng pundasyong
magdidispley sa kanyang mga medalya na ibinigay ng USAFFE at "dadakila"
sa kanya. Gayunman, ang layunin ng pundasyong ito na mas
kapaki-pakinabang kay Marcos ay ang pangongolekta ng mga
"kontribusyong" pinansya.
May mga subok nang salamangka ang malalaking burukratang
kapitalista para itago ang nananakaw nila. Mayroon silang "petty cash"
o "kaunting panggastos" (milyung-milyong piso) sa loob ng kaha-de-yero
sa bahay nila na magagamit nila agad kapag kailangan, depositong kilala
lamang sa numero na nasa mga bangko sa Switzerland, maraming
malapalasyong bahay at building, alahas at lahat ng klase ng
luho, sosyo sa mga korporasyong malaki ang ganansya, at mga titulo sa
lupa. Para gawing malaking katatawanan ang Batas Laban sa Katiwalian,
pansamantalang inilalagay ng mga burukratang kapitalista ang kanilang
mga ari-arian sa pangalan ng malalapit nilang kamag-anak o ng mga
kilalang negosyante hanggang dumating ang panahong malaya na nilang
maaangkin ang kanilang mga "lehitimong" negosyo.
Tama lamang na ituon ang tindi ng banat sa malalaking
burukratang kapitalista na buong sakim na nagtatraydor sa
pambansa-demokratikong interes ng sambayanang Pilipino. Kahit paano
nila itago ang ninakaw na yaman, lilitaw at lilitaw ito sa magagarang
ari-ariang lagi nilang ipinagyayabang. Katangian nila ang paggasta ng
pera sa mga paraang masyadong aksaya at di produktibo.
Ang kabulukan ng malalaking burukratang kapitalista ay umaabot
hanggang sa mabababang antas ng reaksyonaryong gobyerno at sa mga lokal
na lider ng purok. Pero sa kabuuan, sa loob ng reaksyonaryong gobyerno
ay inaapi at pinagsasamantalahan ng malalaking burukratang kapitalista
ang mabababang upisyal at ordinaryong mga empleyado.
__________________________
27
Tuluyang nawala ang Nationalist-Citizens' Party nang ang presidente
nito, si Senador Lorenzo Tanada, ay nagretiro sa Senado noong 1971.
__________________________
