Halos isa ka bulan na nga naga-eksperyensya ang mga rehiyon sang Davao kag Caraga sang pagbaha kag pagtiphag sang duta tuga sang mga pag-ulan nga dala sang mabaskog nga hangin nga ginsundan sang nagakahimo nga bagyo. Sadtong Pebrero 2, may 772,000 ka indibidwal ang nalista nga apektado kag 409,000 ang napalayas sa ila nga mga komunidad. Sa ulihi nga balita, yara sa 17 na ang napatay, kabahin ang pamilya nga natabunan sang duta sa Barangay Mt. Diwata, Monkayo sadtong Enero 18.

Minilyon ka piso nga kantidad sang pananom ang nahalitan kag madamo nga dalan kag taytay ang nawasak. Sa datus sang National Risk Reduction and Management Council sadtong Pebrero 4, yara sa ₱173.79 milyon ang naguba nga mga pananom sa Davao kag Caraga. Pinakaapektado ang mga mangunguma sa Compostela Valley kag Davao del Norte. Pinakamalapad nga naigo amo ang mga humayan.

Kadungan diri ang kahalitan sa imprastraktura nga may kantidad nga ₱27.05 milyon sa Region XI. Ginwasak sang mga baha kag pagtiphag sang duta ang mga taytay kag farm-to-market road nga masami huyang ukon di gani padali nga ginbutang sa ginkalkal nga bahin sang bukid.

Ginatudlo sang mga grupo nga demokratiko kag maki-kinaiyahan nga nakabase sa Mindanao ang halit kag trahedya sa nagapadayon nga mga operasyon sang mapangwasak nga mina, nga kalabanan dumuluong, kag pagkalbo sa kalasangan sa isla. Sadtong 2019, nagpagwa ang Mines and Geosciences Bureau sang masobra 100 ka permit para sa pagmina sa rehiyon sang Davao pa lang. Sakop sini ang masobra 32,000 ektarya nga kabukiran sa Davao Oriental; masobra 15,000 ektarya sa Davao del Sur kag mga operasyon kwari sa Davao City.

Dugang diri ang mga operasyon nga ginpahatnugutan sang estado para hugakumon ang kabukiran sang Pantaron, ang pinakamadako nga mountain range sa Mindanao.

Kabahin sa ginpangalanan sang mga grupo ang tatlo ka kumpanya sa pagmina sa protektado nga Mt. Hamigitan sa Davao Oriental (Sinophil Mining & Trading Corporation, Hallmark Mining Corporation, Austral-Asia Link Mining Corporation); ang St. Augustine Gold and Copper Ltd nga nakatutok sa King-king Copper Gold Project sa Pantukan kag magkalapit nga mga banwa sang Davao de Oro; kag tatlo pa ka kumpanya sa pagmina sa Talaingod, Davao del Norte (One Compostela Valley Minerals, Inc, Phil. Meng Di Mining & Development Corporation, Metalores Consolidated, Inc.)

Sa mga ginpangalanan, malapad ang sakop sang Metalores Consolidated Inc, nga ginhatagan sang permit nga kuhaon ang masobra 15,000 ektarya nga kalasangan sa Talaingod. Indi pareho kalapad, pero pareho ka mapangwasak ang open-pit mining sang King-king Project sang St. Augustine Gold and Copper Ltd, nga ginapanag-iyahan sang dinastiyang Villar, isa sa pinakadalagko nga burukrata-kapitalista nga pamilya sa pungsod.

Ang mga pagmina nga ini, kag kasugpon sini nga pagkalbo sang kalasangan, ang madugay kag hugot nga ginabatuan sang mga grupo nga Lumad kag mangunguma tungod sa malala nga halit nga pagatugahon sang mga ini sa ila mga komunidad, sa kinaiyahan kag sa pumuluyo sang Mindanao.

Diin ang pondo?

Indi luwas sa kalamidad ang Davao City mismo, kung sa diin nalunod sa baha ang 15 ka barangay nga yara sa relatibo manubo nga kadutaan. Naglapaw ang tubig sa anom ka suba nga tributary sang Davao-Bukidnon River nga naga-ilig halin sa Pantaron sa bahin sang San Fernando, Bukidnon.

Sadtong Enero 31, nabalita nga 8,000 ang napilitan nga magbakwit tungod sa mga pagbaha nga kutob-liog sa pila ka lugar.

Tungod diri, nabuksan kung sa diin nagkadto ang pondo nga ginbubo sang Department of Public Works and Highways sa nagligad nga tatlo ka tuig sa upisina ni Paolo Duterte, kongresista sang una nga distrito sang syudad. Nabulgar kasan-o lang nga ginsal-ot sa ginpasar nga mga badyet halin 2020 tubtob 2022 ang mga alokasyon para sa subang sang anay presidente nga si Rodrigo Duterte nga nagabalor sang P51 bilyon. Ang pagsal-ot sang mga alokasyon ang wala sang transparency (pagsapubliko). Nagalumapaw man ini sa masami nga alokasyon sa isa ka kongresista, ukon bisan sa isa ka senador.

Ang Davao City ang dominado sang dinastiya nga Duterte. Magluwas kay Paolo nga tiglawas sang pinakadako kag sentro nga distrito sini, mayor sang syudad ang pinakamanghod nga utod niya nga si Sebastian, samtang mga kapitan sang Barangay Catalunan-Grande ang iya asawa nga si January Navares kag sang Barangay Buhangin (kung sa diin malala ang pagbaha) ang iya bata nga si Omar.